लावणी १९४ वी
ओतिव स्वरूप तेजस्वी चंद्रमा जसा ।
कोण देश ? कुठिल रहिवासी ? सख्यांनो पुसा ॥धृo॥
भासतो कुणी सरदार डौल अंबेरी ।
मंदील शाल शिरपेच तयाचे शिरीं ।
शोभली गळा मोत्यांची माळ दुहेरी ।
फाकलें तेज, चमक ती नक्षत्रापरी ।
अबलख घोडयावर कलगी साजरी ।
कंडे पट्टे जिन कलाबतू झालरी ।
ईश्वरें यासी चांगुलपण दिधलें कुठुन ? ।
निर्मळ तनु सोन्याची घडली अटुन ।
हें राजहौंस पाखरू अलें येथें कुठुन ? ।
पाहुन शीतळ छाया । उतरला सगुणराशी ।
उदकें गुळणा करुनिया । बैसला हो सुखवासी ।
पाहे पनघट न्यहाळुनिया । मोहना मुखरण खाशी ।
( चाल ) प्रत्यक्ष मदनपुतळी सख्यासी खुण सांगे ।
मी धुते इथे चोळीस, तवर तुम्हि जा गे ।
डाळिंबी कळी कवळी राहिली एकली मागें ।
संशयांत चित्त, प्रयत्न करवा कसा ? ॥१॥
धीट मन करुन एकनिष्ठ उभी राहिली ।
तनु कर्पुर करदळीचें तेज पहाळी ।
उजळली दिशा, महिताप प्रभा फाकली ।
गुणवती चतुर जाणुनिया बोलविली ।
बावरी तर्हा छबदार अचुक पाहिली
अहो, या हो या, गौरव शब्दें मोहिली ।
सौभाग्यवती तूं लावण्याची सुंदरी ।
का आलिस येथें ? काय विचार अंतरीं? ।
उभयांचें विघ्न, नको पडुं विषयाचे भरीं ।
सांगा मजसी गुणवंता । किमर्थ उदासी धरली ? ।
त्यागिली घरीं कांता । ती तुम्हांस अंतरली ।
एकले मुलखीं फिरतां । दिसे चित्तवृत्ति बावरली ।
( चाल ) असो घरासी चलावें, जिवलगा आजची रात ।
वचनासी मानावें, धरुं नये संशय चित्तांत ।
मी दासी जाणावें, करुं विलास रंगमहालांत ।
पदिं प्राण करिन खुर्बाण, निश्चय ऐसा ॥२॥
बोलणें रसिक ऐकुन कळवळला गुणी ।
झाले विषयांध उभयतां निर्भय मनीं |
रस्त्यांत झुकत चालली लगबग मोहनी ।
वाडयांत नेला, उतरविला खुण दाउनी ।
‘ पाहुणा आला, ’ सासुशीं सांगे जाउगी ।
‘ बहिणीचा मुल तुमचा ’ केली संपादणी ।
अंदर बोलाउन भेटविला नेउनी ।
भोजन करविलें स्वहस्तें वाढुनी ।
टाकी बिछोने दासीला सांगुनी ।
शृंगार करी मोहनी । कळि खुलली गुलाबाची ।
तन बागांतिल खिरणी । मूर्तिमंत कनकाची ।
कोमळ नवी तरणी । साडी नेसुन भरजरीची ।
( चाल ) अनुसरली सख्यासी, आलिंगी प्रीतीगें ।
निजली सुखसेजेसी, करि विलास गमतीनें ।
कर्मिली रात्र ऐसी, गुंग झाली जाग्रतीनें ।
सारखे उभयतां, एक रुपाचा ठसा ॥३॥
उठली अबळा, करविली कुचाची त्वरा ।
सांगितलें, पळभर बागामधिं उतरा ।
हाणार गती, तिचा भ्रतार आला घरा ।
त्यासी कळलें सकळ, घेइना विसावा जरा ।
कंबरबस्त तैसाच तेथुन चालला ।
निद्रिस्त मुशाफर बागामधिं पाहिला ।
उपसुन खांडा हात मानेवर मारला ।
झुरक्यांत उभी सुंदर । न्याहाली चरित्र ऐसें ।
भिजला घर्मे पितांबर । निस्तेज बदन दिसें ।
मस्तकीहुन छेलित पदर । देहीं भान कांहीं नसे ।
( चाल ) सद्रदित सगुण दोहिता ( ? ) क्षोभलास परमेष्ठी ।
आग लागो संचिताला, दु:ख लिहिलें लल्लाटीं ।
भागली शोक करितां क्षणक्षणा होती कष्टी ।
गेलास जिवें मजकरितां रे राजसा ॥४॥
केला धडा मनाचा, निघाली जलदी करून ।
आठऊन सखा उर येतो भरभरून ।
शिर धड जुदे,असें पाहिलें तिनें दुरून ।
दिली मांडी उशा, घातला हो शेला वरून ।
कुरवाळी मुख, कवटाळी हृदयावरून ।
कुरवंडी करीन शरिराची आतां तुजवरून ।
घाबरी राजबाळा, भिरभिरा पाहें भवतीं ।
दाटला दुःख उबाळा । घेतला खंजिर हाती ।
भेदलें हृदयकमळा । मान वाकली मानेवरतीं
गोविंदराव म्हणे इष्काचा फिरका असा ।
अविचार स्रियाची जात मनाला पुसा ॥५॥
कोण देश ? कुठिल रहिवासी ? सख्यांनो पुसा ॥धृo॥
भासतो कुणी सरदार डौल अंबेरी ।
मंदील शाल शिरपेच तयाचे शिरीं ।
शोभली गळा मोत्यांची माळ दुहेरी ।
फाकलें तेज, चमक ती नक्षत्रापरी ।
अबलख घोडयावर कलगी साजरी ।
कंडे पट्टे जिन कलाबतू झालरी ।
ईश्वरें यासी चांगुलपण दिधलें कुठुन ? ।
निर्मळ तनु सोन्याची घडली अटुन ।
हें राजहौंस पाखरू अलें येथें कुठुन ? ।
पाहुन शीतळ छाया । उतरला सगुणराशी ।
उदकें गुळणा करुनिया । बैसला हो सुखवासी ।
पाहे पनघट न्यहाळुनिया । मोहना मुखरण खाशी ।
( चाल ) प्रत्यक्ष मदनपुतळी सख्यासी खुण सांगे ।
मी धुते इथे चोळीस, तवर तुम्हि जा गे ।
डाळिंबी कळी कवळी राहिली एकली मागें ।
संशयांत चित्त, प्रयत्न करवा कसा ? ॥१॥
धीट मन करुन एकनिष्ठ उभी राहिली ।
तनु कर्पुर करदळीचें तेज पहाळी ।
उजळली दिशा, महिताप प्रभा फाकली ।
गुणवती चतुर जाणुनिया बोलविली ।
बावरी तर्हा छबदार अचुक पाहिली
अहो, या हो या, गौरव शब्दें मोहिली ।
सौभाग्यवती तूं लावण्याची सुंदरी ।
का आलिस येथें ? काय विचार अंतरीं? ।
उभयांचें विघ्न, नको पडुं विषयाचे भरीं ।
सांगा मजसी गुणवंता । किमर्थ उदासी धरली ? ।
त्यागिली घरीं कांता । ती तुम्हांस अंतरली ।
एकले मुलखीं फिरतां । दिसे चित्तवृत्ति बावरली ।
( चाल ) असो घरासी चलावें, जिवलगा आजची रात ।
वचनासी मानावें, धरुं नये संशय चित्तांत ।
मी दासी जाणावें, करुं विलास रंगमहालांत ।
पदिं प्राण करिन खुर्बाण, निश्चय ऐसा ॥२॥
बोलणें रसिक ऐकुन कळवळला गुणी ।
झाले विषयांध उभयतां निर्भय मनीं |
रस्त्यांत झुकत चालली लगबग मोहनी ।
वाडयांत नेला, उतरविला खुण दाउनी ।
‘ पाहुणा आला, ’ सासुशीं सांगे जाउगी ।
‘ बहिणीचा मुल तुमचा ’ केली संपादणी ।
अंदर बोलाउन भेटविला नेउनी ।
भोजन करविलें स्वहस्तें वाढुनी ।
टाकी बिछोने दासीला सांगुनी ।
शृंगार करी मोहनी । कळि खुलली गुलाबाची ।
तन बागांतिल खिरणी । मूर्तिमंत कनकाची ।
कोमळ नवी तरणी । साडी नेसुन भरजरीची ।
( चाल ) अनुसरली सख्यासी, आलिंगी प्रीतीगें ।
निजली सुखसेजेसी, करि विलास गमतीनें ।
कर्मिली रात्र ऐसी, गुंग झाली जाग्रतीनें ।
सारखे उभयतां, एक रुपाचा ठसा ॥३॥
उठली अबळा, करविली कुचाची त्वरा ।
सांगितलें, पळभर बागामधिं उतरा ।
हाणार गती, तिचा भ्रतार आला घरा ।
त्यासी कळलें सकळ, घेइना विसावा जरा ।
कंबरबस्त तैसाच तेथुन चालला ।
निद्रिस्त मुशाफर बागामधिं पाहिला ।
उपसुन खांडा हात मानेवर मारला ।
झुरक्यांत उभी सुंदर । न्याहाली चरित्र ऐसें ।
भिजला घर्मे पितांबर । निस्तेज बदन दिसें ।
मस्तकीहुन छेलित पदर । देहीं भान कांहीं नसे ।
( चाल ) सद्रदित सगुण दोहिता ( ? ) क्षोभलास परमेष्ठी ।
आग लागो संचिताला, दु:ख लिहिलें लल्लाटीं ।
भागली शोक करितां क्षणक्षणा होती कष्टी ।
गेलास जिवें मजकरितां रे राजसा ॥४॥
केला धडा मनाचा, निघाली जलदी करून ।
आठऊन सखा उर येतो भरभरून ।
शिर धड जुदे,असें पाहिलें तिनें दुरून ।
दिली मांडी उशा, घातला हो शेला वरून ।
कुरवाळी मुख, कवटाळी हृदयावरून ।
कुरवंडी करीन शरिराची आतां तुजवरून ।
घाबरी राजबाळा, भिरभिरा पाहें भवतीं ।
दाटला दुःख उबाळा । घेतला खंजिर हाती ।
भेदलें हृदयकमळा । मान वाकली मानेवरतीं
गोविंदराव म्हणे इष्काचा फिरका असा ।
अविचार स्रियाची जात मनाला पुसा ॥५॥