Get it on Google Play
Download on the App Store

मरणांत खरोखर जग जगतें !

मरणांत खरोखर जग जगतें;

अधि मरण, अमरपण ये मग तें. ध्रु०

अनंत मरणें अधीं मरावीं,

स्वातंत्र्याची आस धरावी,

मारिल मरणचि मरणा भावी,

मग चिरंजीवपण ये बघ तें. १

सर्वस्वाचें दान अधीं करिं,

सर्वस्वच ये स्वयें तुझ्या घरिं,

सर्वस्वाचा यज्ञ करीं तरि,

रे ! स्वयें सैल बंधन पडतें. २

स्वातंत्र्याचा एकचि ठावा

केवळ यज्ञचि मजला ठावा;

यज्ञ मार्ग ! हो यज्ञ विसावा !

का यज्ञाविण कांहीं मिळतें ? ३

सीता सति यज्ञीं दे निज बळि,

उजळुनि ये सोन्याची पुतळी,

बळी देउनी बळी हो बळी,

यज्ञेंच पुढे पाउल बढतें. ४

यज्ञिं अहर्निश रवि धगधगतो,

स्वसत्त्वदानें पाश छेदितो,

ज्योतिर्गण नव जन्मुनि जगतो,

रे स्वभाव हा ! उलटें भलतें. ५

प्रकृति-गती ही मनिं उमजुनिया

उठा वीर, कार्पण्य त्यजुनिया;

'जय हर ! गर्जा मातेस्तव या !

बडबडुनी कांहीं का मिळतें ? ६

संग्रह २

भा. रा. तांबे
Chapters
मातृभूमीप्रत आलें तुझ्या रे दारीं नृपा रे चेटक्या ! प्रभु, तुज कवणेपरि ध्याऊं ? रे मानसहंसा ! सामाजिक पाश कोठे शांति, तुझा निवास ? शांतिनिवास चल जळो ज्ञानविज्ञान गड्या ! जीवसंयोग प्रणयप्रभा कुणी कोडें माझें उकलिल का ? जीवनसंगीत मग विसर हवा तर हा क्षण गे ! लोकमान्यांस घट भरे प्रवाहीं बुडबुडुनी बघुनि तया मज होय कसेंसें ! गौप्यमान भयचकित नमावें तुज रमणी ! प्रेमरत्‍नास तें दूध तुझ्या त्या घटांतलें नववधू प्रिया, मी पावलोपावलीं साउलि ही ! क्षण सुवर्णकण झाले रमणा ! घन तमीं शुक्र बघ राज्य करी ! सोन्याची घेउनि करिं झारी आह्रानशृंग मंदिरीं मना, तव गान भरे या प्रकाशशिखरीं रे अजात अज्ञात सखे जन ! गोंधळाचें घर या वेळीं माझ्या रे रमणा ! गे शपथ तुझी ! नटेश्वराची आरती घातली एकदा अतां उडी ! रुद्रास आवाहन उद्यांची गति पोशाख नवनवा मला दिला ! महा-प्रस्थान घाबरूं नको, बावरूं नको ! आलों, थांबव शिंग ! जन पळभर म्हणतिल, 'हाय हाय !' निरोप घेतांना मरणांत खरोखर जग जगतें ! उदार चंद्रा ! गाडी बदलली ! किति महामूर्ख तूं शहाजहां ! जीवितसाफल्य आज तो कुठे जिवाचा चोर ? स्वारी कशी येईल ? वैरिण झाली नदी ! निजल्या तान्ह्यावरी कळा ज्या लागल्या जीवा जन म्हणती सांवळी ! फेरीवाला पक्षि पिंजर्‍यांतुनी उडाला ! दृष्ट हिला लागली ! विरहांतील चित्तरंजन तुझे लोचन घट भरा शिगोशिग निष्ठुर किति पुरुषांची जात ! घट तिचा रिकामा पुनवेची शारद रात कवणे मुलखा जाशी ?