Get it on Google Play
Download on the App Store

श्याम 62

लहानपणापासून कुत्र्यामांजरांची मला भीतीच वाटे. कुत्रा चावला तर मनुष्य कुत्र्यासारखा होतो. कुत्र्यासारखा ओरडू लागतो, वगैरे गोष्ट लोक बोलावयाचे; त्याचाही तो परिणाम असेल. मी पुष्कळ प्रयत्नांनी ही भीती कमी केली आहे. माझे बहुतेक मित्र मांजराचे भोक्ते आहेत. मांजरे पांघरुणात घेऊन ते झोपावयाचे. शेजारच्या पांघरुणात मांजर आहे या जाणिवेने मला झोप येणे अशक्य होई. मांजराचे गुरगुरणे माझ्या कानात सारखे घुमत राहावयाचे.

मामांनी उशीर का होतो. असे विचारले की काही तरी सांगून मी वेळ मारुन नेत असे. मग दुस-या दिवसापासून पुन्हा त्या कुत्र्याच्या रस्त्याने, त्या पिराच्या रस्त्याने जावयाचा. पीर आला की, ओंकारेश्वराच्या हौदापर्यंत मी झपझप जावयाचा. मला ते रात्रीचे जाणे अजून आठवते आहे. खळग्यात तर नाही ना पडणार, कुत्रे तर नाही ना चावणार, तिकडून साप तर नाही ना येणार, पिराच्या जवळून भूत तर नाही ना येणार, हे सारे विचार मनात येऊन मी अगरी भांबावून गेलेला असावयाचा आणि घामाघूम होऊन व धडपड करणा-या छातीने त्या दूधवाल्याच्या घरात एकदम शिरावयाचा.

दूध घेऊन येताना तर फारच तारांबळ असावयाची. कारण दूध सांडेल या भीतीचीही आणखी एक भर पडे. मला माझी मनात खूप चीड येई; माझा तिरस्कार वाटे. भीती ही वस्तू माणसाला शोभत नाही. निर्भयता म्हणजे मोक्ष व भीती म्हणजे नरक, हे स्पष्ट आहे. ज्या राष्ट्रातील मुले भित्री असतील ती स्वतंत्र कशी होतील ? आपल्या राष्ट्रातील मुलांना लहानपणापासून घरीदारी, शाळेत निर्भयपणाचे शिक्षण दिले पाहिजे. आमच्या कुटुंबातून सर्वत्र भीतीचेच वातावरण मुलांभोवती उभारलेले असते. नळावर जाऊ नको, पडशील; पाण्यात पाय बुडवू नको, भिजशील; पावसात जाऊ नको, पडसे येईल; झाडावर चढू नको, पडशील; पाण्यात पाय बुडवू नको, बुडशील; सायकलवर बसू नको, गर्दी असेल; एकटा जाऊ नको, चुकशील; चाकू नको घेऊ, हात कापशील; दिवा उचलू नको, पाडशील; चुलीजवळ बसू नको, भाजशील; सारे नकार मुलांच्या कानात घुमत असतात. इंग्लंडमधील कोणत्या तरी एका मुलाची गोष्ट सांगतात की, एकदा त्याला कोणी विचारले, 'बाळ तुझे नाव काय ? तर तो मुलगा म्हणाला 'डोन्ट (Dont)" त्याला सारखे 'हे नको करु ते नको करु' हे सांगण्यात येत असे. 'हे नको करु' हेच माझे नाव, असे त्या मुलाने सांगितले. पाहुण्याचे मुलाचे उत्तर ऐकून आईबापांकडे पाहिले. आईबापांचे चेहरे फोटो घेण्यासारखे झाले होते.

मुले उपजत भीतिग्रस्त नसतात. परंतु आपण त्यांना तशी बनवितो. मुलांच्या आत्मचंद्राला भीतीचे ग्रहण लागणार नाही, यासाठी फार दक्षता घेणे जरुरीचे आहे, इकडे शिक्षकांचे, पालकांचे, राष्ट्रातील लोकांचे जितके लक्ष जाईल तितके थोडेच !

श्याम

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
श्याम 1 श्याम 2 श्याम 3 श्याम 4 श्याम 5 श्याम 6 श्याम 7 श्याम 8 श्याम 9 श्याम 10 श्याम 11 श्याम 12 श्याम 13 श्याम 14 श्याम 15 श्याम 16 श्याम 17 श्याम 18 श्याम 19 श्याम 20 श्याम 21 श्याम 22 श्याम 23 श्याम 24 श्याम 25 श्याम 26 श्याम 27 श्याम 28 श्याम 29 श्याम 30 श्याम 31 श्याम 32 श्याम 33 श्याम 34 श्याम 35 श्याम 36 श्याम 38 श्याम 39 श्याम 40 श्याम 41 श्याम 42 श्याम 43 श्याम 44 श्याम 45 श्याम 46 श्याम 47 श्याम 48 श्याम 49 श्याम 50 श्याम 51 श्याम 52 श्याम 53 श्याम 54 श्याम 55 श्याम 56 श्याम 57 श्याम 58 श्याम 59 श्याम 60 श्याम 61 श्याम 62 श्याम 63 श्याम 64 श्याम 65 श्याम 66 श्याम 67 श्याम 68 श्याम 69 श्याम 70 श्याम 71 श्याम 72 श्याम 73 श्याम 74 श्याम 75 श्याम 76 श्याम 77 श्याम 78 श्याम 79 श्याम 80 श्याम 81 श्याम 82 श्याम 83 श्याम 84 श्याम 85 श्याम 86 श्याम 87 श्याम 88 श्याम 89 श्याम 90 श्याम 91 श्याम 92 श्याम 93 श्याम 94 श्याम 95 श्याम 96 श्याम 97 श्याम 98 श्याम 99 श्याम 100 श्याम 101 श्याम 102 श्याम 103 श्याम 104 श्याम 105 श्याम 106 श्याम 107 श्याम 108 श्याम 109 श्याम 110 श्याम 111 श्याम 112 श्याम 113 श्याम 114 श्याम 115 श्याम 116 श्याम 117 श्याम 118 श्याम 119 श्याम 120 श्याम 121 श्याम 122 श्याम 123 श्याम 124 श्याम 125 श्याम 126 श्याम 127 श्याम 128 श्याम 129 श्याम 130 श्याम 131 श्याम 132 श्याम 133 श्याम 134 श्याम 135 श्याम 136 श्याम 137 श्याम 138 श्याम 139 श्याम 140 श्याम 141 श्याम 142 श्याम 143 श्याम 144 श्याम 145 श्याम 146 श्याम 147 श्याम 148