कशाला उगीच दुखवा !
'' .... अहो कोण विचारतो हेडक्लार्कला ! कसे दिवस काढीत आहोंत हें आमचें आम्हांलाच ठाऊक. म्हणायला हेडक्लार्क ! सत्ता पाहिली तर काडीइतकी देखील - घ्या, पान घ्या - बा ! नानासाहेब ! हें काय बोलणें ! अहो परिचय म्हणजें कांही थोडाथोडका नाहीं ! डलर्ड हायस्कुलांत असतांना रोज मधल्या सुट्टींत - आठवतें का ? - आपण एकत्र बसून चिवडा खाल्लेला आहे ! मोठे गमतींत दिवस गेले नाहीं ? - कोण सुंदरे ? काय आहे ग ? मला खालीं बोलावलें आहे ? आलों म्हणावें अं ! - कांहीं विशेष नाहीं. बसा. जरुरीचें काम आहे ? मग काय बोलणेंच खुंटलें ! भेट का ? सकाळी किंवा रात्री - केव्हांही होईल. - नको ! तें नको आतां सांगायला ! नव्याण्णव हिश्शांनी हपीसांतली जागा ही तुमच्याच मुलाला मिळेल ! कांही काळजी करायला नको, समजलें ना ? - चाललेंच आहे ! यांत कशाचे आले आहेत उपकार ! - मोठा त्रास आहे ! हपीसांत कामाची दगदग, आणि घरीं यावें तर हा त्रास ! कोण पाहिजे ? - हो ! या बसा. मलाच आप्पासाहेब म्हणतात. काय काम आहे आपलें ? - भेटले होते खरेच. काल संध्याकाळींच त्रिंबकराव मला भेटले होते ! आपलें आडनांव काय - पोंकशे नाही का ? अस्सें ! यंदांच एस. एफ. पास झालांत वाटतें ? - टाइपराइटिंगसुद्धां येतें ! मग हो काय ? फारच चागलें ! अर्ज पाठवून दिला आहे ना ? - झालें तर ! अरे ! हें काय वेडयासारखें ! उठा, उठा. रडूं नका ! मिळेल नोकरी, - काय आहे तिच्याच मोठें ! अहो, लागलें नाहीं कोणाच्या ? - सगळ्यांच्या पाठीमागें द्रारिद्य लागलें आहे ! - जा ! मनाला काही वाटूं देऊं नका. तुमच्याकरितां मी लागेल तितकी खटपट करीन बरें - एकदां हो म्हणून सांगितलें ना ? जा आतां - काय पहा ! या पोटानें माणसाला कसें अगदी भंडावून सोडलें आहे - रडायला लावले आहे ! - येवढ्याचकरितां का खाली हाक मारीत होतां मला ? अबब ! किती फोडी रे या ! कटकट कोठली ! हपीसांतल्या जागेकरितां आतांपर्यंत शंभर जणांच्या खेपा झाल्या असतील ! - खरेंच, गोडीला आंबे मोठे छान आहेत नाहीं ? - तें कांहीं नाहीं मोरु, उद्यां तुला साहेबापुढें उभा केलाच पाहिजे. नाहीं तर - हं, अरे खाल्ल्या म्हणून काय झालें ! आणखी दोन फोडी घे - मूर्ख कोठले ! प्रत्यक्ष मुलाला टाकून माझ्या हपीसांतील जागा दुसर्‍याला मी मिळूं देईन कसा ? इतकें कसें यांना - हो, तें तर खरेंच ! आपलें हो - ला हो म्हणावें, सोडून द्यावें ! कशाला उगीच कोणाला दुखवा ! .... ''
९ फेब्रुवारी १९१३