Get it on Google Play
Download on the App Store

संध्या 33

“खाण्यापिण्याच्या वगैरे कर्मांना भीत नाहीं तो.”

“त्यांनाहि भितो. त्यांचाहि वीट आला आहे. ही देहाची खोळहि आतां मला जड झाली आहे. केव्हां पडेल असं झालं आहे. काकू गेली. नाना गेला. आतां तिसरं कोणी तरी नको का जायला ? पुंडलिक, मी फार दिवस नाहीं हो वाचणार; फुकट खायला फार दिवस नाहीं राहणार. रागावूं नकोस. कर्माला भिणा-या माणसांनीं जगण्यांत अर्थ नाहीं. कर्मवीरांनीं जगावं. कर्मभीरूंनीं मरावं. देवहि त्यांना उगीच कशाला ठेवील ?”

भीमरावांचे शब्द ऐकून सारे दु:खी झाले. संध्येची आई रडूं लागली. पुंडलिकरावांच्या पत्नीला वाटलें कीं दिवे लागतांना कशाला असलीं बोलणीं निघालीं ? शेवटीं कशींबशीं जेवणें झाली. सारे लौकरच सामसूम झालें. परंतु संध्या कोठें आहे ?

“संध्ये” आईनें हांक मारली. संध्या ओ देईना. कोठें गेली पोर ? आई पाहूं लागली. आई बाहेर आली. तों अंगणांत एका बाजूला संध्या उभी होती. तटस्थ होती. जणूं भावमग्न होती.

“संध्ये ?”

“आई, ती बघ आजी. ती बघ मला खूण करते आहे. दिसली तुला ? ती बघ. आई, माझा हात धर. काय पाहिजे आजीला ? काय सांगते ती ? हें काय, आजी रडूं लागली. अरे, हंसली. आजी जवळ आली आई...”

संध्या घाबरली. तिनें आईला घट्ट मिठी मारली. आई संध्येला घेऊन कशीबशी घरांत गेली. तिनें संध्येला निजविले. संध्या घाबरली होती. ती थरथरत होती. तिच्या अंगाला दरदरून घाम सुटला होता. आईनें तिचा घाम पुसला. तिला थोपटलें. संध्येला झोंप लागली. तिच्या अंगावर नीट पांघरुण घालून आई गेली.

भीमराव आज पत्नीला म्हणाले, “मी फार दिवस जगणार नाहीं. काय असेल ते असो. तूं मनानं तयार होऊन राहा. जर मला देवाघरीं जावं लागलं, तर तूं मुलं घेऊन निराळी राहा. पुंडलिकाशीं घरांत पटणं कठीण. समजलीस ना ?”

“वेगळं व्हायचंच असेल, तर आतांच व्हा ना. तुम्ही आहांत तोच व्हा ना. आम्हां बायकांना काय कळतं ? जे होऊ नये ते झालं, तर मुलांना घेऊन मी कुठ जाऊं ? बायकांना सारे फसवतात. आणि शहाणीं शहाणीं माणसंहि फसवायला कमी करीत नाहींत.” पत्नी म्हणाली.

“भावाजवळून वेगळं निघायला मला धैर्य नाहीं.”

“तुम्हांला वाईटपणा नको आहे. परंतु पुढं मुलांचं कसं होईल ?”

“देव सर्वांना आहे.”

“गरिबांना कोणी नाहीं.”

“गरिबांजवळ तर तो आधीं असतो.”

“म्हणून गरीब रात्रंदिवस रडतात वाटतं ?”

“तुझी श्रध्दा नाहीं. तुझ्याजवळ बोलण्यांत अर्थ नाही.”

संध्या

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
संध्या 1 संध्या 2 संध्या 3 संध्या 4 संध्या 5 संध्या 6 संध्या 7 संध्या 8 संध्या 9 संध्या 10 संध्या 11 संध्या 12 संध्या 13 संध्या 14 संध्या 15 संध्या 16 संध्या 17 संध्या 18 संध्या 19 संध्या 20 संध्या 21 संध्या 22 संध्या 23 संध्या 24 संध्या 25 संध्या 26 संध्या 27 संध्या 28 संध्या 29 संध्या 30 संध्या 31 संध्या 32 संध्या 33 संध्या 34 संध्या 35 संध्या 36 संध्या 37 संध्या 38 संध्या 39 संध्या 40 संध्या 41 संध्या 42 संध्या 43 संध्या 44 संध्या 45 संध्या 46 संध्या 47 संध्या 48 संध्या 49 संध्या 50 संध्या 51 संध्या 52 संध्या 53 संध्या 54 संध्या 55 संध्या 56 संध्या 57 संध्या 58 संध्या 59 संध्या 60 संध्या 61 संध्या 62 संध्या 63 संध्या 64 संध्या 65 संध्या 66 संध्या 67 संध्या 68 संध्या 69 संध्या 70 संध्या 71 संध्या 72 संध्या 73 संध्या 74 संध्या 75 संध्या 76 संध्या 77 संध्या 78 संध्या 79 संध्या 80 संध्या 81 संध्या 82 संध्या 83 संध्या 84 संध्या 85 संध्या 86 संध्या 87 संध्या 88 संध्या 89 संध्या 90 संध्या 91 संध्या 92 संध्या 93 संध्या 94 संध्या 95 संध्या 96 संध्या 97 संध्या 98 संध्या 99 संध्या 100 संध्या 101 संध्या 102 संध्या 103 संध्या 104 संध्या 105 संध्या 106 संध्या 107 संध्या 108 संध्या 109 संध्या 110 संध्या 111 संध्या 112 संध्या 113 संध्या 114 संध्या 115 संध्या 116 संध्या 117 संध्या 118 संध्या 119 संध्या 120 संध्या 121 संध्या 122 संध्या 123 संध्या 124 संध्या 125 संध्या 126 संध्या 127 संध्या 128 संध्या 129 संध्या 130 संध्या 131 संध्या 132 संध्या 133 संध्या 134 संध्या 135 संध्या 136 संध्या 137 संध्या 138 संध्या 139 संध्या 140 संध्या 141 संध्या 142 संध्या 143 संध्या 144 संध्या 145 संध्या 146 संध्या 147 संध्या 148 संध्या 149 संध्या 150 संध्या 151 संध्या 152 संध्या 153 संध्या 154 संध्या 155 संध्या 156 संध्या 157 संध्या 158 संध्या 159 संध्या 160 संध्या 161 संध्या 162 संध्या 163 संध्या 164 संध्या 165 संध्या 166 संध्या 167 संध्या 168 संध्या 169 संध्या 170 संध्या 171 संध्या 172 संध्या 173 संध्या 174 संध्या 175 संध्या 176 संध्या 177 संध्या 178 संध्या 179 संध्या 180