सुत्तनिपात 147
पाली भाषेतः-
७२८ उपधीनिदाना१(१ म.-उपधि.) पभवन्ति दुक्खा। ये केचि लोकस्मिं अनेकरूपा।
यो वे अविद्वा उपधिं करोति। पुनप्पुनं दुक्खमुपेति मन्दो।
तस्मा पजानं उपधिं न कयिरा। दुक्खस्स जातिप्पभवानुपस्सी ति।।५।।
सिया अञ्ञेन पि परियायेन सम्भाद्वयतानुपस्सना ति, अति चे भिक्खवे पुच्छितारो अस्सु, सिया तिऽस्सु वचनीया। कथं च सिया। यं किंचि दुक्खं सम्भोति, सब्बं अविज्जापच्चया ति अयं एकानुपस्सना अविज्जाय त्वेव असेसविरागनिरोधा नत्थि दुक्खस्स सम्भवो ति अयं दुतियानुपस्सना। एवं सम्मा....पे....अथापरं एतदवोच सत्था—
दुसर्याही पर्यायानें सम्यक्-द्वैतानुपश्यना असेल काय असें जर, भिक्षूंनो, तुम्हांस विचारणारे भेटतील तर, अशी असेल, असें त्यांस म्हणावें. ती कशी? जें कांहीं दु:ख उद्भवतें, तें सर्व अविद्येपासून, हीं एक अनुपश्यना, आणि अविद्येचा वैराग्यानें अशेष निरोध केल्यानें दु:खाचा उद्भव होत नाहीं ही दुसरी अनुपश्यना. भिक्षूंनो, याप्रमाणें द्वैताची...इत्यादी...तो सुगत शास्ता म्हणाला—
इत्थभावऽञ्ञथाभावं अविज्जा येव सा गति।।६।।
७३० अविज्जा हयं महामोहो येनिदं संसितं चिरं।
विज्जागता च ये सत्ता नागच्छन्ति पुनब्भवं ति।।७।।
सिया अ़ञ्ञेन पि....पे...कथं च सिया। यं किञ्चि दुक्खं सम्भोति सब्बं संखारपच्चया ति अयं एकानुपस्सना, संखारानं त्वेष असेसविरागनिरोधा नत्थि दुक्खस्स सम्भवो ति अयं दुतियानुपस्सना। एवं सम्मा....अथापरं एतदवोच सत्था—
७३१ यं किञ्चि दुक्खं सम्भोति सब्बं संखारपच्चया।
संखारानं निरोधेन नत्थि दुक्खस्स सम्भवो।।८।।
मराठी अनुवादः-
७२९ जन्ममरणमय संसारांत जे पुन: पुन: पडतात, व मनुष्यत्व किंवा मनुष्येतरभाव पावतात, ते केवळ अविद्येमुळें ती गति भोगतात. (६)
७३० अविद्या हा महामोह आहे, ज्याच्यामुळें माणूस चिरकाळ संसारांत पडतो. पण जे विद्यालाभी प्राणी आहेत, ते पुनर्जन्म पावत नाहींत.(७)
दुसर्याही पर्यायानें...इत्यादी...ती कशी? जें कांहीं दु:ख उद्भवतें तें सर्व संस्कारापासून, ही एक अनुपश्यना; आणि संस्कारांचा वैराग्यानें अशेष निरोध केल्यानें दु:खाचा उद्भव नाहीं, ही दुसरी अनुपश्यना. भिक्षूंनो, याप्रमाणें द्वैताची...इत्यादि...तो सुगत शास्ता म्हणाला—
७३१ जें काहीं दु:ख उद्भवतें, तें सर्व संस्कारांपासून; संस्कारांच्या निरोधानें दु:ख उद्भवत नाहीं.(८)
७२८ उपधीनिदाना१(१ म.-उपधि.) पभवन्ति दुक्खा। ये केचि लोकस्मिं अनेकरूपा।
यो वे अविद्वा उपधिं करोति। पुनप्पुनं दुक्खमुपेति मन्दो।
तस्मा पजानं उपधिं न कयिरा। दुक्खस्स जातिप्पभवानुपस्सी ति।।५।।
सिया अञ्ञेन पि परियायेन सम्भाद्वयतानुपस्सना ति, अति चे भिक्खवे पुच्छितारो अस्सु, सिया तिऽस्सु वचनीया। कथं च सिया। यं किंचि दुक्खं सम्भोति, सब्बं अविज्जापच्चया ति अयं एकानुपस्सना अविज्जाय त्वेव असेसविरागनिरोधा नत्थि दुक्खस्स सम्भवो ति अयं दुतियानुपस्सना। एवं सम्मा....पे....अथापरं एतदवोच सत्था—
मराठीत अनुवाद :-
७२८ जीं कांहीं जगांत अनेक प्रकारचीं दु:खें आहेत, तीं सारीं उपाधींपासून होतात. जो अविद्वान् उपाधि जोडतो, तो मन्दबुद्धि पुन: पुन: दु:ख भोगतो. म्हणून दु:खाचें उत्पत्तिकारण पाहणार्या जाणत्या मनुष्यानें उपाधि जोडूं नयें.(५)दुसर्याही पर्यायानें सम्यक्-द्वैतानुपश्यना असेल काय असें जर, भिक्षूंनो, तुम्हांस विचारणारे भेटतील तर, अशी असेल, असें त्यांस म्हणावें. ती कशी? जें कांहीं दु:ख उद्भवतें, तें सर्व अविद्येपासून, हीं एक अनुपश्यना, आणि अविद्येचा वैराग्यानें अशेष निरोध केल्यानें दु:खाचा उद्भव होत नाहीं ही दुसरी अनुपश्यना. भिक्षूंनो, याप्रमाणें द्वैताची...इत्यादी...तो सुगत शास्ता म्हणाला—
पाली भाषेत :-
७२९ जातिमरणसंसारं ये वजन्ति पुनप्पुनं।इत्थभावऽञ्ञथाभावं अविज्जा येव सा गति।।६।।
७३० अविज्जा हयं महामोहो येनिदं संसितं चिरं।
विज्जागता च ये सत्ता नागच्छन्ति पुनब्भवं ति।।७।।
सिया अ़ञ्ञेन पि....पे...कथं च सिया। यं किञ्चि दुक्खं सम्भोति सब्बं संखारपच्चया ति अयं एकानुपस्सना, संखारानं त्वेष असेसविरागनिरोधा नत्थि दुक्खस्स सम्भवो ति अयं दुतियानुपस्सना। एवं सम्मा....अथापरं एतदवोच सत्था—
७३१ यं किञ्चि दुक्खं सम्भोति सब्बं संखारपच्चया।
संखारानं निरोधेन नत्थि दुक्खस्स सम्भवो।।८।।
मराठी अनुवादः-
७२९ जन्ममरणमय संसारांत जे पुन: पुन: पडतात, व मनुष्यत्व किंवा मनुष्येतरभाव पावतात, ते केवळ अविद्येमुळें ती गति भोगतात. (६)
७३० अविद्या हा महामोह आहे, ज्याच्यामुळें माणूस चिरकाळ संसारांत पडतो. पण जे विद्यालाभी प्राणी आहेत, ते पुनर्जन्म पावत नाहींत.(७)
दुसर्याही पर्यायानें...इत्यादी...ती कशी? जें कांहीं दु:ख उद्भवतें तें सर्व संस्कारापासून, ही एक अनुपश्यना; आणि संस्कारांचा वैराग्यानें अशेष निरोध केल्यानें दु:खाचा उद्भव नाहीं, ही दुसरी अनुपश्यना. भिक्षूंनो, याप्रमाणें द्वैताची...इत्यादि...तो सुगत शास्ता म्हणाला—
७३१ जें काहीं दु:ख उद्भवतें, तें सर्व संस्कारांपासून; संस्कारांच्या निरोधानें दु:ख उद्भवत नाहीं.(८)