श्लोक ८ वा
देहस्थोऽपि न देहस्थो विद्वान् स्वप्नाद्यथोत्थितः ।
अदेहस्थोऽपि देहस्थः कुमतिः स्वप्नदृग्यथा ॥८॥
बद्धमुक्तांचें मिश्र लक्षण । तीं श्लोकीं सांगेल जाण ।
केवळ मुक्ताचें सुलक्षण । गोड निरूपण सात श्लोकीं ॥१६॥
देहीं असोनि देहबुद्धि नाहीं । हें मुक्ताचें मुक्तलक्षण पाहीं ।
यालागीं देंही असोनि विदेही । म्हणिये पाहीं या हेतू ॥१७॥
स्वप्नींचे राज्य आणि भीक । जागृतीं मिथ्या दोन्ही देख ।
तैसें देहादि जें सुखदुःख । तें मिथ्या देख मुक्तासी ॥१८॥
जो स्वप्नी मरोनि जाळिला । तो जागृतीं नाहीं राख जाहला ।
तैसा प्रपंच मिथ्या जाणितला । मुक्त बोलिला त्या नांव ॥१९॥
स्वप्नींचें साधकबाधक । जागृतीं आठवे सकळिक ।
त्याचें बाधीना सुखदुःख । तैसें संसारिक मुक्तासी ॥२२०॥
आतां ऐक बद्धाची हे स्थिती । तो वस्तुतां असे देहातीतीं ।
परी मी देह हें मानी कुमती । दुःखप्राप्ती तेणें त्यासी ॥२१॥
जळीं देखे प्रतिबिंबातें । मी बुडालों म्हणोनि कुंथे ।
कोणी काढा काढा मातें । पुण्य तुमतें लागेल ॥२२॥
स्वप्नीं घाय लागले खड्गाचे । तेणें जागृतीं म्हणे मी न वांचें ।
ऐसें निबिड भरितें भ्रमाचें । तें बद्धतेचें लक्षण ॥२३॥
स्वप्नींचें सुखदुःख नसतें । तें स्वप्नभ्रमें भोगितां कुंथे ।
तेवीं देह मी म्हणोनि येथें । नाना दुःखांते भोगितू ॥२४॥
स्वस्वरूपाचें विस्मरण । तेणें विषयासक्ति दृढ जाण ।
संकल्प विकल्प अतिगहन । तेंचि लक्षण बद्धाचें ॥२५॥
आणिकें लक्षणें त्याचीं आतां । सांगतु असें तत्त्वतां ।
भोग भोगोनि अभोक्ता । ते मुक्तावस्था परियेसीं ॥२६॥