Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 45

तें लहानसें पत्र संध्येला मिळालें. तें पत्र लहान होतें. परंतु महान् अर्थानें तें भरलेलें होतें. तें पत्र वाचून संध्या मुकाटयानें अश्रु ढाळीत बसली. ती का सुखासाठीं आसावली होती ? ती का खाण्यापिण्यासाठीं, नटण्या-मुरडण्यासाठीं हपापली होती ? परंतु ती शांत झाली. मनांत तर तिनें स्वत:चा विवाह कल्याणशीं कधींच लावून टाकला होता. त्या बाबतींत तिनें कांहीं न बोलण्याचें ठरविलें.

ती कल्याणच्या घरीं गेली. त्याचें घर विचारीत ती गेली. तों कल्याणच्या घरीं विचित्रच प्रकार तिला दिसला. कल्याणची आई रडत होती. कल्याणचे वडील तेथें होते. लहान रंगा बाहेर आला.

“कोण पाहिजे ?” त्यानें विचारलें.

“तुमचं नांव का रंगा ?”

“हो.”

“तुमच्याजवळ बोलायचं आहे, कल्याणचं पत्र आलं आहे.”

“थांबा, मी बाहेर येतों.”

रंगा व संध्या बाहेर बोलत बोलत भीमातीरीं गेलीं. भीमा वाहात होती. रंगा खिन्न होता.

“तुमच्या बंधूंचं तुरुंगांतून पत्र आलं आहे. त्यांची प्रकृति बरी आहे. तुमच्या घरीं खुशाली कळवायला त्यांनीं सांगितलं म्हणून मी आलें.”

“दादाला घरून जाऊन आतां तीनचार वर्षं होतील. तो घरीं आला नाहीं. मला त्याची फार आठवण येते.”

“सुटले म्हणजे बहुधा घरीं येतील.”

“तुमची त्यांची काय ओळख ?”

“अशीच मागं झाली. आमच्या गांवीं कुस्तीला आले होते. ते विजयी झाले होते. मीं त्यांना माळ घातली होती.”

“मला आठवते ती माळ. ती का तुम्हीं दिली होती ?”

“हो.”

“तुम्ही काय करतां ?”

“घरीं असतें, देवाची प्रार्थना करतें.”

“कोणासाठी प्रार्थना ?”

“तुमच्या दादासाठीं.”

“माझ्या दादासाठीं तुम्ही प्रार्थना करतां ! किती तुम्ही मायाळु, दयाळु.”

“तुमच्या घरीं आज खिन्नता कां होती ? तुमची आई-ती तुमची आईच असावी, रडत कां होती ?

“आईच ती.”

“कां रडत होती ती ? कल्याणचं पत्र नाही म्हणून. होय ना ? मुलगा सारखा तुरुंगात आहे याचं कुणाला वाईट वाटणार नाहीं ? माझ्यासारखी दूरची मुलगी रडते. मग आई-बापांना किती वाईट वाटत असेल ?”

“आईला दादाची आठवण येतेच. परंतु आज त्यासाठीं नव्हती रडत. दुसरंच एक कारण आहे. माझे बाबा एका वेश्येवर प्रेम करतात, आणि उद्यांपासून ते तिला घरींच आणून ठेवणार आहेत. आईच्या अंगाचा तिळपापड झाला. भांडण झालं. “तुला नसेल सहन होत तर चालती हो घरांतून” असं बाबा म्हणाले. आतां ती वेश्या घरीं येईल. आईला तिचं सारं करावं लागेल. तिचीं बोलणीं खावीं लागतील. काय काय नशिबीं असेल तें खरं ! मी तरी काय करूं ? मला सारखं वाईट वाटतं. दादा घरीं असता तर तो कांहीं करता. घर सोडून जावं असं मला वाटतं. प्रत्यक्ष डोळयांसमोर हें सारं बघवत नाहीं.”

“परंतु तुम्ही घरीं आहांत तेवढाच आईला आधार. तुम्ही नका जाऊं कुठं.”

“तुमचं काय नांव ?”

“संध्या.”

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180