लोकमान्यांस
राजराजेश्वरा हो दयाळा,
तातडी कां असे हो निघालां ? ध्रु०
अंधकारीं पहातां नभांत
किर्र बोले अजूनीहि रात
देह कष्टामधीं रोड झाला,
रात्र सारी न निद्रा तुम्हांला,
कुक्कुटाचा नसे शब्द झाला,
पाहटेचा न तारा उदेला;
केवि ऊठाउठी हो निघालां ? १
काय झालें असें हो दयाळा ?
हाक कोणीं दिली हो तुम्हाला ?
तातडी कां असे हो निघाला ?
व्यापसंताप सोसूनि सारा,
वैरियांचाहि साहूनि मारा,
लाथ हाणोनिया हो सुखाला,
कष्टवीलें सदा कीं जिवाला;
घास नाहीं सुखाचाहि ठावा,
नाहिं ठावा शरीरा विसावा.
व्याप ज्यासाठिं हा थोर केला
नाहिं भानू अजूनी उदेला,
काय याहूनि ओढी तुम्हांला ?
तातडी कां असे हो निघाला ? २
शांत या जाहल्या पाउलांला
नाहिं संधी चुराया मिळाला;
नाहिं पत्रें फुलें पूजण्याला
वेळ आम्हां मिळाली दयाळा !
कोठ आतां बघूं त्या मुखाला ?
वंदुं कैसें अतां पाउलांला ?
नाहिं मार्गार्थ केली शिदोरी,
नाहिं हातांत तांब्या, न दोरी;
गूढ संदेश कोठूनि आला ?
तातडी कां असे हो निघालां ? ३
आमुच्या हो जरी काळिजाचे,
आमुच्या हो जरी आंतड्याचे
दोर बांधू पहाती पदांला
नाथ, तत्रापि कां हो निघालां
शीघ्र सारा त्यजोनी पसारा
कांहि केल्याविना हो विचारा ?
काळिजातील सार्याहि गीती
आडव्या कीं तुम्हां साश्रु येती;
पाहुनीया तरीही न त्यांला
तातडी कां असे हो निघालां ? ४
कोणतें हो असें शिंग दूरी
घोर रात्रीं तुम्हां हांक मारी ?
कोणता हो तरी मंत्र नाथा,
भूल घाली महाराज, आतां ?
कोठली हो स्मृती होय जागी ?
केवि वारें भरे शीघ्र अंगीं ?
दुर्ग कोठील, कोठील वाडे,
बाग कोथील, कोठील झाडें
मोह घालोनि नेती तुम्हांला ?
तातडी कां असे हो निघालां ? ५