Get it on Google Play
Download on the App Store

भगवंताची अमरवाणी

दुर्योधनाने अनेक राजांचा पाठिंबा मिळविला. शल्याला तर एक डाव खेळून आपलेसे केले. तो पांडवांकडे जात असताना त्याचे ठिकठिकाणी एवढे मोठे सत्कार केले की त्याने आनंदाने सेवकांना सांगितले की राजाला सांगा ---- तो मागेल ते मी देईन. त्याला वाटेल युधिष्ठिराने हे सर्व केले आहे. पण ते सर्व दुर्योधनाने केले होते. दुर्योधनाच्या इच्छेप्रमाणे शल्याला त्याच्याकडून लढणे भाग आले. दुर्योधनाची सेना अकरा अक्षौहिणी होती. पांडवांनाही अनेक राजे येऊन मिळाले. त्यांची सेना सात आक्षौहिणी होती. कौरवांचे सेनापती भीष्म होते तर पांडवांचा सेनापती द्रुपदपुत्र धृष्टद्युम्न होता. धर्मयुद्धाचे नियम ठरले. चतुरंग सेना एकमेकासमोर उभ्या राहिल्या. प्रत्येक अक्षौहिणी सेनेवर एक एक महारथी प्रमुख म्हणून नेमला होता. या युद्धात इतक्या देशांच्या राजांचा समावेश होता की हे भारतयुद्ध त्या काळातील ’महायुद्ध’च होते. अर्जुनाने सारथी कृष्णाला आपला रथ दोन्ही सेनांच्या मधे आणायला सांगितला. त्याने कौरवसैन्यात भीष्म, द्रोण, धृतराष्ट्रपुत्र, शल्य हे सर्व पाहिले. या आप्तांची गरुंची हत्या करुन आपण काय मिळवणार ? या प्रश्नाने तो खचला. धैर्य गमावून रथात बसला. गुरुहत्या, कुलक्षय हे पातक करण्यापेक्षा युद्ध न करणे बरे असे त्याला वाटले.कृष्णाने त्याला रणभूमीवर त्याच्या प्रश्नाची उकल करुन आत्म्याचे अविनाशित्व, पुनर्जन्म, निष्कामकर्मयोग, मोक्षकल्पना या विषयीचे आध्यात्मिक ज्ञान गीतेच्या रुपाने दिले.

भगवंताची अमरवाणी

कसे सोडसी युद्ध अर्जुना काय मनाची स्थिती ?

कसले हे भय वाटे तुजला, कुठे हरपली मती ? ॥धृ॥

गांडिव टाकुन रथी बैसला

वदन कोरडे, कंप शरीरा

धीर तुझा आरंभिच खचला

गुरुजन पाहुन पुढती, अनुचित विचार तुज घेरती ॥१॥

कसे तुझे मन झाले दुर्बळ

तू तर योद्धा श्रेष्ठ धनुर्धर

वार करावा दुष्ट शत्रुवर

बंधू घातक बंधू कसला ? रिपूच त्या मानिती ॥२॥

आत्मा चेतन देह अचेतन

वसे नित्य तो देहा व्यापुन

देहभिन्न तो अचिंत्य निर्गुण

जन्मजरामृत्यूसम असती देहासी विकृती ॥३॥

स्वरुप आत्म्याचे घे जाणुन

अविनाशी अव्यक्‍त सनातन

होइ न त्याचे छेदन, शोषण

तो नच कोणा मारी, नच त्या मारि कुणी जगती ॥४॥

जुने टाकुनी नवे घालती

मानव वस्त्रे अंगावरती

तद्वत नवदेहाची प्राप्ती

जन्म-मरण ये चक्रगतीने परस्परामागुती ॥५॥

वीरांचे रणि मृत्यू होतिल

रणी गृही वा योद्धे मरतिल

वधास या तू निमित्त केवळ

काळाच्या दाढेतुन पार्था कुणी न सुटला कधी ॥६॥

क्षात्रधर्म युद्धाचा आठव

निंदतील जन भ्याला पांडव

ऊठ, शौर्य तू रणात दाखव

रणात मरता स्वर्गप्राप्ती, जयात हो भूपती ॥७॥

धरुनि फलाशा कृति जी असते

बंधनकारक कर्म जाण ते

कर्मामागिल बद्धि ठरविते

कर्माची शुद्धता, अर्जुना सोड फलासक्‍ती ॥८॥

बंध-मुक्‍तिचे चित्तच कारण

गंगाजलवत ठेवि शुद्ध मन

सर्वहि कर्मे करि मज अर्पण

कर्मयोग निष्काम असा हा देइ नरा मुक्‍ती ॥९॥

सज्जनरक्षण दुष्ट-विनाशन

करण्या धर्माचे संस्थापन

जन्म घेत मी युगायुगातुन

नसे काहि प्राप्तव्य, कार्यरत तरी जगासाठी ॥१०॥

उदरी माझ्या भुवने वसती

मीच चंद्रसूर्यातिल ज्योती

श्रेष्ठ मजहुनी कुठलि न शक्‍ती

प्रलय घडवितो मी विश्वाचा, करि सृष्टी कल्पांती ॥११॥

समबुद्धीने जगी वागतो

सत्य अहिंसा अंगि बाणतो

सर्वां-भूतीं ईश पाहतो

स्थितप्रज्ञ तो पुरुष तुल्य ज्या वाटे निंदा-स्तुती ॥१२॥

जळी, स्थळी जो मजसी पाही

पाहि सर्वही जो मजठायी

कधी अंतरत मी त्यां नाही

नाहि अंतरत मजसी तोही, महान योगी व्रती ॥१३॥

गीत महाभारत

महर्षी व्यास
Chapters
प्रस्तावना व्यासांची संहिता कुरुकुळातील देवव्रत भीष्मप्रतिज्ञा सत्यवतीची चिंता भीष्माचे प्रत्युत्तर व्यासजन्मकथन व्यासांना विनंती गांधारी-विवाह कुंतीचा कर्णासाठी शोक पांडव-जन्मकथन पांडू राजाचे निधन द्रोणांची शिष्यपरीक्षा प्रेक्षणगृह-प्रसंग भीम-विषप्रयोग लाक्षागृहदाह विदुर-संदेश हिडिम्बेचे निवेदन ब्राह्मणाचा निश्चय बकासुरवध द्रौपदीस्वयंवर दुर्योधनाचे बेत कृष्णाची अग्रपूजा दुर्योधन मयसभेत द्यूतप्रसंग द्रौपदी-वस्त्रहरण अनुद्यूत आणि वनवास कुंतीचा शोक द्रौपदीचा संताप द्रौपदी-सत्यभामा-संवाद द्रौपदीचे अपहरण सूर्याचे आवाहन कर्णाचे सूर्यास उत्तर यक्षप्रश्न कीचकवध कृष्ण्साहाय्य संजय-भाषण युधिष्ठिराचा निरोप युधिष्ठिराची चिंता कृष्णाचे उत्तर कृष्णशिष्टाई धृतराष्ट्राचा उपदेश गांधारीचा उपदेश दुर्योधनाचे उत्तर कुंतीचे मनोगत कर्णाचे कृष्णास उत्तर कुंती-कर्ण-संवाद कर्णाचे कुंतीला उत्तर शिखण्डीचे वृत्त भगवंताची अमरवाणी अनन्यभक्‍तीचा मार्ग धर्माला आशीर्वाद भीष्मपतन भीष्म-कर्ण-भेट भीष्मांचा दुर्योधनाला उपदेश अभिमन्यु प्रताप द्रोणनिधन कर्णार्जुनयुद्ध दुर्योधन-कृप-संवाद युद्धाचा अंतिम दिन दुर्योधनाचे पलायन भीम-दुर्योधन-गदायुद्ध दुर्योधनाचे अंतिम शब्द कृष्णाचे सडेतोड उत्तर अश्वत्थाम्याचा कट द्रौपदीचा विलाप गांधारीचा शोक धर्माचा शोक युधिष्ठिराचे मनोगत अर्जुनाचे आवाहन विदुराचा अंत धृतराष्ट्र निधन यादवांचा नाश स्वर्गाकडे प्रयाण स्वर्ग प्रवेश अंतिम गती परिक्षिताचा अंत कृष्णाला अभिवादन आदर्श पुरुष थोर स्त्रिया