Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 133

“पुणं आणि ढेंकूण नसणं अशक्य गोष्टी आहेत. पुण्याला काल बांधलेलं जरी घर घेतलंत, तरी तिथं ढेंकूण असतील. पुण्यांतील मुलांना जन्मतांच ज्याप्रमाणं राजकारण मिळतं, त्याप्रमाणं पुण्यांतील घरंहि जन्मतांच ढेंकूण घेऊन येत असतात. पुणं कशासाठीं प्रसिध्द, तर ढेंकणासाठीं असे भूगोलांत कां देत नाहींत, कुणाला ठाऊक ?” विश्वास म्हणाला.

“ढेंकणांना पुण्यांतील लोक फार आवडतात. ढेंकणासारखाच त्यांचाहि स्वभाव आहे. सर्वांना ते चिमटे घेतील. पुन्हां गनिमी काव्यांत तरबेज, ढेंकूण का पटकन सांपडतो ? बचावासाठीं तो वाटेल तिथं घुसेल.” कल्याण म्हणाला.

“कल्याण, पुण्याला नांवं नको हो ठेवूं.” विश्वास म्हणाला.

“न्यायमूर्ति रानडयांना पुण्याची आठवण येऊन रडूं येत असे; पुण्याशिवाय त्यांना चैन पडत नसे. पुण्याला कोण नांव ठेवील ? पुण्याला पूर्वींच्या पुण्यस्मृति आहेतच, परंतु हल्लींच्याहि आहेत. लोकमान्य पुण्याचे, नामदार गोखले पुण्याचे, न्यायमूर्ति पुण्याचे, कर्मवीर कर्वे पुण्याचे, पहिले रँग्लर पुण्याचे; महात्मा ज्योतिबांची पुणं हीच कर्मभूमि, आणि थोर अण्णासाहेब शिंदे यांची हीच कर्मभूमि. निबंधमाला इथूनच निघे. केसरी इथूनच गर्जे. इथंच इतिहास संशोधकमंडळ; इथंच मोठमोठया शिक्षणसंस्था; इथंच स्त्रियांत स्वावलंबन व स्वाभिमान उत्पन्न करणारं थोर सेवासदन; पुण्याला प्रणाम करावा.” भाईजी म्हणाले.

“भाईजी, पुण्याचं जागतिक आंवळेल तेल राहिलं ना ?” विश्वास म्हणाला.

“भाईजींची यादी संपते कीं नाहीं म्हटलं ! “संध्या म्हणाली.

“परंतु या यादींत आपलं घर घालायचं राहिलं.” कल्याण म्हणाला.

“आपलं घर कुठं घ्यायचं तें कुठं अद्याप ठरलं आहे ?” विश्वास म्हणाला.

“तें आपण हरणीला विचारूं. ती सर्वत्र हिंडते. ती आतां मॅट्रिक होईल. तिला नोकरी मिळेल. तिच्या शब्दाला अधिक किंमत दिली पाहिजे. सारे प्रश्न आर्थिक असतात.” संध्या हंसून म्हणाली.

“संध्ये, खरंच मिळणार आहे हरणीला नोकरी. तिचे पेपर्स चांगले गेले आहेत. ती पास तर होणारच. निकाल लागला कीं दुस-या दिवशीं नोकरी. चाळीस तरी देतील ?” विश्वास म्हणाला.

“आशेचे खेळ, कल्पनांचे खेळ ! “संध्या म्हणाली.

“घर बांधायच्या आधीं संध्ये, प्लॅन करावा लागतो, नकाशा करावा लागतो. प्रत्यक्षाच्या आधीं मानसिक क्रिया असते. आधीं कल्पना, मग प्रत्यक्ष सर्जन, प्रत्यक्ष निर्मिति.” विश्वास म्हणाला.

“मींहि तेंच सांगितलं. मीं कानडींत सांगितलं वाटतं ? सर्जन, निर्मिति शब्द घातलेस म्हणजे कांहीं नवीन सांगितलंस असं नाहीं होत, विश्वास. आशेचे सारे खेळ.”

“मनुष्यप्राणी सुधारेल या आशेवरच ईश्वराचाहि विश्वखेळ चालला आहे. आशेनंच तो फुलं फुलवीत आहे, मुलं वाढवीत आहे.” भाईजी म्हणाले.

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180