अध्याय चवथा - आरंभ
॥श्रीगणेशाय नमः ॥श्रीकृष्णाय नमः॥
ॐ नमो श्रीगुरु शिवशिवा । नमनें जीवत्व जीवा ।
नुरविसी, तेथें देहभावा । कैसेनि रिघावा होईल ॥१॥
जीवें घेउनि जीवा । देहत्व मोडूनि देहभावा ।
याहीवरी करविसी सेवा । हें लाघव देवा नवल तुझें ॥२॥
जीव घेऊनि शंखासुरा । त्याच्या वागविसी कलेवरा ।
तो तूं रिघोनि मजभीतरा । माझिया शरीरा वागविसी ॥३॥
शंख मधुर ध्वनी गाजे । तो वाजवित्याचेनि वाचे ।
तेवीं म्यां जें जें बोलिजे । तें तें बोलणें साजे तुझेनि ॥४॥
आतां माझें 'शरीर' जें चळे । तें तुझेनि आंगिकें मेंळें ।
'कर्में' निपजतीं सकळें । सत्ताबळें तुझेनि ॥५॥
माझे देहींचें जें 'मीपण' । तें तूंचि झालासी आपण ।
तुझेनि प्राणें 'प्राण' । माझाही जाण चळे देवा ॥६॥
'दृष्टी' जें जें कांहीं देखे । तें तें तुझेनि ज्ञानउन्मेखें ।
'श्रवणीं' जें जें कांहीं ऐकें । तें तें नेटकें अवधान तुझें ॥७॥
'रसना' जें जें कांहीं चाखे । तें तें तुझेनि स्वादमुखें ।
'बुद्धि' जाणपणें तोखे । तेहीं अतिनिकें वेदकत्व तुझें ॥८॥
'मन' मनपणें अतिचपळ । तेंही तुझेंचि आंगिक बळ ।
विवेका 'विवेकु' प्रबळ । अतिसोज्ज्वळ तुझेनि ॥९॥
'वाचा' जें जें कांहीं वदे । तें वाचिकत्व तुझेनि शब्दें ।
'बोधु' जेणें उद्बोधे । तो तुझेनि प्रबोधें प्रबोधु ॥१०॥
'जागृती' जागे तुझेनि हरिखें । 'स्वप्न' स्वप्ना तुझेनि देखे ।
'सुषुप्ती' सुखावे जेणें सुखें । पूर्ण संतोखें तुझेनि ॥११॥
मी जे जे 'विषय' भोगीं । तें भोक्तेपण तुझे अंगीं ।
तुझेनि निजसंयोगीं । मीपणें जगीं वर्तविशी मज ॥१२॥
माझें करूनि खांबसूत्र । तूं झालासी सूत्रधार ।
हालवूनियां निजसूत्र। कर्में विचित्र करविशी ॥१३॥
ऐशिया श्रीजनार्दना । जग चेतवित्या चिद्घना ।
कृपाळुवा जगजीवना । नमन श्रीचरणा तुझेनि तुज ॥१४॥
यापरी मजमाजीं तूं चाळिता । चाळकत्वें करविसी ग्रंथा ।
तेथें मी एक कवित्वकर्ता । हे जाणावी तत्त्वतां स्थूळबुद्धी ॥१५॥
एका एकु जनार्दनीं । कीं जनार्दनु एकपणीं ।
इये पृथक् नामांचीं लेणीं । लेऊनि एकपणीं मिरविसी तूं ॥१६॥
जेवीं कनकाचें भूषण । कीं भूषणीं कनकसंपूर्ण ।
तेवीं एका आणि जनार्दन । एकत्वें जाण जनार्दनचि ॥१७॥
ऐशी ऐकोन विनवणी । सद्गुरु तुष्टला संतोषोनी ।
येथें भिन्न भिन्न सोसणी । न लगे निरुपणीं करणें तुज ॥१८॥
जेव्हां कापुरा आगी झगटे । तेव्हांचि कापुरत्व खुंटे ।
सच्छिष्यासी सद्गुरु भेटे । तेव्हांचि फिटे भिन्नभेदु ॥१९॥
जेणें फिटे भिन्नभेदु । तो श्रीभागवतीं निजबोधु ।
वसुदेवाप्रती नारदु । सांगत संवादु इतिहासाचा ॥२०॥
ज्या इतिहासाचा अर्थ । परिसतां प्रगटे परमार्थ ।
स्वानंदबोध हृदयांत । श्रवणें सदोदित श्रोते होती ॥२१॥
तंव श्रोते संतसमुदावो । म्हणती कैसा नवलावो ।
सद्गुरुस्तवनीं ब्रह्मभावो । साधिला आवो अभेदत्वें ॥२२॥
हे सद्गुरुची विनवणी । कीं ब्रह्मसुखाची खाणी ।
परिसतां सप्रेम बोलणीं । रिझली आयणी सज्जनांची ॥२३॥
या देशभाषा वाणी । उघडिली परमार्थाची खाणी ।
बोल नव्हती हे स्पर्शमणी । लागतां श्रवणीं पालटे जीव ॥२४॥
यापरी श्रीभागवतीं । अनुपम अगाध स्थिति ।
ते कथेची संगति । लावी सुनिश्चितीं अर्थावबोधें ॥२५॥
ऐकोनि संतांचें वचन । शिरीं वंदोनि त्यांचे चरण ।
पुढील कथानिरुपण । श्रोतीं सावधान परिसावें ॥२६॥
येथें तृतीय अध्यायाचे अंतीं । निरुपितां तांत्रिक भक्ति ।
भजावें आवडेल ते मूर्ति । रायासी तदर्थी प्रश्न स्फुरला ॥२७॥
देवो एकचि त्रिजगतीं । त्याच्या किती अवतारमूर्ति ।
जन्म कर्म अनेक व्यक्ती । हेंचि मुनीप्रति पुसतु ॥२८॥