नाममहिमा - अभंग १२२१ ते १२४०
१२२१
यातीसी नाहीं कारण । नामस्मरण हरीचें ॥१॥
तेणें तराल भवपार । आणिक विचार न करा ॥२॥
मागां पहा अनुभव । तारिले जीव निर्जिव ॥३॥
स्त्रिया शूद्र नारी नर । नामें निर्धारा मुक्तिपद ॥४॥
एका जनार्दनीं नाम । जपा विश्रामदायक ॥५॥
१२२२
उंच नीच नाहीं नामाचियां पुढें जातीचें तें गाढें नाहीं काम ॥१॥
अनामिकाहुनी असोत चांडाळ । परी नामाचा उच्चार मुखीं वसो ॥२॥
यवनादि नीच असोत भलते । परी नाम सर्वदा तें मुखी वसो ॥३॥
एका जनार्दनीं नाम वसो मुखीं । तेणें तो तिहीं लोकीं सरता होय ॥४॥
१२२३
प्राणियां उद्धार नाम मुखीं गातां । येरा तें करितां वायां जाय ॥१॥
पालथी घागरी घालितां वाउगी । नामाविण जगीं शीण तैसा ॥२॥
अमृतसागरीं राहुनी कोरडा । नाम धडपुडा नेघें प्राणीं ॥३॥
नाम संजीवनी भरलीसे जनी वनीं । एका जनार्दनीं तारक जगा ॥४॥
१२२४
भवसिंधु तराया नाम हें नौका । उतार तें लोका सोपा केली ॥१॥
न घडे न घडे आणिक साधन । नाम पंचानन नाम पुरे ॥२॥
क्षणीक आयुष्य न घडे जप तपें । नाम गांता सोपें सर्व साधे ॥३॥
मंत्र तंत्र हवन नोहे विधियुक्त । तैं होत अपघात शरीराचा ॥४॥
एका जनार्दनीं तैसें नोहें नाम । तारक निजधाम प्राणिमात्रां ॥५॥
१२२५
नामीं धरा दृढ विश्वास । घाला कळिकाळावर फास । नाम हाचि निजध्यास । रात्रंदिवस स्मरण ॥१॥
सोपें वर्म कलिमाजीं । नामें तरती जन सहजीं । योगयाग तप साधनें जीं । तया प्राप्ती नामेंची ॥२॥
नाम साधनांचे सार । सोपा मंत्र हरि उच्चार । एका जनार्दनीं सार । निवडोनि काढिलें ॥३॥
१२२६
शम दम साधन । नामावांचुन न करीं जाण ॥१॥
नाम गावें नाम गावें । वेळोवेळां नाम गावें ॥२॥
नामावांचुनी साधन नाहीं । ऐसी वेदशास्तें देती ग्वाही ॥३॥
मज भरंवसा नामाचा । एका जनार्दनीं म्हणे वाचा ॥४॥
१२२७
एका नामावांचुन । अवघा शीण भ्रामक ॥१॥
कां रे हिंडसी सैरावैरा । तपाचिया गिरिकंदरा ॥२॥
बैससी घालुनि आसन । मना मुळीं वाउगें ध्यान ॥३॥
दाविसी तें अवघें सोंग । एका जनार्दनीं नाहीं रंग ॥४॥
१२२८
दंभ मान ही उपाधी । निरसेल आधिव्याधी । नामें जोडे सर्व सिद्धि । धन्य जगीं नाम तें ॥१॥
उच्चारितां घडघडा । माया तृष्णा पळती पुढा । ऐसा नामच पोवाडा । ब्रह्मादिकां अत्यर्क्य ॥२॥
आगमनिगमांचें ज्ञान । नामें साधे वैराग्य निधान । एका जनार्दनीं पावन । नाम जाण निर्धारें ॥३॥
१२२९
नाम मुखीं गातां विषयांची वार्ता । नोहेचि सर्वथा गातीयासी ॥१॥
नाम तें पावन नाम तें पावन । नामवांचूनि जाण श्रेष्ठ कोण ॥२॥
एका जनार्दनीं नाम तें पावन । त्रिभुवनीं मंडन नाम सत्य ॥३॥
१२३०
नामस्मरण अहो जना । तेणें तुटें भवबंधना । येचि देहि येचि काळीं । भजीजे रे नाम जाण ॥१॥
ध्रुव अजामेळ गणिका । नाममात्रें तारिले देखा । आणिकाही भक्त देखा । मोक्ष पावले नामें एका ॥२॥
जो जो कोणी प्रेमें भजतां । पाविजेल सायुज्यता । ऐशी भाक घे रे आतां । जप तप नाम स्मरतां ॥३॥
दीनबंधु दयासिंधु । जेणें केला परमानदु । दृष्ट जना करी भेदु । एका जनार्दनीं नित्यानंदु ॥४॥
१२३१
नामापाशीं तिष्ठे देव । नामापाशीं वसे भाव । नामापाशी मुक्ति गौरव । अहर्निशीं वसतसे ॥१॥
नामापाशी ऋद्धिसिद्ध । नामापाशीं ते समाधी । नामें तुटती उपाधी । जन्मोजन्मीच्या ॥२॥
नामापाशीं भुक्ति मुक्ति । नामापाशी ते विरक्ती । नामें पातकें नासती । बहु जन्माचीं ॥३॥
एका जनार्दनीं नाम । गातां निरसे भवभ्रम । साधन उत्तम । कलियुगामाझारीं ॥४॥
१२३२
असोनि दुराचारी । मुखा गाय नित्य हरी ॥१॥
तयाचें नमस्कारावे चरण । धन्य जगीं तो पावन ॥२॥
वाचे सदा गाय नाम । तोचि पावे निजधाम ॥३॥
एका शरण जनार्दनीं । तोचि पवित्र त्रिभुवनीं ॥४॥
१२३३
राजाला आळस संन्याशाला सायास । विधवेसी विलास विटंबना ॥१॥
व्याघ्रासी शांतता गाईसी उग्रता । वेश्येसी हरिकथा । विटंबना ॥२॥
दानेंविण पाणी । घ्राणेविन घाणी । नामेंविण वाणी विटंबना ॥३॥
एका जनार्दनीं भावभक्तीविणा । पुण्य केलें नाना विटंबना ॥४॥
१२३४
आपुलें कल्याण इच्छिलें जयासी । तेणें या नामासी विसंबूं नये ॥१॥
करील परिपुर्ण मनींचे हेत । ठेविलिया चित्त नामापाशी ॥२॥
भुक्ति आणि मुक्ति वोळगंती सिद्धि । होईल कीं वृद्धि आत्मनिष्ठा ॥३॥
एका जनार्दनीं जपतां हें नाम । पुरवील काम जो जो हेतु ॥४॥
१२३५
मुळीचे आहे संतवचन । नामस्मरणें तरती जन ॥१॥
तोचि आधार धरुनी पोटीं । बोलतों नेहटीं भाविकां ॥२॥
अवघ्या यातीसी उद्धार । न लगे श्रम करा नामोच्चार ॥३॥
एका जनार्दनीं पूर्वापार । नामाचा बडिवार बोलती ॥४॥
१२३६
आनंदें निर्भर नाम गावें वाचे । तेणें कळिकाळाचें भय नाहीं ॥१॥
नामाचें सामर्थ्य कळिकाळ वंदी माथां । मुक्ति सायुज्यता पाठी लागे ॥२॥
यज्ञ योग जप तप नामें सर्व सिद्धि । वायां तूं उपाधी गुंतूं नको ॥३॥
एका जनार्दनीं नाम भवांचें तारक । निश्चियेंसी देख गाये वाचे ॥४॥
१२३७
जयाचें देखतां चरण । तुटेल जन्म जरा मरण ॥१॥
तो हा चंद्रभागेच्या तीरी । कट धरुनिया करीं ॥२॥
नाम घेतां आवडी । तुटेल संसाराची बेडी ॥३॥
भाविकांसी पावे । मागें मागें त्यांच्या धांवे ॥४॥
म्हणे जनार्दनाचा एका । आवडीने नाम घोका ॥५॥
१२३८
प्रेमयुक्त नाम आदरें घेतां । तेथें नाहीं सुखदुःखवार्ता ॥१॥
नामीं धरुनी आवडी । उच्चारावें घडोघडी ॥२॥
योगयाग तपासाधान । नाम उच्चारितां संपुर्ण ॥३॥
ऐसा नामीं निजध्यास । एका जनार्दनीं त्याचा दास ॥४॥
१२३९
मुखीं नाम हातें टाळीं । साधन कलीं उत्तम हें ॥१॥
न घडे योगयाग तप । नाहीं संकल्प दुसरा ॥२॥
संतापायीं सदा मन । हृदयीं ध्यान मूर्तीचें ॥३॥
एका जनार्दनीं सेवा । हीचि देवा उत्तम ॥४॥
१२४०
काया वाचा आणि मन । जयाचें ध्यान संतचरणीं ॥१॥
तोचि पावन जाहला जगीं । दुजे अंगीं कांहीं नेणें ॥२॥
सदा वाचे गाय नाम । न करी काम आणीक तो ॥३॥
एका जनार्दनीं देव । नेदी तया दुजा ठाव ॥४॥