Get it on Google Play
Download on the App Store

गुराख्याचें गाणें

कुरणावरती वडाखालती गाइ वळत बैसतों

स्फटिकापरि निर्मळ हा खळखळ झरा जवळ वाहतो.

पावा फुंकुनि मंजुळ नादें रान भरुनि टाकितों,

आनंदानें डोळे भरतां प्रभुजीला प्रार्थितों.

गाईंमागें रानोमाळीं शीळ भरत हिंडतों,

दर्‍यादर्‍यांतुनि रान-ओहळावरी मौज मारितों.

उन्हाची भीती कवणाला ?

पाउस काय करिल मजला ?

भितों मी कोठे थंडीला ?

श्रीमंतापरि गरिबा कोठे वारा तो दुखवितो ?

देवाजीवरि सदा हवाला टाकुनि मी राहतों.

तृषा लागतां नीर झर्‍याचें ओंजळिनें मी पितों,

क्षुधा लागतां कांदाभाकर यथेच्छ मी जेवितों.

फिरतां फिरतां करवंदें हीं तोडुनि मी भक्षितों,

काठीनें मी कांटे दाबुनि बोरेंहि तोडितों.

धनिका ताट रुप्यांचें जरी,

पांचहि पक्वान्नें त्यावरी,

नाहीं गोडि मुखाला परी.

गाईंसंगें हिंडुनि रानीं थकुनि सुखें जेवितों,

जाडें भरडें खाउनि धनिकाहूनि अधिक तोषतों.

पुच्छ उभारुनि थवा गाइंचा ज्या वेळीं नाचतो,

मोरमुगुटबन्सीवाल्यापरि उभा मौज पाहतों.

ओहळावरी थवा तयांचा पाणी जेव्हां पितो,

उभा राहुनी प्रेमें त्यांना शीळ अहा घालितों !

कशाला मंदिल मज भरजरी ?

घोंगडी अवडे काळी शिरीं,

दंड करिं गाइ राखण्या, परी

कुवासना घालिति धिंगा तो महाल मी टाकितो

गाईंसंगें हवेंत ताज्या नित्यचि मी राहतों.

क्रोध, काम, मद, मत्सर यांही गांव सदा गर्जतो

दूर टाकुनी त्यांस शांतिनें सुखें दिवस लोटितों.

समाधान हा परिस अहा ! मज रानांतचि लाभतो,

दुःखाच्या लोहास लावितां सुखसोनें बनवितो.

चढल्या पडावयाची भिती;

गरिबा अहंकृती काय ती ?

काय करि त्याचें खोटी स्तुती ?

परवशतेच्या बिड्या रुप्याच्या पायांत न बांधितों,

निजं ह्रदयाचा धनी धरणिचें धनित्व अवमानितों.

समग्र कविता - संग्रह १

भा. रा. तांबे
Chapters
कुस्करूं नका हीं सुमने ! झरा डोळे हे जुलमि गडे ! जगाहून भिन्न तुजवीण विधवेचें स्वप्न मार्गप्रतीक्षा चिंवचिंव चिमणी पुंगीवाला यापरी असे जीवन ठावा न सुखाचा वारा गुराख्याचें गाणें कांतेस ती रम्या जननी संध्यातारक घटोत्कच माया आशा, शब्द आणि दर्शन सत्प्रीतिमार्ग वदन मदनरंगसदन कां रे जाशी मज त्यजुनी ? तीनी सांजा सखे, मिळाल्या बुल्बुलास ह्रदय सांग चोरिलें कशास सुंदरी ? तूं जिवलगे विद्यावती जाणती ! तारूण्यांतील एक प्रसंग चिरंजीव कोण ? बिजली जशि चमके स्वारी ! प्रेममाहात्म्य हिमाच्छन्न सरिता मुशाफिर आम्ही सान्त्वन ये पहाटचा वर तारा प्रीतीचा वास सखये, या स्थानीं दुष्काळानंतरचा सुकाळ चौघडा झडतो हा आणि तो कुपित अंगनेप्रत संदिग्ध ताना कळ्याकळ्यांत विहार क्रुद्ध सुंदरीस शैशवदिन जरि गेले निघुनी अजुनि लागलेंचि दार पाडवा वियोगिनी सृष्टिशिक्षण प्रणयवंचिताचे उद्गार आठवती ते दिन अजुनी कालाच्या चढुनी श्रमें- ललने चल चल लवलाही ! गेली ज्योति विंझोनिया शुक्राची चांदणी राजकन्या आणि तिची दासी आनंदी आनंद ! क्षिप्रा-चमळासंगम हें कोण गे आई ? रासमंडळ गोपीचंदन आईकडे न्या ! तर मग गट्टी कोणाशीं ? शिशुवंचन गतकाल अंधारांतून डोकावणारीं मुखें काळेभोर विशाळ केस पन्नास वर्षांनंतर निःशब्द आत्मयज्ञ जो जे वांछील तो ते लिहो