Get it on Google Play
Download on the App Store

कीचकवध

यमधर्माने चारही पांडवांना जिवंत केल्यानंतर त्यांना विराटगृही राहून अज्ञातवास काढा असा त्याने आशीर्वाद दिला. त्याप्रमाणे विराट राजाकडे जाऊन पांडवांनी आश्रय मिळविला. आपण पांडवांकडे सेवक म्हणून काम केल्याचे सांगून वेगवेगळी कामे मिळविली. एक वर्षाचा काळ गुप्त राहून काढायचा होता. युधिष्ठिर द्यूतक्रीडा प्रवीण कंक म्हणून, भीम आचारी म्हणून तेथे राहिला. बृहन्नडा नाव धारण करुन राज्यकन्येला नृत्य शिकविण्याच्या कामी अर्जुन, गुरांचा अधिकारी म्हणून सहदेव, अश्वांची देखरेख करणारा म्हणून नकुल व सैरन्ध्री हे नाव धारण करुन सुदेष्णा राणीची दासी म्हणून द्रौपदी असे सर्व तेथे राहू लागले. सुदेष्णेचा भाऊ व सेनापती असलेला कीचक हा फार कामुक वृत्तीचा व दुष्ट होता. तो द्रोपदीवर भाळला व तिला त्रास देऊ लागला. तिने त्याला सांगून ठेवले होते की तिला पाच गंधर्व पती असून ते त्याला शिक्षा करतील. तिने त्याला सांगून ठेवले होते की तिला पाच गंधर्व पती असून ते त्याला शिक्षा करतील. पण त्याचा दुराचार वाढतच गेला. एकदा भांडणात त्याने तिला लाथही मारली. शेवटी द्रौपदीने व भीमाने मिळून एक डाव रचला. त्याच्या मागणीप्रमाणे तिने त्याला मध्यरात्री एके ठिकाणी एकांतात भेटण्याचे कबूल केले. ठरलेल्या महालात तिच्याऐवजी भीम तेथे गेला व त्याने त्या दुष्टाला ठार केले. गंधर्वाने त्याला मारल्याची वदंता सर्वत्र पसरली.

कीचकवध

विराटगृही राहिले एक वर्ष

रुपे पालटूनी नव्या भूमिकेत

कुणी कङ्‌क बल्लव कुणी होय नर्तक

कुणा ज्ञात नच हे खरे पांडुसूत ॥१॥

सुदेष्णा असे पट्टराणी नृपाची

तिची एक दासी बने याज्ञसेनी

तिची वस्त्रं साधी परी रुप दैवी

पडे मोहिनी स्त्रीसही ते बघोनी ॥२॥

तिला पाहिले दुष्ट सेनापतीने

महाराणिच्या बंधुने कीचकाने

करी आर्जवे तो तिची वासनेने

क्षणी निन्दिले त्यास त्या मानिनीने ॥३॥

तिला मारिली लाथ दासी म्हणोनी

पुन्हा कलह होताच त्या राक्षसाने

असे क्लेश भोगीत भीमास भेटे

विलापात सांगे तया गुप्ततेने ॥४॥

"तिथे धर्म सम्राट आज्ञा जयाची

शिरी वाहती मंडळे भूपतिंची

इथे सेवकाचे करी काम राजा

फळे भोगतो कोणत्या पातकाची ? ॥५॥

जिच्या धावती मागुनी दासदासी

इथे सेविका ती करि क्षुद्रकृत्ये

रथी एकटा पार्थ जिंकी रिपुंना

इथे राजकन्येस शिकवीत नृत्ये ॥६॥

वनीची स्थिती ती सहनीय होती

तिथे दास्य नव्हते कुणाचेहि करणे

इथे क्लेश अत्यंत हृदयास चिंता

कसा काळ जाईल हा गुप्ततेने ॥७॥

तया कामुका टाकुनी बोलले मी

"मला पाच गंधर्व असती भ्रतार

तुझी नीच कृत्ये कळता भ्रतार

इथे तत्क्षणी तूज करतील ठार" ॥८॥

तया कीचका गाठिला नृत्यकक्षी

रचूनी कटा गुप्त वायूसुताने

निशाकाल एकान्त पाहून त्याने

जिवे मारिला दुष्ट बाहूबलाने ॥९॥

निशाकालि गंधर्व आला महाली

झणि मारिले ठार सेनापतीला

प्रभाती असे वृत्त कळले प्रजेला

असे पार कृष्णा करी संकटाला ॥१०॥

गीत महाभारत

महर्षी व्यास
Chapters
प्रस्तावना व्यासांची संहिता कुरुकुळातील देवव्रत भीष्मप्रतिज्ञा सत्यवतीची चिंता भीष्माचे प्रत्युत्तर व्यासजन्मकथन व्यासांना विनंती गांधारी-विवाह कुंतीचा कर्णासाठी शोक पांडव-जन्मकथन पांडू राजाचे निधन द्रोणांची शिष्यपरीक्षा प्रेक्षणगृह-प्रसंग भीम-विषप्रयोग लाक्षागृहदाह विदुर-संदेश हिडिम्बेचे निवेदन ब्राह्मणाचा निश्चय बकासुरवध द्रौपदीस्वयंवर दुर्योधनाचे बेत कृष्णाची अग्रपूजा दुर्योधन मयसभेत द्यूतप्रसंग द्रौपदी-वस्त्रहरण अनुद्यूत आणि वनवास कुंतीचा शोक द्रौपदीचा संताप द्रौपदी-सत्यभामा-संवाद द्रौपदीचे अपहरण सूर्याचे आवाहन कर्णाचे सूर्यास उत्तर यक्षप्रश्न कीचकवध कृष्ण्साहाय्य संजय-भाषण युधिष्ठिराचा निरोप युधिष्ठिराची चिंता कृष्णाचे उत्तर कृष्णशिष्टाई धृतराष्ट्राचा उपदेश गांधारीचा उपदेश दुर्योधनाचे उत्तर कुंतीचे मनोगत कर्णाचे कृष्णास उत्तर कुंती-कर्ण-संवाद कर्णाचे कुंतीला उत्तर शिखण्डीचे वृत्त भगवंताची अमरवाणी अनन्यभक्‍तीचा मार्ग धर्माला आशीर्वाद भीष्मपतन भीष्म-कर्ण-भेट भीष्मांचा दुर्योधनाला उपदेश अभिमन्यु प्रताप द्रोणनिधन कर्णार्जुनयुद्ध दुर्योधन-कृप-संवाद युद्धाचा अंतिम दिन दुर्योधनाचे पलायन भीम-दुर्योधन-गदायुद्ध दुर्योधनाचे अंतिम शब्द कृष्णाचे सडेतोड उत्तर अश्वत्थाम्याचा कट द्रौपदीचा विलाप गांधारीचा शोक धर्माचा शोक युधिष्ठिराचे मनोगत अर्जुनाचे आवाहन विदुराचा अंत धृतराष्ट्र निधन यादवांचा नाश स्वर्गाकडे प्रयाण स्वर्ग प्रवेश अंतिम गती परिक्षिताचा अंत कृष्णाला अभिवादन आदर्श पुरुष थोर स्त्रिया