भारतात का वाढत आहे सेल्फ मेडिकेशनच प्रमाण...?

आजकाल आजारी असल्यावर डॉक्टरकडून निदान तपासणी न करता नेट, टीव्ही किंवा इतरांकडून सल्ला घेऊन स्वतःहून औषधाचा वापर करण्याचे प्रमाण वाढत आहे...

बऱ्याच ठिकाणी एकसारखी लक्षणे दिसून आल्यावर घरतील व्यक्तींना किंवा इतर रुग्णांना दिलेल्या औषधाचा वापर केला जातो किंवा मग यापूर्वी सारख्या लक्षणांवर दिलेल्या औषधांचा वापर स्वतःहून किंवा इतरांच्या सल्ल्याने केला जातो...बऱ्याचदा लक्षणे जरी सारखी असली तरी आजार हे वेगळे असू शकतात शिवाय वय,लिंग,वजन, रुग्णाला सुरू असणारी इतर औषधे, व्यसन यानुसार औषधाची मात्रा (डोस) बदलत असतो त्यामुळे आजारी असताना स्वतःहून औषधांचा वापर करणे धोकादायक आहे....

यापूर्वीही सेल्फ मेडिकेशन बाबत मी तपशीलवार लेख लिहिला आहे (लिंक सेल्फ मेडिकेशन: http://web.bookstruck.in/book/chapter/49766)

आतापर्यंत आपण सेल्फ मेडिकेशन कस धोकादायक ठरू शकते याबद्दल माहिती घेतली आहे पण तरीही आज भारतात का मोठ्या प्रमाणात सेल्फ मेडिकेशनचा वापर केला जातो याची माहिती घेऊयात...

आर्थिक परिस्थिती: आज डॉक्टरांकडून आकारली जाणारी भरमसाठ फी कुठेतरी सर्वसामान्य रुग्णांना सेल्फ मेडिकेशनला जबाबदार आहे...

कट प्रॅक्टिस:बऱ्याचदा दलाली कमिशन अधिक नफा यासाठी डॉक्टरांकडून योग्य प्रकारे उपचार न करता नैतिकता बाजूला ठेऊन गैरवापर केला जातो...रुग्णांची आशा प्रकारे होणारी फसवणूक व आर्थिक लूट या गोष्टीही रुग्णांना सेल्फ मेडिकेशनकडे प्रवृत्त करतात.

ब्रॅण्डेड औषधांचा औषद्योजनेत वापर:

बऱ्याचदा स्वस्त परिणामकारक जेनेरिक औषधे उपलब्ध असूनदेखील आर्थिक नफ्यापायी ब्रँडेड औषधांचा वापर केल्यानेही रुग्ण सेल्फ मेडिकेशनचा पर्याय स्वीकारतात.

फार्मसिस्ट कडून औषध योजनेशिवाय होणारे औषधवितरण:

OTC (Over The Counter) drugs म्हणजे औषधयोजनेशिवाय घेता येणारी औषधे फार्मसिस्ट औषधयोजनेशिवाय वितरित करू शकतो मात्र जी औषधे कायदेशीर औषधयोजनेशिवाय वितरित करता येत नाहीत अशी औषधे खुले आम वितरित केल्यामुळेही आज रुग्ण सेल्फ मेडिकेशनकडे वळत आहेत.

या शिवाय सेल्फ मेडिकेशन बाबत जितकी जनजागृती होणं गरजेचं आहे त्याबाबत फार्मसिस्ट किंवा डॉक्टर अथवा आरोग्यविषयक सेवा पुरवणाऱ्या इतर घटकांकडून जितकी जनजागृती करायला हवी तितकी होत नाही.त्यातच औषधयोजनेशिवाय खुले आम औषध विक्री केली जाते ती वेगळीच

ऑनलाईन औषधविक्री:

आज ऑनलाईन औषध विक्रीमध्ये कोणत्याही प्रकारचे नसलेले नियंत्रण व कायदेशीर औषधयोजनेशिवाय मिळणारी औषधे या गोष्टी कारणीभूत ठरत आहेत.

सेल्फ मेडिकेशनला ज्याप्रकारे आरोग्य यंत्रणा कारणीभूत ठरत आहेत तितकेच रुग्णही जबाबदार आहेत. रुग्णांनीदेखील सेल्फ मेडिकेशन टाळले पाहिजे.

रोगनिदानाशिवाय एखाद्या रुग्णाला औषध देणे हा सदोष मनुष्यवधच आहे, असे महत्त्वपूर्ण निरीक्षण उच्च न्यायालयाने नोंदवले आहे.

महिला रुग्णाच्या मृत्यूप्रकरणी गुन्हा दाखल झाल्यानंतर अटकपूर्व जामिनासाठी धाव घेणाऱ्या दोन डॉक्टरांच्या याचिका फेटाळताना न्यायालयाने हे निरीक्षण नोंदवले. चुकीचे रोगनिदान करणे निष्काळजीपणा असू शकतो आणि तो सदोष मनुष्यवध ठरू शकतो. तर रोगनिदानाशिवाय औषध देणे आणि त्यामुळे रुग्णाचा मृत्यू होणे हाही सदोष मनुष्यवधच आहे, असेही न्यायालयाने स्पष्ट केले आहे.

आशा घटनांना डॉक्टर फार्मसिस्ट आणि रुग्ण तितकेच जबाबदार आहेत.

त्यामुळे रुग्णांज सेल्फ मेडिकेशन करणं टाळावं शिवाय डॉक्टरांनी फोनवर औषध सल्ला टाळावा इतकेच नाही फार्मसिस्टनी औषधयोजनेशिवाय औषध वितरण करण टाळावं...

फार्मासिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी...

WE ARE PHARMACIST ALWAYS READY FOR YIUR HEALTH BETTER DRUGS FOR BETTER WORLD!

आशिष अरुण कर्ले.

गेहलोत इन्स्टिट्यूट ऑफ फार्मसी कोपरखैराने (नवी मुंबई)

ashishkarle101@gmail.com

९७६५२६२९२६

फार्मासिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी...

आशिष अरुण कर्ले

Chapters

आरोग्यम धनसंपदा कम्युनिटी फार्मसिस्ट हॉस्पिटल फार्मसी प्रिस्क्रिप्शन औषधयोजनेची हाताळणी (हँडलिंग ऑफ प्रिस्क्रिप्शन) औषधे वापरताना घ्यावयाची काळजी औषध वितरण (Dispensing of Medicine) फार्मासिस्टची नैतिक तत्वे (Ethics of Pharmacist) औषधनिर्माणशास्त्र विषयक कायदे आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय (Ministry of Health and Family Welfare) अन्न व औषध प्रशासन महाराष्ट्र राज्य (Food and Drug Administration, Maharashtra State) औषधयोजनेशिवाय (प्रिस्क्रिप्शनशिवाय) घेता येणारी औषधे Over The Counter Drugs (OTC Drugs)* औषध समाप्ती तिथी/तारीख (Expiry Date) डॉक्टरांनी थोडं समजून घ्याव *औषधनिर्माणशास्त्र (फार्मसी) करिअरसाठी एक उत्तम पर्याय...* रुग्णांचे अधिकार फॅमिली फार्मसिस्ट सेल्प मेडिकेशन नार्को चाचणी औषधांचे पॅकिंग रुग्णांची व त्यांच्या नातेवाईकांची कर्तव्ये जेनेरिक औषधे (मेडिसिन) भारतातील आरोग्ययंत्रणा औषधीशास्त्र (फार्माकोलॉजी) अँटिबायोटिक (प्रतिजैविके) फार्मसी अभ्यासक्रमातील विविध विषय बहुऔषधी उपचार पद्धती (Polypharmacy) कट प्रॅक्टिस वैद्यकीय क्षेत्राला लागलेला कलंक... औषधांच्या दुष्परिणामासंदर्भातील तक्रार... जलसंजीवनी जागतिक लोकसंख्या दिन विशेष लेख: का फोल ठरत आहे कुटुंबनियोजन.....? सौंदर्य प्रसाधने (Cosmetics) घरामध्ये औषधांची हाताळणी... भारतात का वाढत आहे सेल्फ मेडिकेशनच प्रमाण...? औषधकोश Pharmacopoeia मधुमेह बरा करण्यासाठी भगवद्गीता लाभदायक... ऑनलाइन फार्मसी: समज गौरसजम रुग्णवाहिका २५ सप्टेंबर जागतिक २५ सप्टेंबर जागतिक फार्मसिस्ट दिन तुमच्या औषधांविषयी अधिक जाणून घ्या तुमच्या फार्मसिस्टना विचारा... औषधनिर्माणशास्त्र (फार्मसी) क्षेत्रातील भारत आणि भविष्यातील माझं योगदान सूज (Inflammation) क्षयरोग (टीबी) वरील औषधउपचार... एड्स: समज गैरसमज कर्करोग (कॅन्सर) घरी औषधे वापरताना... परिशिष्ट: शब्दावली वैज्ञानिक वैद्यकीय/आरोग्यविषयक इंग्रजीशब्दांना पर्यायी मराठी शब्द चित्र दालन मन की बात रक्तपेढी (ब्लड बँक) २५ सप्टेंबर जागतिक फार्मसिस्ट दिन फार्मसिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी जागतिक कर्करोग दिनानिमित्त निम प्रमाण व त्याचे दुष्परिणाम या विषयी जनजागृती करणारा व्हिडिओ पावडर फॉर रिकंस्ट्युट्यूशन (पुनर्रचना औषध पूड/चूर्ण) लग्न जुळवण्यापूर्वी रक्तगट का पहिला जातो....? आय ड्रॉप वापरताना घ्यायची काळजी... गर्भावस्थेत महिलांनी औषधे वापरू नये... जेनेरिक औषधे ब्रँडेड औषधांच्या तुलनेत इतकी स्वस्त का असतात व ती ब्रँडेड औषधांप्रमाणेच परिणामकारक असतात का? फार्मसी हे प्रोफेशन आहे,बिझनेस नव्हे! क्लिनिकल फार्मासिस्ट देश जिंकणार,कोरोना हारणार!