Get it on Google Play
Download on the App Store

मातृभूमीप्रत

जन्मा येउनिया कुशीं तव; तुझ्या स्कंधीं उरीं वाढुनी

प्रेमाचा नच गोड शब्द वदलों केव्हां तुला आजुनी,

नाहीं एक विचारही अजुनिया त्वत्सेवनीं योजिला;

ऐशाला म्हणशील काय मजला तूं सांग गे आपुला ? १

जे त्वत्पुत्र उदारधी झिजविती काया तुझ्या सेवनीं,

जाळाया निज पोट ही शिणविली वाणी तयां निंदुनी;

व्हावा तोष धन्यास यास्तव सदा मी हासलों त्यांजला,

आतां तूं कुरवाळशील वद का ऐशा कुपुत्रा मला ? २

'खोटी ही दुबळी, गुलाम, भरला वृद्धापकाळीं चळ,'

ऐसा दोष दिला तुला वश परां होवोनिया केवळ;

आतां हें स्मरतां मना हळहळे तें; गे गळा दाटला-

डोळे तूं पुसशील काय पदरें घेवोनि अंकीं मला ? ३

जें त्वां जीवन हें दिलें, सकळ ही सत्ता तुझी ज्यावरी

जातां तें परसेवनीं न तिळही संकोचलों अंतरीं;

धिग्धिग् जीवन हें ! असें मन अतां धिक्कारितें गे मला,

त्यातें तूं धरिशील काय ह्रदयीं पान्हा फुटोनी तुला ? ४

आहाहा ! सुत ते असिव्रत जईं त्वत्सेवनीं पाळितां

धैर्याचे गिरि ते कधीं न डगले आकाशही फाटतां,

नेतां त्यांस दिगंतरास फुटला आई, उमाळा तुला-

डोळे तूं पुसशील का निज, यमें नर्कास नेतां मला ? ५

संग्रह २

भा. रा. तांबे
Chapters
मातृभूमीप्रत आलें तुझ्या रे दारीं नृपा रे चेटक्या ! प्रभु, तुज कवणेपरि ध्याऊं ? रे मानसहंसा ! सामाजिक पाश कोठे शांति, तुझा निवास ? शांतिनिवास चल जळो ज्ञानविज्ञान गड्या ! जीवसंयोग प्रणयप्रभा कुणी कोडें माझें उकलिल का ? जीवनसंगीत मग विसर हवा तर हा क्षण गे ! लोकमान्यांस घट भरे प्रवाहीं बुडबुडुनी बघुनि तया मज होय कसेंसें ! गौप्यमान भयचकित नमावें तुज रमणी ! प्रेमरत्‍नास तें दूध तुझ्या त्या घटांतलें नववधू प्रिया, मी पावलोपावलीं साउलि ही ! क्षण सुवर्णकण झाले रमणा ! घन तमीं शुक्र बघ राज्य करी ! सोन्याची घेउनि करिं झारी आह्रानशृंग मंदिरीं मना, तव गान भरे या प्रकाशशिखरीं रे अजात अज्ञात सखे जन ! गोंधळाचें घर या वेळीं माझ्या रे रमणा ! गे शपथ तुझी ! नटेश्वराची आरती घातली एकदा अतां उडी ! रुद्रास आवाहन उद्यांची गति पोशाख नवनवा मला दिला ! महा-प्रस्थान घाबरूं नको, बावरूं नको ! आलों, थांबव शिंग ! जन पळभर म्हणतिल, 'हाय हाय !' निरोप घेतांना मरणांत खरोखर जग जगतें ! उदार चंद्रा ! गाडी बदलली ! किति महामूर्ख तूं शहाजहां ! जीवितसाफल्य आज तो कुठे जिवाचा चोर ? स्वारी कशी येईल ? वैरिण झाली नदी ! निजल्या तान्ह्यावरी कळा ज्या लागल्या जीवा जन म्हणती सांवळी ! फेरीवाला पक्षि पिंजर्‍यांतुनी उडाला ! दृष्ट हिला लागली ! विरहांतील चित्तरंजन तुझे लोचन घट भरा शिगोशिग निष्ठुर किति पुरुषांची जात ! घट तिचा रिकामा पुनवेची शारद रात कवणे मुलखा जाशी ?