श्लोक ४४ वा
वैष्णवे बंधुसत्कृत्या हृदि खे ध्याननिष्ठया ।
वायौ मुख्यधिया तोये द्रव्यैस्तोयपुरःस्कृतैः ॥४४॥
वैष्णवसेवा अत्यंत कठिण । तेथें जाती नाहीं गा प्रमाण ।
न म्हणावा शूद्र ब्राह्मण । भक्तिप्राधान्यभावार्थे ॥९५॥
विदुर दासीपुत्र प्रसिद्धु । त्यासी आवडला गोविंदु ।
झाला वैष्णवांमाजीं अतिशुद्धु । कैसेनि निंद्यु म्हणावा ? ॥९६॥
योनि जन्मला मर्कट । तो वैष्णवांमाजीं अतिश्रेष्ठ ।
हनुमंत म्हणावया कनिष्ठ । ऐसा पापिष्ठ कोण आहे ॥९७॥
राक्षसांमाजीं बिभीषण । दैत्यांमाजीं प्रल्हाद जाण ।
भगवंतासी अनन्यशरण । वैष्णवपण तेणें त्यांसी ॥९८॥
जाती उत्तम भक्तिहीन । तो वैष्णव नव्हे जाण ।
अथवा करी दांभिक भजन । वैष्णवपण त्या नाहीं ॥९९॥
वैष्णवीं मानी जातिप्रमाण । शालिग्राम मानी पाषाण ।
गुरूसी मानी माणुसपण । तो पापिष्ठ जाण सर्वथा ॥१४००॥
जाणीव शाहणीव ज्ञातेपण । सांडूनि जातीचा अभिमान ।
जो मज होय अनन्यशरण । वैष्णव जाण तो माझा ॥१॥
त्या वैष्णवाचें पूजन । बाह्य उपचारें नव्हें जाण ।
बंधस्नेहें कळवळी मन । साचार पूजन त्या नांव ॥२॥
ऐक सख्या बंधूचा स्नेहो । बंधूसी रणीं लागतां घावो ।
घायाआड स्वयें रिघोनि पहा हो । शत्रुसमुदावो विभांडी ॥३॥
तैसा पोटाआंतुला कळवळा । तोचि वैष्णवपूजेचा सोहळा ।
स्नेहेंवीण टिळे माळा । सुख गोपाळा तेणें नव्हे ॥४॥
एका पितयाचे पुत्र साधू । अकृत्रिम होती बंधू ।
माजीं सापत्नविरोधू । स्नेह शुद्धू तो नव्हे ॥५॥
भक्ताअभक्तांची उत्त्पती । मजपासूनि गा निश्चिती ।
भावाभावसापत्नप्राप्ती । विरुद्ध स्थिती परस्परें ॥६॥
वैष्णव विष्णूचे उदरीं जाण । ते उदरीं उदरस्थ व्हावें आपण ।
तैं सहजें झाले सखेपण । अकृत्रिम जाण कळवळा ॥७॥
ऐसा बंधुस्नेहें जो कळवळा । तेचि पूजा वैष्णवकुळा ।
वैष्णवपूजकाजवळा । भावें भुलला मी तिष्ठें ॥८॥
वैष्णवपूजेचें लक्षण । तें पांचवें माझें पूजास्थान ।
ऐक आकाशाचें पूजन । केवळ माझें ध्यान ते ठायीं ॥९॥
आकाश निर्लेप निर्विकार । अतिसूक्ष्म निराकार ।
तैसें माझें ध्यान निरंतर । हृदयीं साचार करावें ॥१४१०॥
ध्यानीं बैसोनि सावकाश । सगळें सर्व महदाकाश ।
जो आपुलें करी हृदयाकाश । तेणें मी परेश पूजिला ॥११॥
अतिसूक्ष्मनिर्विकार । हृदयीं माझें ध्यान सधर ।
तेचि पूजा गा साचार । अपरंपार मी पूजिलों ॥१२॥
आकाशा लेप लावूं जातां । लावितां न लागे सर्वथा ।
तेवीं सर्व कर्मीं वर्तता । आपुली मुक्तता जो देखे ॥१३॥
आकाश सर्व पदार्थीं व्याप्त । व्याप्त असोनि अतिअलिप्त ।
तेवी सर्व कर्मीं वर्तत । कर्मातीत नभनिष्ठा ॥१४॥
आकाश माझें पूज्यस्थान । तेथील पूजेचें हें विधान ।
हें सहावें पूजाअधिष्ठान । वायूचें अर्चन तें ऐक ॥१५॥
वायूच्या ठायीं भगवद्बुद्धी । ज्याची ढळों नेणें कधीं ।
वायूचेनि भूतां चेतनसिद्धी । जगातें त्रिशुद्धी धरिता तो ॥१६॥
वायुरूपें मीचि जाण । जालों सर्व भूतांचा प्राण ।
प्राणाचा मी मुख्य प्राण । मद्रूपें पवन या हेतु ॥१७॥
वायू व्योमीं जन्म पावें । जन्मोनि व्योमावेगळा नव्हे ।
सर्व कर्मीं तेथेंचि संभवे । अंती स्थिरावे निजव्योमीं ॥१८॥
तेवीं जन्मकर्मनिदान । पावोनि न सांडी अधिष्ठान ।
प्राणाचा जो होय प्राण । हेंचि पूजन वायूचें ॥१९॥
प्राणाचें गमनागमन । तेथ सोहंहंसाचें नित्य ध्यान ।
तेंचि करितां नित्य सावधान । हेंचि पूजन वायूचें ॥१४२०॥
मद्रूपें दृढभावन । वायूचें जो करी आपण ।
तें पवनाचें पूजन । पूजास्थान सातवें ॥२१॥
जीवनें जीवनाची पूजा । जीवनेंचि निपजे वोजा ।
ते पूजा पावे अधोक्षजा । तो भक्त माझा पढियंता ॥२२॥
’आपो नारायणः साक्षात्’ । या मंत्राचा जो मंत्रार्थ ।
देवें देवोचि पूजिजेत । जाण निश्चित उद्धवा ॥२३॥
क्षीरें पूजिला क्षीरसागरू । तेवीं द्रव्यें द्रव्योपचारू ।
हा जीवनपूजाप्रकारू । जाण निर्धारू उद्धवा ॥२४॥
जीवा जीववी जीवन । त्या जीवना मी निजजीवन ।
जीवनें पूजिजे जीवन । जेवीं समुद्रपूजन तरंगीं ॥२५॥
’नद्यस्तृप्यंतु समुद्रास्तृप्यंतु’ । हें जळेंचि जळ पूजिजेतू ।
पूज्यपूजकां एकत्व येथू । हेचि वेदोक्तू विधिपूजा ॥२६॥
जीवनें पूजिजे जीवन । हें आठवें पूजास्थान ।
ऐक पृथ्वीचें पूजन । श्लोकार्धे संपूर्ण सांगेन ॥२७॥