Get it on Google Play
Download on the App Store

क्रीडाखंड अध्याय ३१

श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः । श्रीक्षेत्रपालाय नमः ।

श्रोते परिसा सावधान । गजाननाची कथा गहन ।

तेणें तुटेल भवबंधन । द्या जी अवधान प्रेमभरें ॥१॥

वामदेवें शापियेला । क्रौंचगंधर्व मूषक जाहला ।

अकस्मात येऊनि पडला । तेणें देखिला मुन्याश्रम ॥२॥

निघोनि आश्रमीं पराशराचे । भक्षण केलें सर्व धान्याचें ।

तुकडे केले सर्व वसनांचे । कुंड घराचें पोखरिलें ॥३॥

पुस्तकाचे करंडिले भार । पुच्छघातें पाडी तरुवर ।

चुं चुं शब्द भयंकर । करोनि अंबर गाजवी ॥४॥

त्यातें पाहून शक्तिकुमर । करिता जाहला हाहाःकार ।

म्हणे काय करुं विचार । सर्वेश्वर क्षोभला कैसा ॥५॥

पर्वताकार हा उंदिर । कोण करील याचा संहार ।

ऐसें ऐकतां तो कुमर । देववर बोलतसे ॥६॥

जगत्कर्ता मी तुझा तनय । असतां तूतें भय काय ।

न मानी मूषकाचें भय । महाकाय मी असे ॥७॥

बांधोनियां उंदिराशी । त्यातें आणीन तुजपाशी ।

गजाननें टांकोन पाशाशी । उंदिर कंठाशी आकर्षिला ॥८॥

गळां पाश घालोन उंदिर । वोढोन आणिला तेणें सत्वर ।

श्वास कोंडोन मुखकवर । म्हणे कहर वर्षला कैसा ॥९॥

मुखें कोरिलें पर्वताशी । कंठीं बांधिलें कोणी मजशीं ।

ऐसा खेद करितां त्याशी । जाहला मानसीं विचार पैं ॥१०॥

जो मज बांधणार । तोच होय सर्वेश्वर ।

मग स्तवन करी उंदिर । तेणें लंबोदर तुष्ट जाहला ॥११॥

मूषकासि वदे भवभयभंग । उंदिरा आतां वर माग ।

तो म्हणे तूंच माग लगबग । देईन मी गा वर तूतें ॥१२॥

ऐकतां गजानन म्हणे तयाशी । जरीं तूं माते वर देशी ।

पृष्टीवरी वाहोन मजशी । माझे आज्ञेसि पाळी सदां ॥१३॥

तथास्तु म्हणे तो उंदिर । तयासि सोडी सर्वेश्वर ।

ऐसें ऐकतां सत्यवतीकुमर । पुन्हां प्रश्न करीतसे ॥१४॥

मूषकें पूर्वीं पापसुकृत । काय केलें अत्यद्भुत ।

तें सांगे विष्णुसुत । कृपा करोनि मजलागीं ॥१५॥

विधि म्हणे ऐक आतां । सांगतों त्याचे पापचरिता ।

जेणें पावला मूषकता । एकदंता प्रिय जाहला ॥१६॥

मेरु शिखरीं नामें सौभर । तपस्वी आहे मुनिवर ।

त्याचें कलत्र अतिसुंदर । प्रियपात्र तयासी ॥१७॥

मनोमयी नामें चातुर्यखाणी । सौंदर्योदधीची लहरी रमणी ।

संज्ञा रती रंभा इंद्रायणी । पाहोनि लाजती जियेतें ॥१८॥

महासाध्वी पतिव्रता । ईश्वरवत मानी निजभर्ता ।

ऐसी ती वर्तत असतां । काय जाहलें तें ऐक ॥१९॥

सौभरी नित्यकर्म करोनी । समिधा आणावया गेला वनीं ।

त्याचे मागें त्याची मानिनी । करी सदनीं गृहधंदा ॥२०॥

तंव क्रौंचगंधर्व तेथें पातला । त्याणें अवलोकिली ती बाला ।

मन्मथशरें हृदयीं भेदला । कर धरिला त्याणें तिचा ॥२१॥

गंधर्व म्हणे वो नितंबिनी । चल आतां एकांतस्थानीं ।

थरथरोनी कांपे ती मानिनी । बोले वचनी तयाते ॥२२॥

मी कन्या तुझी ताता। नको दुष्ट बुद्धी धरुं आतां ।

ही गोष्ट माझे स्वामीस कळतां । अनर्थता होईल रे ॥२३॥

जारकर्मी दोष बहुत । येणें होईल नरक प्राप्त ।

तूं तर आहेस ज्ञानवंत । पाहा मनांत शोधोनियां ॥२४॥

न तूं सोडशील माते जरीं । स्त्रीहत्या करीन तुजवरी ।

ऐसें बोलोन रुदन करी । दुराचारी न सोडी तीतें ॥२५॥

तंव पातला सौभरमुनी । गंधर्वें तीतें दिल्हें सोडुनी ।

त्याचें कर्म पाहोनि नयनीं । जाहला मनीं संतप्त तो ॥२६॥

ऋषि म्हणे गंधर्वातें । दुष्टा घे माझे शापातें ।

मूषक होवोनि फिर वनातें । ऐकतां पायांतें लागला ॥२७॥

शरण पातल्याची दया येऊन । ऋषि बोले उश्शाप वचन ।

तुझे पृष्ठीं गजानन बैसून । करील पावन पापिष्टां ॥२८॥

ऐसा ऋषी उश्‍शाप बोलला । तेणें तो गणेशपात्र जाहला ।

गजाननें बांधोन आणिला । तो पाहिला ऋषिवर्यें ॥२९॥

ह्मणे हा परमात्मा सनातन । पुत्रत्व पावला गजानन ।

जाहलें कुळाचें उद्धरण । मज पावन तेणें केलें ॥३०॥

नव वर्षांचा जाहला गजानन । तो एके दिवसीं जगन्मोहन ।

पराशरातें बोले वचन । करीन हनन सिंदुराचें ॥३१॥

परी तुह्मी माझे मस्तकावर । ताता ठेवा वरदकर ।

ऐकोनियां मुनीश्वर । बोले उत्तर तयातें ॥३२॥

कौतुकाविष्ट होती बाळ । तेव्हां मागती चंद्रमंडळ ।

तैसें बालभावें तुझे बोल । लागती कुशल कर्णातें ॥३३॥

ज्याचे नासाश्वासें पर्वत । कांपताति तरुवत ।

पादघातें करुन कांपवित । अचला बा क्षणक्षणा ॥३४॥

तूं तर नव वर्षांचा बाळक । मारीन म्हणसी असुरनायक ।

हें मज वाटतें बा कौतुक । न कळे कर्तृत्व तुझें मला ॥३५॥

परी माझे अनुग्रहान । आतां करी असुरकंदन ।

त्याचे मस्तकीं कर ठेऊन । विजयी होवोनि येई ह्मणे ॥३६॥

मुनीचा लागतां वरदकर । आनंदला लंबोदर ।

मुनीस करोनि नमस्कार । मूषकावर आरुढला ॥३७॥

सिंदुराचे नगरा समीप । वेगें पातला गणाधिप ।

गर्जना करोनि धराकंप । करिता जाहला तेधवां ॥३८॥

त्याचा ऐकोन भीमरव । क्षोभ पावले सप्तार्णव ।

विशीर्ण जाहले तेव्हां ग्राव । असुर सर्व कांपती ॥३९॥

कितीक असुर पडले मूर्च्छित । कितीक पडले होऊन प्रेत ।

सिंदुरासुर तेव्हां कांपत । पडे मूर्च्छित तेधवां ॥४०॥

मूर्च्छा सांवरोन बैसला वेगें । सेवकांसि भरे रागें ।

कोण आरडतो पहा वेगें । लागवेगें धांवती तें ॥४१॥

त्याहीं पाहतां गजानन । ते भय पावले सेवकजन ।

त्यासि बोलती मधुरवचन । तुह्मी कोठून आलेत हो ॥४२॥

नववर्षांचें आहे वय । दिसतो तुमचा सुंदर काय ।

शब्द ऐकतां आम्हांसि भय । पावतों कीं प्रभूसह ॥४३॥

त्रैलोक्यसंहारक दिसे शक्ती । ऐसी ऐकतां त्याची उक्ती ।

त्यातें बोले मंगलमूर्ती । म्हणे गणपती मी असें ॥४४॥

शिवपुत्र मी त्रैलोक्यपती । पराशरगृहीं वरती होती ।

संहारावया दुष्टांप्रती । मी गणपती आलो असें ॥४५॥

गजानन नाम आहे मजशी । युद्ध करीन तुमचे प्रभूशीं ।

जाऊनि सांगा लौकर याशी । ये युद्धासि सिद्ध होउनी ॥४६॥

ऐसें ऐकतां त्याचें वचन । येऊन सांगती स्वामीलागुन ।

करावया दुष्ट हनन । शिवनंदन आला असे ॥४७॥

सांप्रत करणार तुजशी रण । तूं असावें सावधान ।

सिंदूर बोले त्यासि हांसून । तयालागुन ज्ञान नसे ॥४८॥

सिंहापासीं मशक भिडे । हें तव अद्भुत कैसें घडे ।

त्याचें बोलणें दिसे कोरडें । काय मज पुढें बाळक तो ॥४९॥

आतां करा युद्धाची तयारी । माझा पराक्रम पहा तरीं ।

निघे गर्जना करीत भारी । नगराबाहेरी निघाला ॥५०॥

पाहूनियां गजवदन । हृदय जाहलें कंपायमान ।

बोले तयासि धीर धरुन । ह्मणे तान्हें बाळक तूं ॥५१॥

तुवां पिवोनि मातृस्तन । मुलांत खेळावें कौतुकें करुन ।

युद्धासि आलास काय म्हणून । जा परतोन घरासि रे ॥५२॥

मातें भिवोन केशवादि सुर । पळाले टांकोन निजमंदिर ।

तूं मरण पावतां मातापितर । करितील थोर शोक कीरे ॥५३॥

ऐकोन त्याचें ऐसें वचन । गजानन बोले सुहास्यवदन ।

मानसी विचार केल्यावांचुन । दुष्टा वचन बोलतोसी ॥५४॥

करावया भूभारहरण । मी अवतरलों गजकर्ण ।

येऊनियां मातें शरण । चुकवी मरण आपलें ॥५५॥

विपरीत होतां कालावसर । विपरीत घडतें सर्व साचार ।

राक्षसांचा नाश वान्नर । करिते जाहले पूर्वीं पैं ॥५६॥

स्तंभामधून नारायण । प्रगटला नरसिंहरुपें करुन ।

तेणें केलें असुरकंदन । नखें करुन क्षणमात्रें ॥५७॥

लघुतर असतो पावक । परीं नगर जाळी सकळिक ।

मी तुझा जाण अंतक । हो सावध धीर धरी ॥५८॥

ऐसें बोलोन गजानन । तेव्हां जाहला सहस्त्र वदन ।

सहस्त्रपाद सहस्त्रचरण । सहस्त्र नयन जाहला ॥५९॥

ऐसें अवलंबूनि विराटरुप । रणांगणीं उभा गणाधिप ।

पाहतां दैत्य हृदयी कंप । तेव्हां अमुप संचरला ॥६०॥

धरोनियां धैर्य मोठें । खड्‌ग हाणूं धांवे नेटें ।

गजाननें तेव्हां करसंपुटे । धरोनि त्यातें रगडिला ॥६१॥

त्याचें रक्त लाविलें आननीं । सिंदुरवदन जाहला तेथुनी ।

सिंदूर प्रिय तयापासुनी । मोक्षदानी जाहला ॥६२॥

करितां सिंदुरासुराचें मर्दन । सकळ देव आले धांऊन ।

वर्षुं लागले सुमनघन । करिती स्तवन आनंदभरें ॥६३॥

दुंदुभी दुमदुमती निराळी । परस्पर भेटे देवमंडळी ।

अप्सरा नाचती तयेवेळीं । आनंदे टाळी देव वाहती ॥६४॥

जयजयकार करोनि पाही । देव भरिती दिशा दाही ।

दुःख कवणासि उरलें नाही । सत्कर्म सोयी प्रगटली ॥६५॥

सिंदुरासुराचें ऐकोन निधन । धांवत पातले भूभुजजन ।

ऋषि पावले वेगेंकरुन । घेती दर्शन विनायकाचें ॥६६॥

अमर द्विज अवनीपती । गजाननाचें पूजन करिती ।

प्रेमभरें करिती स्तुती । यथामती करोनियां ॥६७॥

जयजयाजी दुःखदमना । आदिपुरुषा सनातना ।

जगद्वयापका निरंजना । भवभयभंजना सुखाब्धे ॥६८॥

अनंतनामा अनंतचरिता । अनंतनाभी अनंतपूजिता ।

अनंतवत्क्रा अनंतसुता । अनंतमुखा अनंतारे ॥६९॥

विश्वाद्यका विनायका । विश्वमया विश्वपालका ।

विश्वात्मया विश्वशिक्षका । विश्वव्यापका विश्वपती ॥७०॥

विश्वधारा विश्वसारा । विश्वनाथा विश्ववरा ।

विश्वजीवा विश्वपरा । विश्वहरा विश्वपते ॥७१॥

मायातीता मायापती । मायाहेतू मायागती ।

मायाशमना मायाकृती । मायामती नाश करे ॥७२॥

विष्णू रवी विधि हर । वरुण वायू कुबेर ।

गण गंधर्व अप्सरा किन्नर । चराचर अवघाचि तूं ॥७३॥

वेदां ठाव नाहीं कळला । तो प्रत्यक्ष नयनीं देखिला ।

येणें धन्यत्व वाटे आम्हाला । करितों तुला नमस्कार ॥७४॥

विधि म्हणे सत्यवतीसुता । सिंदुरासुराचा वध होतां ।

जगीं विस्तारली प्रसन्नता । दुःखवार्ता हरपली ॥७५॥

सुरांनीं करोनियां प्रासाद । तेथें स्थापिला आनंदकंद ।

जो भक्तांतें मोक्षप्रद । दर्शनें सहज होतसे ॥७६॥

वरेण्य राजा आला तेथें । तेणें पाहोन गजाननातें ।

कर जोडोनि विनवि त्यातें । अश्रू नयनातें आणोनियां ॥७७॥

म्हणे माझे काय प्राक्तन । घरीं पातलें विश्वनिधान ।

मूढत्वभावें तयालागुन । टांकिलें नेऊन वनामाजी ॥७८॥

हातीं लागला चिंतामणी । दैवयोगें मूढमणी ।

दूर दिधला भिरकाउनी । तैसेम येथें जाहलें ॥७९॥

ऐसा ऐकोन त्याचा शोक । प्रसन्नवदन विनायक ।

चतुर्भुजीं नरनायक । आलिंगिला तयानें ॥८०॥

प्रसन्नात्मा तयासि बोले । तुम्ही पूर्वीं तप केलें ।

पुत्रत्व मातें मागीतलें । तें सत्य केलें येधवां ॥८१॥

तुमचे गृहीं अवतरोन । केलें सिंदुरासुराचें हनन ।

ऐसें त्याचें ऐकतां वचन । राजा प्रार्थी तयातें ॥८२॥

संसारीं पाहिलीं सुखदुःखें । आतां मागतों हेंच हरिखें ।

मोक्षमार्गीं सुख देखें । हेंचि सुमुखें द्यावें मज ॥८३॥

तुटोनियां मायाबंधा । अंतीं त्वत्पदा पावेन ।

ऐसें करीं गजान । कृपा करुन येधवां ॥८४॥

ऐकोनियां तयाच्या बोला । ज्ञानसागर संतोषला ।

गीतार्थ त्याला उपदेशिला । उद्धार केला राजयाचा ॥८५॥

मग येऊनि अंबेपाशीं । पुत्रसोहळा भोगवी तिशीं ।

वक्ता विनवी श्रोतयाशीं । भजा तयासीं प्रेमभरें ॥८६॥

गजाननासि शरण गेले । ते सुखदुःख अंतरले ।

ऐसें प्रत्यक्ष वेद बोले । तेंच सांगितलें तुम्हाप्रती ॥८७॥

स्वस्ति श्रीगणेशप्रतापग्रंथ । श्रीगणेशपुराणसंमत ।

क्रीडाखंड रसभरित । एकत्रिंशोध्याय गोड हा ॥८८॥अध्याय॥३१॥ओव्या॥८८॥

अध्याय एकतिसावा समाप्त

श्री गणेश प्रताप

भगवान दादा
Chapters
प्रस्तावना अध्याय १ अध्याय २ अध्याय ३ अध्याय ४ अध्याय ५ अध्याय ६ अध्याय ७ अध्याय ८ अध्याय ९ अध्याय १० अध्याय ११ अध्याय १२ अध्याय १३ अध्याय १४ अध्याय १५ अध्याय १६ अध्याय १७ अध्याय १८ अध्याय १९ अध्याय २० अध्याय २१ अध्याय २२ क्रीडाखंड अध्याय ४ क्रीडाखंड अध्याय ५ क्रीडाखंड अध्याय ६ क्रीडाखंड अध्याय ७ क्रीडाखंड अध्याय ८ क्रीडाखंड अध्याय ९ क्रीडाखंड अध्याय १० क्रीडाखंड अध्याय ११ क्रीडाखंड अध्याय १२ क्रीडाखंड अध्याय १३ क्रीडाखंड अध्याय १४ क्रीडाखंड अध्याय १५ क्रीडाखंड अध्याय १६ क्रीडाखंड अध्याय १७ क्रीडाखंड अध्याय १८ क्रीडाखंड अध्याय १९ क्रीडाखंड अध्याय २० क्रीडाखंड अध्याय २१ क्रीडाखंड अध्याय २२ क्रीडाखंड अध्याय २३ क्रीडाखंड अध्याय २४ क्रीडाखंड अध्याय २५ क्रीडाखंड अध्याय २६ क्रीडाखंड अध्याय २७ क्रीडाखंड अध्याय २८ क्रीडाखंड अध्याय २९ क्रीडाखंड अध्याय ३० क्रीडाखंड अध्याय ३१ क्रीडाखंड अध्याय ३२ क्रीडाखंड अध्याय ३३ क्रीडाखंड अध्याय ३४