Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 118

“असं विचारतोस कां ? मी का विश्वासघात करीन ? बायकांजवळ खरं सांगूं नये, गुप्त गोष्ट सांगूं नये असं म्हणतात. त्याच सनातनी मताचे तुम्हीहि का ?”

“संध्ये, तूं भिशील, घाबरशील, म्हणून सांगायला मन कचरतं.”

“कल्याण, संध्या भित्री नाहीं.”

“ऐक तर. संध्ये, आम्ही कांहीं मित्र कुठं तरी दूर लौकरच जाणार आहोंत.”

“मला सोडून ?”

“क्रान्तिकारकाला सर्वांना सोडून जावं लागतं. संध्ये, एका मोठया साहसासाठीं मी जाणार आहें. वांचलों तर तुझा. तू निरोप दें.”

“कल्याण, त्या साहसासाठी तूंच का जायला हवं ? ज्यांचीं लग्नं झालीं नसतील, त्यांनीं आधीं जावं; तूं नको जाऊंस.”

“संध्ये, तूं दुस-यांच्या प्राणांवर निखारा ठेवायला तयार आहेस. अग, ज्यांचीं लग्नं झालीं नसतील, ते कोणाचे नवरे नसले तरी कोणाचे भाऊ असतील, कोणा आईबापांचे प्रिय पुत्र असतील, कोणाचे जिवलग स्नेही असतील. जो कोणाचाच नाहीं, जो मेला तर कोणी रडणार नाहीं, असा अभागी या जगांत कोणी असेल का ? स्नेहबंध सर्वांना असतात.”

“कल्याण, रागावूं नकोस.”

“मी रागावलों नाहीं. तूं मला परवानगी दे. सुखरूप आलों तर तुझा. येऊन पुन्हां न पकडला गेलों, न फांशीं दिला गेलों, तर तुझा. या कल्याणवर पाणी सोडायची तयारी करून ठेव.”

“कल्याण, काय हें बोलतोस ?”

“संध्ये, तुला लौकरच बाळ होईल. मी समजा, जगांतून गेलों, तरी तुझ्याजवळ ती करमणूक असेल. त्या बाळाला वाढव. त्याला माझ्या गोष्टी सांग. त्याला क्रान्तिवीर बनव.”

“कल्याण, तें बाळ कोणाला दाखवूं ?”

“सुखरूप मी परत आलों, तर आहेंच बाळाला बघायला; परंतु वेळ आहे, वखत आहे. सर्व गोष्टींसाठीं मनाची तयारी असावी. जाऊं ना मी ?”

“जा, कल्याण. तुझ्या ध्येयापासून मी तुला परावृत्त करणार नाहीं. रजपूत स्त्रिया आपल्या पतींना हंसतमुखानं मरायसाठीं पाठवीत: “जा, लढतां लढतां मरा” असं सांगत; परंतु त्या स्वत:हि मग जोहार करीत. मी काय करूं तें सांग. कल्याण, तुझ्या विरहाची कल्पनाहि मला असह्य होते, आणि तूं सांपडलास तर ? तुझ्या हातून जर कांही बरंवाईट झालं असेल, तर तुलाहि तें भयंकर मरण पत्करावं लागेल. कल्याण, कल्याण, मी काय करूं ? मीहि तुझ्या पाठोपाठ आलें असतें. परंतु पोटांत बाळ वाढत आहे. त्या बाळाला कुठं ठेवूं ? कशाला पोटीं येत आहे तें बाळ ? जन्मदात्याची नि त्याची भेट व्हायची नसेल, तर कशाला तें येत आहे ? कल्याण, मी अभागिनी आहें. परंतु असं कशाला म्हणूं ? तुझ्याशीं माझं जीवन एकजीव झालं आहे. मी भाग्यवान् आहें. कल्याण, जा; तूं क्रान्तीच्या गळयांतील ताईत आहेस. भेटशील का पुन्हां ? तुझं बाळ जन्माला आलं तर काय सांगूं त्याला ?”

“पित्याचं अपुरं राहिलेलं कार्य पुरं करायला सांग. संध्ये, रडूं नकोस. तें कार्य करतांना तुझे अश्रु जर मला आठवले, तर माझ्याकडून नीट काम होणार नाहीं. आमचं कार्य सफल होणार नाहीं. तू आनंदानं मला निरोप देऊन ठेव. आजच मी जात आहें, मरत आहें, असं नाहीं. संध्ये, मनाला लावून घेऊं नकोस. बाळासाठीं तरी आनंदी राहा. आपल्या दोघांची आशा म्हणजे आतां तें बाळ. खरं ना ? संध्ये, तुला हल्लीं काय वाटतं ? तुझी कशावर इच्छा जाते ? सांग मला. तुझा दरिद्री पति शक्य तों तुझी इच्छा पुरवील. सांग, एखादी तरी इच्छा मला सांग. तूं कधींहि कांहीं मागत नाहींस, कधीं कांहीं सांगत नाहींस. आज माझ्याजवळ कांहीं तरी माग, माग.”

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180