Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 34

अशीं रात्रीं त्यांचीं बोलणीं झालीं. भीमराव झोंपले. परंतु संध्येच्या आईला झोंप आली नाहीं. ती सचिंत झाली.

असे कांही दिवस गेले व तो एक दिवस आला. भीमरायांनीं ओळखलेली काळ-वेळ आली. ते नित्याप्रमाणें देवघरांत पूजा करीत होते. आज फारच भक्तिभावानें पूजा चालली होती. भीमराव तन्मय झाले होते. डोळे स्त्रवत होते. शरीर रोमांचित झालें होतें.

“संध्ये, बाळ, नीरांजन लावून आण बरं. जरा अधिक तूप घाल हो आज.” ते म्हणाले.

आजची पूजा फार सुंदर दिसत होती. शेवंतीचीं, गुलाबाचीं फुलें किती खुलून दिसत होतीं. आणि मधून मधून दुर्वा, तुळशी, बेल यांची हिरवळी; मंगल मंगल दृश्य. संध्येने नीरांजन आणिलें. उदबत्तीचा घमघमाट सुटला होता. भीमराव नीरांजन ओंवाळूं लागले व आरति म्हणूं लागले.

“आरति नारायणा
ओंवाळितों करुणाघना  ॥ आरति० ॥
प्राणांचें नीरांजन
तुला देवा ओंवाळून
चरणीं जाइन मिळून
जन्म-मरण मरून ॥ आरति० ॥
पुरे ही यातायात
नको संसाराची मात
धरीं देवा माझा हात
तूंच सद्गुरु तात ॥ आरति० ॥
आयुष्याचें सारें तूप
घालुन ओंवाळीतों दीप
येऊं दे तुझ्या समीप
तूंच माझा माय बाप  ॥ आरति० ॥

भीमराव ओंवाळतां ओंवाळतां समरस झाले. संध्या तो मंगल पवित्र देखावा पाहात होती. तीहि डोळे मिटून व हात जोडून तेथें विरघळून उभी होती. भीमरावांनीं नीरांजन खालीं ठेवलें व देवासमोर डोकें ठेवले. किती तरी वेळ झाला. तें डोकें वर झालें नाहीं. डोकें खालीं वांकलें, तें वांकलें !

संध्या बघत होती.

“आटपली कीं नाहीं पूजा ?” संध्येच्या आईनें विचारलें.

“आई, इकडे ये !” घाबरून संध्येनें हांक मारली.

“काय ग ?” आई येऊन म्हणाली.

सारींच तेथें आलीं. तिकडे पाटपाणी घेतलेले होतें. दुपारची जेवणाची वेळ. पुंडलिकरावहि आले. “अप्पा, अप्पा” त्यांनीं हांक मारली. परंतु अप्पा केव्हांच देवाघरीं गेले होते. त्यांनीं आपल्या पंचप्राणांचें नीरांजन शेवटचें ओंवाळलें. ते चैतन्यांत मिळून गेले. प्रकाशांत विलीन झाले. परंतु घरांत मात्र केवळ अंधार भरून राहिला. अधिकच अंधार, काळाकुट्ट, निराशेचा व शोकाचा अंधार, अथांग अंधार ! महिन्या दोन महिन्यांत तीन मृत्यु ! दु:खापाठीमागून दु:खें !

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180