भेट 6
सभेच्या ठिकाणी प्रचंड गर्दी जमली होती. पोवाडे, गाणी सुरू झाली. स्वयंसेवक व्यवस्था ठेवीत होते. अस्पृश्य बंधूंतील ती जागृती पाहून कोणाला आनंद वाटणार नाही? अन्यायाच्या विरूध्द जे जे उभे राहतील ते ते धन्य होत. मागासलेले हे हरिजनबंधू ! परंतु त्यांच्यात शिस्त येत होती. स्वाभिमानाची ज्योत पेटू लागली होती. आत्मविश्वास येत होता. संघटना होत होती. सुंदर दृश्य ! स्फूर्तिदायक दृश्य !
ते पाहा लहानमोठे पुढारी आले. आबासाहेब अध्यक्ष निवडण्यात आले. सभेला सुरूवात झाली. आबासाहेब म्हणाले :
“बंधू-भगिनींनो,
आज आपल्यापैकी कोणाची भाषणे होणार नाहीत. सत्याग्रह या वर्षी करायचा की पुढील वर्षी याचा निर्णय आज रात्री समिती घेईल. आपले थोर पुढारी आज येतील. ते येईपर्यंत ही सभा चालेल. आजचे मुख्य वक्ते स्वामी सेवकराम हे आहेत. ते एक त्यागी सेवापरायण तरूण आहेत. शिकलेले आहेत. परंतु संसारात न पडता त्यांनी जनसेवेस वाहून घेतले आहे. जेथे जेथे अन्यायाविरुध्द लढा असेल तेथे तेथे जायचे असे त्यांनी ठरविले आहे. आपल्या सत्याग्रहाची वार्ता ऐकून त्यात सामील होण्यासाठी ते येथे आले आहेत. त्यांचे काही विचार तुम्ही शांतपणे ऐकून घ्याल अशी आशा आहे.”
आणि सेवकराम उभे राहिले. त्यांची उंच व सुंदर मूर्ती पाहून सर्वांना आनंद झाला. त्यांच्या चेहर्‍यावर ती दाढी खुलून दिसत होती. तो लांब झगा आणि ते सुंदर डोळे ! सारी सभा तटस्थ होती. इतक्यात मोटारीचा आवाज झाला. पुढारी आले की काय? स्वयंसेवक धावले. परंतु पुढारी नव्हती. सरला आली होती.
“तुम्ही तिकडे सभेत येता?” स्वयंसेवकाने विचारले.
“मला बरे नाही. येथे मोटारीतच मी बसून ऐकते. स्वामी सेवकरामांचे भाषण ऐकायला मी आल्ये आहे.”
“ठीक.”
स्वयंसेवक गेले. अध्यक्षांना वार्ता देण्यात आली. स्वामींचे भाषण सुरू झाले.
“माझ्या प्रिय बंधू-भगिनींनो,
तुम्हांला पाहून मला किती आनंद होत आहे ! ज्यांनी तुमच्यावर शेकडो वर्षे अन्याय केले, त्यांच्यापैकी मी एक आहे. तुमच्यावर होणार्‍या अन्यायाला सीमा नाही. तुमचे दारिद्रय अपरंपार आहे. तुम्हांला जमीन नाही, नीट धंदा नाही, आणि स्वाभिमानाचे स्थान नाही. आम्ही तुम्हांला जणू दास्यात ठेवले. आणि आम्हीही दास झालो.