Get it on Google Play
Download on the App Store

द्रौपदीचा विलाप

अमानुष नरसंहार करुन ते अश्वत्थामादी तीन रथी परत दुर्योधनापाशी आले. त्यांनी त्याला रात्री केलेल्या भयंकर कत्तलीची व जाळपोळीची कल्पना दिली. राजा आनंदाने म्हणाला ----"भीष्म, कर्ण या कोणाच्याही हातून जे घडले नाही ते अश्वत्थाम्या तू केलेस ! तुमचे तिघांचे कल्याण होवो !’ एवढे बोलून दुर्योधनाने प्राण सोडले. धृष्टद्युम्नाच्या सारथ्याने पांडवांना हा घोर संहार झाल्याचे सांगितले. सर्व पांडवांना फार दुःख झाले. द्रौपदीला हा आघात कसा सहन होईल याची धर्माला चिंता होती. नकुल द्रौपदीला घेऊन आला. तिला हे पुत्रांचे दुःखद वृत्त कळताच ती दुःखावेगाने मूर्च्छित पडली. भीमाने तिला सावरले. युद्धातून शौर्याने जिवंत राहिलेले पुत्र असे झोपेत असताना मारले गेले. तिच्या जीवनात सर्वच शून्यवत झाले. पाच पुत्र, सौभद्र व आपल्या भावांच्या निधनामुळे तिचे अश्रू थांबेनात. तिने सांगितले-----"प्राणनाथ, मला हा शोक अक्षरशः जाळीत आहे. त्या नराधम अश्वत्थाम्याचा तुम्ही वध न कराल तर मी इथेच बसून राहून प्राण सोडीन. त्याला शोधून काढा व त्याला ठार मारुन त्याच्या मस्तकाला मणी घेऊन या.’ अश्वत्थाम्याच्या वधासाठी भीमसेन निर्धाराने निघाला.

अता मी काय करु जगुनी

कधी ना सरेल ही रजनी ॥धृ॥

आर्त ध्वनी शिबिरात निघाले

अंधारातच प्रहार झाले

निजलेले सुत पाचही गेले

घात हा केला दुष्टांनी ॥१॥

कष्ट सोसले अरण्यातले

तुम्हासवे नित वणवण फिरले

दुःख परी हे मनि न कल्पिले

वाटते गेले नभ फाटुनी ॥२॥

विजय नगारे मीहि ऐकले

परि या दुःखे कान बधिरले

एका रात्रित आप्तही गेले

विरे ना आक्रोशाचा ध्वनी ॥३॥

दुःख नको मातेला असले

पिता बंधु मज कुणी न उरले

नभातले तारे जणु पुसले

रक्षिण्या नव्हते तेथे कुणी ॥४॥

पुत्राविण मज व्यर्थ सर्वही

पाच पती परि अनाथ मीही

खरा पराजय आज मि पाही

अंधार दिसे मज दिशांतुनी ॥५॥

राज्य जिंकले रणात लढुनी

विजय मिळे हा मोल देऊनी

हर्ष होऊ द्या आपुल्या मनी

स्मरा तरि सौभद्रा या क्षणी ॥६॥

पुत्र पाचही कुलदीपक ते

आठवण त्यांची उरी दाटते

काळिज माझे तिळतिळ तुटते

राहतिल अश्रु सदा नयनी ॥७॥

निर्दयतेचा कळस गाठला

शत्रुंनी जय व्यर्थ ठरवला

शोधा झणि त्या नराधमाला

अर्जुना मारा तो द्रौणी ॥८॥

दुःख असे हे मज सहवेना

ज्वाळा माझ्या जाळती मना

पुन्हा न दिसतिल सुत डोळ्यांना

प्राण हे का न जात निघुनी ? ॥९॥

नीचकृत्य हे असे खरोखर

ठार करा त्या क्रूरा सत्वर

मिळते ना त्या शासन जोवर

तोवरी राहि इथे बसुनी ॥१०॥

निक्षुन मी सांगते नृपाळा

रणात मारा त्या दैत्याला

घेउन या मणि मस्तकातला

शांत मन होइल तो बघुनी ॥११॥

गीत महाभारत

महर्षी व्यास
Chapters
प्रस्तावना व्यासांची संहिता कुरुकुळातील देवव्रत भीष्मप्रतिज्ञा सत्यवतीची चिंता भीष्माचे प्रत्युत्तर व्यासजन्मकथन व्यासांना विनंती गांधारी-विवाह कुंतीचा कर्णासाठी शोक पांडव-जन्मकथन पांडू राजाचे निधन द्रोणांची शिष्यपरीक्षा प्रेक्षणगृह-प्रसंग भीम-विषप्रयोग लाक्षागृहदाह विदुर-संदेश हिडिम्बेचे निवेदन ब्राह्मणाचा निश्चय बकासुरवध द्रौपदीस्वयंवर दुर्योधनाचे बेत कृष्णाची अग्रपूजा दुर्योधन मयसभेत द्यूतप्रसंग द्रौपदी-वस्त्रहरण अनुद्यूत आणि वनवास कुंतीचा शोक द्रौपदीचा संताप द्रौपदी-सत्यभामा-संवाद द्रौपदीचे अपहरण सूर्याचे आवाहन कर्णाचे सूर्यास उत्तर यक्षप्रश्न कीचकवध कृष्ण्साहाय्य संजय-भाषण युधिष्ठिराचा निरोप युधिष्ठिराची चिंता कृष्णाचे उत्तर कृष्णशिष्टाई धृतराष्ट्राचा उपदेश गांधारीचा उपदेश दुर्योधनाचे उत्तर कुंतीचे मनोगत कर्णाचे कृष्णास उत्तर कुंती-कर्ण-संवाद कर्णाचे कुंतीला उत्तर शिखण्डीचे वृत्त भगवंताची अमरवाणी अनन्यभक्‍तीचा मार्ग धर्माला आशीर्वाद भीष्मपतन भीष्म-कर्ण-भेट भीष्मांचा दुर्योधनाला उपदेश अभिमन्यु प्रताप द्रोणनिधन कर्णार्जुनयुद्ध दुर्योधन-कृप-संवाद युद्धाचा अंतिम दिन दुर्योधनाचे पलायन भीम-दुर्योधन-गदायुद्ध दुर्योधनाचे अंतिम शब्द कृष्णाचे सडेतोड उत्तर अश्वत्थाम्याचा कट द्रौपदीचा विलाप गांधारीचा शोक धर्माचा शोक युधिष्ठिराचे मनोगत अर्जुनाचे आवाहन विदुराचा अंत धृतराष्ट्र निधन यादवांचा नाश स्वर्गाकडे प्रयाण स्वर्ग प्रवेश अंतिम गती परिक्षिताचा अंत कृष्णाला अभिवादन आदर्श पुरुष थोर स्त्रिया