Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 112

“होय. माझ्यापेक्षां ती मूर्ति तुला प्रिय आहे. या सजीव कल्याणपेक्षां ती निर्जीव मूर्ति तुला अधिक आवडते. आपणांस आपल्या दु:खांत ज्याची आठवण होते, तोच खरा आपला. त्यालाच आपण जीवन दिलं असं म्हणतां येईल. तुला हा कल्याण प्रिय नसून तो देव प्रिय आहे.”

“कल्याण, देव मला प्रिय आहे तोसुध्दां तुझ्यासाठीं. तुझ्यासाठींच ना मी त्याला आळवतें ? तुझ्याशिवाय जर मला देव मिळत असेल, तर तो मला नको. माझ्या कल्याणासाठीं मला देव पाहिजे आहे. मुख्य तूं, तुझ्यासाठीं इतर सारं.”

“संध्ये, आम्ही समुद्रावर गेलों होतों. भरती होती. वर चंद्र होता. समोर लाटांचा नाच चालला होता. सागरसंगीत चाललं होतं. वारा येई व लाटा अधिकच जोरानं येत.” विश्वास म्हणाला.

“समुद्रावर तुम्ही काय रे करीत होतेत ?”

“आम्ही दोघे, खूप खूप बोललों. सारी सृष्टि आम्ही विसरून गेलों होतों. आमचीं ध्येयं, आमचं तत्त्वज्ञान, पुढील कामाचं धोरण, सर्व गोष्टींची आम्हीं चर्चा केली. त्या आमच्या साध्या गप्पा नव्हत्या. जीवनांतील सर्वोत्कृष्ट असं तें संगीत होतं. हृदयापासून आम्ही बोलत होतों. आशा-निराशा बोलत होतों. भावी मनोरथ रचीत होतों. वाळूंत लाल झंडे की जय लिहीत होतों-” विश्वास कवीप्रमाणे जणूं बोलत होता.

“किती तरी दिवसांत संध्ये, असा अनुभव मला आला नाहीं. माझ्याशीं समरस न होणा-या ध्येयशून्य लोकांत माझा जीव गुदमरतो. तिथं मला चुकल्याचुकल्यासारखं वाटतं. विश्वास, तूं व मी ओंकारेश्वरावर असेच बोलत बसत असूं. चितेजवळ बसून बोलत असूं. आज सागराजवळ आपण बोलत होतों. ओंकारेश्वराजवळच्या चिता पाहून आपणांस गरिबांच्या संसारांच्या चिता दिसत व आपल्या मनांत आगडोंब उसळे. आज अनंत सागर पाहून अशाच अनंत भावना हृदयांत उसळल्या. संध्ये, आजचा आमचा आनंद स्वर्गीय होता-” कल्याण म्हणाला.

“परंतु त्या आनंदांत वांटेकरीण होण्यासाठीं मला नेलं नाहींत ना ? कदाचित् त्या आनंदाची गोडी मला चाखतां आली नसती. कल्याण, तुझ्याशीं समरस न होणा-या लोकांच्या संगतींत तुझा जीव गुदमरतो, म्हणजे माझ्या संगतींत ना ? मी ध्येयशून्य ना ? माझ्यामुळं शेवटीं तुझी निराशा, होय ना ? असंच ना तुला सांगायचं होतं.” संध्या दु:खानें विचारती झाली.

“संध्ये, प्रत्येक शब्द तूं स्वत:ला काय लावून घेतेस ? रोज सारखा का मी तुझ्याजवळ असतों ? तूंच का सारं जग ? अग, दिवसभर मी बाहेर असतों. निरनिराळया ठिकाणीं जातों. तिथं बोलणीं होतात. चर्चा निघतात. मतभेद होतात. त्रास होतो. गुदमरल्यासारखं होतं. तुझ्यामुळं नाहीं. तुझ्यामुळं माझा जीव जगला आहे. तूं मला जीवन देत आहेस. तूं माझ्या जीवनाचा ओलावा आहेस. आणखी काय सांगूं, संध्ये ?”

“संध्ये, आम्ही भाईजींना बोलावणार आहोंत.” विश्वास म्हणाला.

“तूं बोलाव. तुझ्या बोलावण्यानं ते येतील. तुझ्यावर त्यांचं प्रेम आहे.” संध्या म्हणाली.

“माझ्यापेक्षांहि तुझ्याविषयीं त्यांना फार वाटतं. संध्येची समाधानी वृत्ति स्वर्गीय आहे, अलौकिक आहे, असं भाईजी म्हणत.” विश्वास म्हणाला.

“ते आमचा संसार पाहायला येणार होते.” कल्याण म्हणाला.

“भाईजी आले म्हणजे तुम्ही दोघं जरा भांडा.” विश्वास हंसून म्हणाला.

“भांडणाचे नकोत डोहाळे.” संध्या म्हणाली.

“मग कसले होताहेत, संध्ये ?” विश्वासनें हंसून विचारलें.

“विश्वास ! “संध्या रागावल्यासारखें करून जरा लाजून म्हणाली.

“बरं, नाहीं मी बोलत.” विश्वास म्हणाला.

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180