श्लोक ५१ वा
न यस्य जन्मकर्मभ्यां न वर्णाश्रमजातिभिः ।
सज्जतेऽस्मिन्नहंभावो देहे व स हरेः प्रियः ॥५१॥
प्राकृतां देहीं देहाभिमान । तेणें गुरुकृपा करितां भजन ।
पालटे अभिमानाचें चिन्ह । अहं नारायणभावनायुक्त ॥७०१॥
’अहं देह’ हें समूळ मिथ्या । ’अहं नारायण’ हें सत्य तत्त्वतां ।
ऐशी भावना दृढ भावितां । ते भावनाआंतौता अभिमान विरे ॥२॥
अभिमान हरिचरणीं लीन । तेव्हां भक्त होय निरभिमान ।
तेंचि निरहंतेचें लक्षण । हरि संपूर्ण सांगत ॥३॥;
निरहंकाराचीं लक्षणें । तो जन्मोनि मी जन्मलों न म्हणे ।
सुवर्णाचें केलें शुनें । तरी सोनें श्वान हों नेणे तदाकारें असतां ॥४॥
तेवीं जन्मादि अहंभावो । उत्तम भक्तां नाहीं पहा हो ।
कर्मक्रियेचा निर्वाहो । ’अहंकर्ता’ स्वयमेवो मानीना ॥५॥
तो कर्म करी परी । न म्हणे ’मी कर्ता’ ।
जेवीं गगनीं असोनि सविता । अग्नि उपजवी सूर्यकांता ।
तेवीं करोनि अकर्ता निजात्मदृष्टीं ॥६॥
सूर्यें सूर्यकांतीं अग्निसंग । तेणें होतु याग कां दाघ ।
तें बाधूं न शके सूर्याचें अंग । तेवीं हा चांग करुनि अकर्ता ॥७॥
अचेतन लोह चुंबकें चळे । लोहकर्में चुंबक न मैळे ।
तेवीं हा चांग करुनि सकळें । अनहंकृतिबळें अकर्ता ॥८॥
देहींचिं कर्में अदृष्टें होती । मी कर्ता म्हणतां तीं बाधती ।
भक्तां सर्व कर्मीं अनहंकृती । परमात्मप्रतीती भजनयोगें ॥९॥
एव्म देहींचीं कर्में निपजतां । पूर्णप्रतीती भक्त अकर्ता ।
कर्माकर्माची अवस्था । नेघे तो माथां अनहंकृती ॥७१०॥
जरी जाहला उत्तम वर्ण । तरी तो न म्हणे ’मी ब्राह्मण’ ।
स्फटिक कुंकुमें दिसे रक्तवर्ण । ’मी लोहीवा पूर्ण’ स्फटिक न म्हणे ॥११॥
ज्यासी नाहीं देहाभिमान । तो हातीं न धरी देहाचा वर्ण ।
तैसाचि आश्रमाभिमान । भक्त सज्ञान न धरी कदा ॥१२॥
अंगीं बाणला संन्यासु । परी तो न म्हणे मी परमहंसु ।
जेवीं नटाअंगीं राजविलासु । तो राजउल्हासु नट न मानी ॥१३॥
तेवीं आश्रमादि अवस्था । भक्त न धरीच सर्वथा ।
तैशीच जातीचीही कथा । न घे माथां भक्तोत्तम ॥१४॥
जाति उंच नीच असंख्य । परी तो न म्हणे हे माझीचि एक ।
जेवीं गंगातीरीं गांव अनेक । परी गंगा माझा एक गांव न म्हणे ॥१५॥
तेवीं जन्म-कर्म-वर्णा-श्रम-जाती । पूर्ण भक्त हातीं न धरिती ।
चहूं देहांची अहंकृती । स्वप्नींही न धरिती हरिभक्त ॥१६॥
आशंका ॥ तरी काय वर्णाश्रम-जाती ।
भक्त निःशेष सांडिती । त्यांत असोनि नाहीं अहंकृती ।
ते हे उपपत्ति बोलिलों राया ॥१७॥
तो जेव्हां पावे जन्मप्राप्ती । तेव्हां त्यासवें नाहीं वर्णाश्रम-जाती ।
जन्मअभिमानें माथां घेती । हे कुळगोत-जाति पैं माझी ॥१८॥
ऐशा नाथिल्या अहंकृती । ब्रह्मादिक गुंतले ठाती ।
वाढवितां वर्णाश्रम जाती । सज्ञान गुंतती निजाभिमानें ॥१९॥
ऐशी अहंतेची अतिदुर्धर गती । ब्रह्मादिकां नव्हे निवृत्ती ।
सोडूं नेणे गा कल्पांतीं । सज्ञान ठकिजेती निजाभिमानें ॥७२०॥
येथें भक्तांच्या भाविक स्थितीं । अभिमान तुटे भगवद्भक्तीं ।
ते निरभिमान भक्तस्थिती । राया तुजप्रती दाविली स्वयें ॥२१॥;
समूळ देहाभिमान झडे । तो देहाचि देवासी आवडे ।
ते भक्त जाण वाडेकोडें । लळेवाडे हरीचे ॥२२॥
ते जें जें मागती कौतुकें । तें देवोचि होय तितुकें ।
त्यांचेनि परम संतोखें । देव सुखावला सुखें दोंदिल होये ॥२३॥
तो जिकडे जिकडे जाये । देव निजांगें तेउता ठाये ।
भक्त जेउती वास पाहे । देव ते ते होय पदार्थ ॥२४॥
त्यासी झणीं कोणाची दृष्टी लागे । यालागीं देवो त्या पुढें मागें ।
त्यासभोंवता सर्वांगें । भक्तीचेनि पांगें भुलला चाले ॥२५॥
निरभिमानाचेनि नांवें । देव निजांगें करी आघवें ।
जेवीं कां तान्हयाचेनि जीवें । जीवें भावें निजजननी ॥२६॥
एवं राखतां निजभक्तांसी । तरी देव धाके निजमानसीं ।
जरी हा मजसीं आला ऐक्यासी । तरी हे प्रीति कोणासीं मग करावी ॥२७॥
कोणासी पाहों कृपादृष्टीं । कोणापें सांगों निजगोष्टी ।
कोणासी खेवें देवों मिठी । ऐशी आवडी मोठी प्रेमाची ॥२८॥
या काकुळतीं श्रीअनंतु । ऐक्यभावें करी निजभक्तु ।
मग देवो भक्त दोहींआंतु । देवोचि नांदतु स्वानंदें ॥२९॥
एवं आपुली आपण भक्ती । करीतसे अनन्यप्रीतीं ।
हेंचि निरुपण वेदांतीं । ’अद्वैतभक्ति’ या नांव ॥७३०॥
त्यासी चहूं भुजीं आलिंगितां । हांव न बाणेचि भगवंता ।
मग रिघोनियां आंतौता । परमार्थता आलिंगी ॥३१॥
ऐसें खेंवाचें मीस करी । तेणें भक्त आणी आपणाभीतरीं ।
मग आपण त्याआंतबाहेरी । अतिप्रीतीवरी कोंदाटे ॥३२॥
नवल आवडीचा निर्वाहो । झणीं यासी लागे काळाचा घावो ।
यालागीं निजभक्तांचा देहो । देवाधिदेवो स्वयें होये ॥३३॥
ऐसा जो पढियंता परम । तो भागवतांमाजीं उत्तमोत्तम ।
यापरी भागवतधर्म । पुरुषोत्तम वश्य करी ॥३४॥
ऐशिया उत्तम भक्ता । भेदाचि समूळ नुरे वार्ता ।
हेचि अभेदभक्तकथा । ऐक नृपनाथा सांगेन ॥३५॥