मुरली - अभंग १४८ ते १६५

१४८

मनमोहन मुरलीवाला । नंदाचा अलबेला ॥१॥

भक्तासाठीं तो जगजेठी । कुब्जेसी रत जाला ॥२॥

विदुरा घरच्या भक्षुनि कण्या । परमानंदें धाला ॥३॥

भक्तिसुखें सुखावला । एका जनार्दनीं निमाला ॥४॥

१४९

नंदनवन मुरलीवाला । याच्या मुरलीचा वेध लागला ॥१॥

प्रपंच धंदा नाठवे कांहीं । मुरलीचा नाद भरला हृदयीं ॥२॥

पती सुताचा विसर पडिला । याच्यामुरलीचा छंद लागला ॥३॥

स्थावर जंगम विसरुनि गेले । भेदभाव हारपले ॥४॥

समाधि उन्मनी तुच्छ वाटती । मुरली नाद ऐक्तां मना विश्रांती ॥५॥

एका जनार्दनी मुरलीचा नाद । ऐकता होती त्या सदगद ॥६॥

१५०

मुरली मनोरह रे माधव ॥धृ॥

श्रीवत्सलांछन हृदयीं विलासन । दीन दयाघन रे ॥१॥

सुरनर किन्नर नारद तुंबर । गाती निरंतर रे ॥२॥

एका जनार्दनीं त्रिभुवनमोहन । राखी गोधन रे ॥३॥

१५१

तुझ्या मुरलीचा ध्वनी । अकल्पित पडिला कानीं । विव्हळ जालें अंतःकरणी । मी घरधंदा विसरलें ॥१॥

अहा रे सांवळीया कैशी वाजविली मुरली ॥धृ॥

मुरली नोहे केवळ बाण । तिनें हरीला माझा प्राण । संसार केला दाणादीन । येउनि हृदयी संचरली ॥२॥

तुझ्या मुरलीचा सुर तान । मी विसरले देहभान । घर सोडोनि धरिलें रान । मी वृंदावना गेले ॥३॥

एका जनार्दनीं गोविंदा । पतितपावन परमानंद । तुझ्या नामाचा मज धंदा । वृत्ति तंव पदीं निवर्तली ॥४॥

१५२

तुझें श्रीमुख सुंदर । कुसुम शुभकांति नागर । कासें पीतांबर मनोहर । पाहुनी भुल पडली । करुणाघना ॥१॥

मुरली नको वाजवुं मनमोहना ॥धृ ॥

सर परता होय माघारा । देहभाव बुडाला सारा नाहीं सांसारासी थारा । भेदाभ्रम गेला । कमलनयना ॥२॥

ध्वनि मंजुळ ऐकिली कानीं । सर्व सुखां जाली धनी । एका जनार्दनीं ध्यानी मनीं । एकपणा जगजीवना ॥३॥

१५३

मुरली धरुनी अधरीं । वाजवीं छंदें नानापरी । भोवतें गोपाळ नाचती गुजरीं । यमुनातीरी आनंदें ॥१॥

तो हा नंदनंदन गे माये । त्याचा वेध लागला मज सये । कांहीं केलीया तो न राहें । नाठवे देह गेह गे माय ॥२॥

स्थूल सूक्ष्म कारणांपरतां । चहु वाचा वेगळा तत्त्वतां । आगमांनिगमांही वरतां । ज्याचा वेध शिवाचिया चित्ता गे माय ॥३॥

अचोच अवेदा चोजवेना । श्रुतीशास्त्रं नये अनुमाना । शरण एका जनार्दना । एकपणें जाणा सर्वा ठायीं ॥४॥

१५४

भुलाविलें वेणुनादें । वेणु वाजविला गोविंदें ॥१॥

पांगुळलें यमुनाजळ । पक्षी राहिले निश्चळ ॥२॥

तृणचरें लुब्ध जालीं । पुच्छ वाहुनियां ठेलीं ॥३॥

नाद न समाये त्रिभुवनीं । एका भुलला जनार्दनीं ॥४॥

१५५

कशी जाऊं मी वृंदावन । मुरली वाजवी कान्हा ॥धृं॥

पैलतीरीं हरी वाजवीं मुरली । नदी भरली यमुना ॥१॥

कांसे पितांबर कस्तुरी टिळक । कुंडल शोभे काना ॥२॥

काय करु बाई कोणाला सांगुं । नामाची सांगड आणा ॥३॥

नंदाच्या हरीने कौतुक केलें । जाणे अंतरीच्या खुणा ॥४॥

एका जनार्दनी मनीं म्हणा । देवा महात्म्य कळेना कोणा ॥५॥

१५६

तुझी संगती नाहीं कामाची । मी सुदंरा कोवळ्या मनाची । मज दृष्टी होईल साची । मग तुझी घेइन चर्या ॥१॥

कसें वेड लाविलें कान्हों गोवळियां ॥धु॥

माझा वंश आहे मोठ्याचा तुं तंव यातीहीन गौळ्याचा । ऐक्य जालीया नांवरुअ पाचा । ठावाचि पुसलिया ॥२॥

तुझ्या अंगेची घ्रट घाणी । तनु काय दिसती वोगळवाणी । मुरली वाजविसी मंजुळवाणी । मनमोहन कान्हया ॥३॥

तुझ्या ठिकाणी अवगुणा मोठा । चोरी करुनी भरिसी पोटा । व्रजनारी सुंदरा चावटा । अडविसी अवगुणीया ॥४॥

सर्व सुकहची कृष्णासंगती । वेणुनादें गाई गोप वेधती । एका जनार्दनी हरिरुपी रमतीं । त्या व्रज सुंदरीया ॥५॥

१५७

सुंदर मुख साजिरें कस्तुरी मळवटीं । मुरली वाजवीत उभा यमुनेचे तटीं ।

गोपवेष शोभे खांदा कांबळी हातीं काठी । तो नंदनंदन देखीला जगजेठी वो ॥१॥

मजुंळ मंजुळ वाजवी मुरली । ऐकता माझी चित्तवृत्ति हरली ॥धृ ॥

चारी वेद जया गाताती आनंदें । तो गोकुळीं गाई चारी परमानंदें ।

श्रुतिशास्त्रें वेधला जयाचिया छंदें । तया गोवळा म्हणती कान्हा आनंदें ॥२॥

ऐशी आवडी भक्तिंची देखा । उच्छिष्ट खातां कांहीं न धरी शंका ।

एका जनार्दनीं भुलला तयाचिया । सुखा वैकुंठ नावडेचि देखा ॥३॥

१५८

काळी घोंगडी हातीं काठी । लागला धेनुंचे पाठी ॥१॥

अरे हरी व्रज वांकुंडा कीं तुजसाठीं । बैसला यमुनेचे तटीं ॥२॥

राधा गोरटीं हातीं वाटी । लागली कृष्णाचे पाठी ॥३॥

एका जनार्दनीं झाली दाटी । घातली पायांवर मिठी ॥४॥

१५९

भक्ति गोकुळी नवविधा नारी । गजरे चालती भारी वो । सुनीळ जळीं अति संतोषं । क्रीडाती यमुनातीरीं वो ॥१॥

स्थिर स्थिर माधवा विआर धरीं । आम्हीं परात्पर परनारी । वासना वास अलक्ष लक्षोणी । दह्माची करिसी चोरी रे ॥२॥

आकंठ मग्न सुनीळ निरी । घनसांवळा देखोनि वरी । येथोनि निघतां लाज मोठी । विनोद न करी रे ॥३॥

लाज सांडोन धरा चरण । तंव मी होईन प्रसन्न । एका जनार्दनीं निःशंक झाल्या । जीवींची जाणुनि खुण वो ॥४॥

१६०

यमुनेचे तीरीं नवल परि वो । तेथें गोपाळ वत्सें स्वयं झाला हरी वो ॥१॥

नवल देखा ठक तिन्हीं लोकां । भुली ब्रह्मादिकां पार नाहीं सुखा ॥२॥

कृष्णवत्साची ध्वनी गाइ पान्हा । तेथें वोळलें निराळे विस्मयो गौळीजनां ॥३॥

गोपाळांचे वचनीं सुखें सुखा भेटी । तेथें वोसंडला आनंद माय कृष्णीं भेटी ॥४॥

ऐसा रचिला आनंद देखोनि निवाडा । तेथे सृष्टिकर्ता तोहि झाला वेडा ॥५॥

ऐसें अचोज पै मना नये अनुमाना । अचुंबीत करनें एका जनार्दना ॥६॥

१६१

कृष्णारुपीं भाळल्या गोपिका नारी । नित्य नवा कृष्ण जीवा आवडतो भारी ।

पवन वेगीं चालिल्या कालिंदीतीरीं । चिदानंद भावें भोगावा श्रीहरीं ॥१॥

वाजती गाजती अनुहत टिपरी । बारा सोळा मिळोनी गौळ्याच्या नारी ।

प्रातः काळी जाती यमुनातीरीं । कृष्णप्राप्तिलागीं पूजिती गौरी ॥२॥

एकमेकींतें खुणाविती दृष्टी । हरिरुपीं आवड जीवा लागली मोठी ।

समयीं एकांत होईल काय भेटी । मनींचे आर्त सांगुं गुज गोष्टी ॥३॥

कृष्नारुपीं वेधल्या विसरल्या अन्नपान । माया विलास नेघे अंजन चंदन ।

रात्र आणि दिवस कृष्नाचें ध्यान । एका जनार्दनीं चरणी वेधलें मन ॥४॥

१६२

देह गेह कर्म सारुनी । शेजे पहुडली निज समाधानी ।

कृष्ण वेणु गीत ये श्रवणीं । वृत्ति उचलली भेटी लागुनी वो ॥१॥

जीवीं लागलें हरीचें ध्यान । कांही केलिया न राहें मन ।

प्रेम पडीभरें येतसे स्फुदोन । हरिचरणीं तें वेधिलें मन वो ॥२॥

लाज सांडोनि जालें निर्लज्ज । सासू सासर्‍यांसी नाहीं मज काज ।

माया माहेर अंतरलें सहज । हरिचरणीं तो वेधलें निज वो ॥३॥

चिदाकाशींचे स्वच्छ चंदिणे । कृष्ण प्रभा ते चंद्र परिपुर्ण ।

ध्येय ध्याता खुंटले तेणें गुणे । एका जनार्दनीं सहज एकपणें वो ॥४॥

१६३

गोधनें चाराया जातो शारंगपाणी । मार्गीं भेटली राधिका गौळणी ।

कृष्ण दान मागे निरी आसडोनी । तंव ती देखिली यशोदा जननी ॥१॥

यशोदा म्हणे नाटका हृषीकेशी । परनारीसी कैसा रे झोंबसी ।

येरु रुदत सांगतो मातेपाशीं । माझा चेंडुं लपविला निरिपाशीं ॥२॥

राधिका म्हणे यशोदे परियेसी । चेंडु नाही नाहीं वो मजपाशी ।

परि हा लाटिका लबाड हृषीकेशी । निरी आसडितां चेंडु पडे धरणीसी ॥३॥

यशोदा म्हणे चाळका तुम्ही नारी । मार्गीं बैसतां क्षण एक मुरारी ।

एका जनार्दनीं विनवीं श्रीहरी । नाम घेतां पातकें जती दुरी ॥४॥

१६४

कृष्णालाजे ती राधिका राहे घरी । जीवनालागीं जिवें जीव भरी ।

कृष्णदृष्टी तो माझी नुरे उरी । यमुने जातां सन्मुख देखे हरी ॥१॥

कृष्ण पावलावो हरी पावलावो ॥धृ॥

एकाएकी एक हा एकटु । माझ्या संसारा झाला शेवटु ।

मी पतिव्रता तो झोंबतो आलगटु । आपपर नाहीं तुं होसी क्रियानष्टु ॥२॥

दृश्य न दिसे तंव जाली दुपारी । रळीया वासना ते वास फेडी हरी ।

सुटली लिंग देह गाठी अभ्यंतरीं । सर सर निर्लज्जा मी परात्परा नारी वो ॥३॥

कृष्णा मागे मागे ते माया आली जाणा । पुसे यशोदा बा काय जालें कान्हा येऊ ।

स्फुंदस्फुंदे करितो रुदना । भावचेंडु चोरिला गोपांगंना वो ॥४॥

गोपी म्हणती हा कर्मनष्ट कुडा । क्रिया प्रमाणेंसी बोल याचा खुडा ।

हा बोलतसे अवाडीच्या चाडा । कृष्ण म्हणे तु माग इसी झाडा वो ॥५॥

वासना वास तें फेडी प्रमदा । भाव चेंडुवातें तंव देखें यशोदा ।

हरी कृष्ण येरु हांसे खदाखदां । स्वेदु रोमांचित वरी कांपत गदागदां वो ॥६॥

नष्ट गवळणी विजन व्यभिचारी । परा रातली या निर्लज्ज निर्धारी ।

दैवें आलीये मा चुकली कुमरी ॥७॥

कृष्णें लाधव तें कैसें केलें पाहें । गोपी उपरमोनि पाठिमोरी राहे ।

माथा वंदीतसे कान्हयाचे पाय । एका जनार्दनीं दोष नाहीं वो माय ॥८॥

१६५

ज्ञातिकुळ सांडिलें आम्हीं वेंगीं । माय माहेर त्याजिलें तुजलागीं ।

अंग अर्पिलें अंगीचिये अंगीं । शेखीं रतलासे दासी कुब्जेलागीं ॥१॥

सर सर निर्गुणा तु अगुणाचा हरी । जवळीं असतां जालासीं कैसा दुरी ।

चित्त उतटे चितिंता निरंतरी । मन मावळलें न दिसे दृश्यकारी ॥२॥

तुजलागी सांडिला देहसंग । तुजविण विटला विषयभोग ।

जळो तुझा उपदेश सांगसी योग । आम्हा देई सप्रेम संयोग ॥३॥

एक म्हणती गे सांडा शब्द आटी । शब्दा नातुडे कोरड्या ज्ञानगोष्टी ।

आजिचा सुदीन श्रीकृष्नीं झाली भेटीं । हरुषें निर्भर स्वानंद भरली सृष्टी ॥४॥

एक म्हणती गे सांडा शब्दज्ञान । ध्येय जोडलें कोईसें आतां ध्यान ।

भज्य भजन एक झालें भजन । गेली त्रिपुटी मिथ्या मोक्षबंधन ॥५॥

एक म्हणती गे चला मांडु रासु । म्हणे उगवेल मायामय दिवसु ।

दैवें जोडला गे कृष्ण परमहंसु । शोधा निजतत्व सांडोनि आळसु ॥६॥

गोपी मंडळी मिळाली कृष्णापाशीं । जैशीं रश्मि मिनल्या रविबिंबासी ।

कृष्ण भोगितां नाठवे दिननिशीं । एका जनार्दनीं ऐक्यता प्रेमेसी ॥७॥