श्लोक ७ व ८ वा
ज्ञात्वा ज्ञातिवधं गह्यं अधर्मं राज्यहेतुकम् ।
ततो निवृत्तो हन्ताहं हतोऽयमिति लौकिकः ॥७॥
स तदा पुरुषव्याघ्रो युक्त्या मे प्रतिबोधितः ।
अभ्यभाषत मामेवं यथा त्वं रणमूर्धनि ॥८॥
केवळ राज्यलोभाकारणें । गुरुगोत्र पितृव्य वधणें ।
हें अतिनिंद्य मजकारणें । नाहीं झुंझणें प्राणांती ॥८॥
लौकिक धर्मप्रवृत्ती । मी मारिता हे मरती ।
हे महामोहाची भ्रांती । उपजली चित्तीं अर्जुना ॥९॥
राज्य भोगाचें धरोनि वर्म । ज्ञातिवधाचें निंद्य कर्म ।
हा केवळ मज अधर्म । धर्माचा स्वधर्म बुडेल ॥११०॥
ज्यांचें तीर्थ घ्यावें प्रतिदिनीं । जे पूजावे वरासनीं ।
ते खोंचूनि तिखट बाणीं । भोगावी अवनी स्वगोत्र रुधिरें ॥११॥
स्वगोत्र रुधिराचा पूर । पृथ्वीवरी वाहेल दुस्तर ।
तेणें आम्हीं होऊं राज्यधर । हें कर्म घोर न करवें मज ॥१२॥
कुळीं सुपुत्र वांछिले जिंही । बाण खोंचावे त्यांचे हृदयीं ।
यापरी पूर्वजांसी पाहीं । झालो उतराई मानावें ॥१३॥
ज्यांचे करावें श्राद्धतर्पण । त्यांचे बाणवरी घ्यावे प्राण ।
भलें पूर्वजां झालों उत्तीर्ण । आली नागवण निजधर्मा ॥१४॥
संमत श्लोक ॥ हतो वा प्राप्स्यसि स्वर्गं जित्वा वा भोक्ष्यसे महीम् ॥
युद्धीं निमालिया स्वर्गगती । जयो आलिया राज्यप्राप्ती ।
दोन्ही नश्वरें गा श्रीपती । कोणे हितार्थी झुंझावें ॥१५॥
ऐसेनि अनुतापें जाण । सांडूनिया धनुष्यबाण ।
शोकाकुलित अर्जुन । म्लानवदन रणरंगीं ॥१६॥
ते काळीं म्यांची जाण । तो महावीरपंचानन ।
नाना युक्तिं केलें समाधान । तेंही लक्षण अवधारी ॥१७॥
अर्जुना देह तितुका नश्वर । मळमूत्रांचे कोठार ।
करितां नाना उपचार । मरणतत्पर समीप ॥१८॥
जीव निज नित्य निर्मळ । अज अव्यय अचळ ।
अच्छेद्य अभेद्य अमळ । अचंचळ निजांगे ॥१९॥
अर्जुना ऐक साचें । तुझेनि प्रयत्नें न वांचे ।
जीव तुझेनि मारिला न वचे । पातक हत्येचें अहंभावे ॥१२०॥
हो कां त्वां असते केले । तरी तुझेनि जातें मारिलें ।
मी मारिता येणे बोले । तुजसि गोंविलें अभिमानें ॥२१॥
जो देहाचा निर्माणकर्ता । तोचि तयाचा संहर्ता ।
तूं करण्यामारण्या परता । व्यर्थ अहंता कां घेसी ॥२२॥
जरी हे अहंता तूं न सांडिशी । तरी सकळ हत्येचिया राशी ।
साचचि आल्या तुजपाशी । दोषी झालासी अर्जुना ॥२३॥
ऐक पां बापा पार्था । देहादि कर्मांची अहंता ।
जो घे आपुले माथां । तो दोषी सर्वथा तिहीं लोकीं ॥२४॥
हो कां स्वधर्मचि तूं पुसशी । तरी ऐक क्षत्रियाच्या क्षात्रधर्मासी ।
समरांगणीं पित्यापुत्रांसी । वधिता क्षत्रियासी दोष नाहीं ॥२५॥
युद्ध म्हणजे स्वधर्मतीर्थ । समरांगणीं निमे तो नित्यमुक्त ।
जें तुज निजभाग्यें प्राप्त । तें तूं अहित मानिसी ॥२६॥
कर्ता दोष अहंतेच्या माथां । ते जो नातळे देहअहंता ।
तोचि कर्म करूनि अकर्ता । भोगूनि अभोक्ता तोचि एक ॥२७॥
तोचि संगामाजीं निःसंग । अवघें जग तो एकला सांग ।
जो निरभिमानी अव्यंग । तो सौरा चांग समरंगीं ॥२८॥
अर्जुना अभिमान सांडितां । तूं माझी पावशी समसाम्यता ।
तेव्हां सकळ पापाची वार्ता । तुज सर्वथा स्पर्शेना ॥२९॥
म्हणशी केवीं जाय अहंता । तरी मज लक्षूनि तत्त्वतां ।
स्वधर्मकर्मातें आचरितां । चित्तशोधकता तेणें होय ॥३०॥
निर्मळत्व आलिया चित्ता । तो लागे माझिया भक्तिपंथा ।
भजनें माझिया समरसता । माझिया निजभक्तां तत्काळ ॥३१॥
अर्जुना सांडावया अभिमान । तूं नाइकसी माझें वचन ।
तरी जन्ममरणांचे भूषण । सकळ दोष जाण भोगासी ॥३२॥
तूं नित्यमुक्त अज अव्ययो । हा बुडेल तुझा सद्भावो ।
मग जन्ममरणांचा निर्वाहो । अविश्रम पहा हो भोगिसी ॥३३॥
यालागीं करणें न करणें दोन्ही । प्रकृतीचे माथां ठेवूनी ।
तूं कायावाचामनींहूनी । मजलागुनी शरण रिघें ॥३४॥
यापरी गा तत्त्वतां । मज सद्भावें शरण येतां ।
तुज सकळ कर्मांची वार्ता । मी सर्वथा शिवों नेदी ॥३५॥
यालागीं गा कोदंडपाणी । मरतें मारितें सांडूनि दोन्ही ।
सौरा होयीं रणांगणीं । मी तुजलागोनी उद्धरीन ॥३६॥
तूं एक येथें कर्म करिता । मी एक तूतें उद्धरिता ।
ऐसे भिन्नत्व गा पार्था । माझ्या शरणागता असेना ॥३७॥
मज अनंता शरण येणें । आणि जीवत्वें वेगळे उरणें ।
तें गुळदगडा ऐसें जिणें । अनन्यपणें नव्हे शरण ॥३८॥
सरिता सागरा शरण गेली । ते समुद्रचि होऊनि ठेली ।
पुढती परतावया मुकली । समरसिली सिंधुत्वें ॥३९॥
गंगा पावोनि सिंधुत्वासी । मागील यावा वंचीना तिसीं ।
तेवीं सबाह्य आत्मसमरसीं । शरण अहर्निशीं अखंडत्वें ॥१४०॥
दीप दावाग्नी भेटों गेला । तो तेव्हढाची होऊनि ठेला ।
तेवीं मजलागीं जो शरण आला । तो मीचि झाला अर्जुना ॥४१॥
पार्था परिस पा चिन्ह प्राप्ताचें । हें भूताकार मज अच्युताचें ।
ऐसें सद्भावें जो देखे साचें । त्यासी ब्रह्मसायुज्याचें साम्राज्य लाभे ॥४२॥
मज आत्मयाचे निजस्थितीं । संसार मुळीं मुख्य भ्रांती ।
तेथ मारिता मी हे मरती । कोणें हे युक्ती मानावी ॥४३॥
मृगजळ जेथें नसे । तेथें तव कोरडेंचि असे ।
मा जे ठायीं आभासे । तेथ तर्ही असे वोल्हांशु कायी ॥४४॥
तेवीं संसाराचे रूप नाम । ठेविती तेथें निखळ ब्रह्म ।
हाचि ज्याचा स्वभाव परम । तें चालतें ब्रह्म वर्ततां देहीं ॥४५॥
देहा जडत्वें न बाधी कर्म । आत्मा नातळे धर्माधर्म ।
हें ज्यासी कळलें वर्म । तें चालतें ब्रह्म वर्ततां देहीं ॥४६॥
देही वर्ततां तो विदेह । विदेह तेंच त्याचें देह ।
हें माझें परम गुह्य । अर्जुनासी पाहीं सांगितलें ॥४७॥
यापरी म्यां नानायुक्तीं । युद्धीं बोधिला सुभद्रापती ।
तेणेंही मज करोनि विनंती । पुशिल्या विभूती तुझ्याऐशा ॥४८॥
ज्या सांगितल्या अर्जुनासी । त्याचि मी सांगेन तुजपाशीं ।
ऐसें पुरस्करूनि उद्धवासी । निजविभूति त्यासी सांगत ॥४९॥
उद्धवा ज्या पुशिल्या विभूती । त्या माझ्या मज न गणवती ।
मी जगदात्मा त्रिजगतीं । संख्यासंस्थिती गणी कोण ॥१५०॥