औषधयोजनेशिवाय (प्रिस्क्रिप्शनशिवाय) घेता येणारी औषधे Over The Counter Drugs (OTC Drugs)*

*औषधयोजनेशिवाय (प्रिस्क्रिप्शनशिवाय) घेता येणारी औषधे Over The Counter Drugs (OTC Drugs)*

आतापर्यंत वाचलेल्या सर्व लेखांमध्ये तुम्ही आस पाहिलं की प्रिस्क्रिप्शनशिवाय आपण औषधे खरेदी करू शकत नाही परंतु हा नियम सर्वच औषधासाठी लागू पडत नाही. बऱ्याच देशामध्ये औषध नियामक संस्थांद्वारे अशी औषधे ज्यातील कार्यकारी तत्व (API) हे हानिकारक नाही व ते प्रिस्क्रिप्शन शिवाय वापरले जाऊ शकते आशा औषधांची यादी बनवली जाते, अशी सर्व औषधे आपण औषधयोजनेशिवाय खरेदी करू शकतो ही औषधे Over The Counter Drugs (OTC Drugs) म्हणून ओळखली जातात. ही सर्व औषधे त्यांच्या उत्पादनाच्या नावाएवजी कार्यकारी तत्त्वावरून ओळखली जातात, मात्र सौंदर्य प्रसादने ही त्यांच्या उत्पादनाच्या नावाने ब्रँड नेमनेच ओळखली जातात. OTC Drugsमध्ये काही ठराविक औषधे,सौंदर्य प्रसादने, मलम, टूथपेस्ट,माऊथ क्लिनर, डास्टिंग पावडर, साबण, शॅम्पू, वेदनाशामक, जंतुनाशक (औषध, मलम, स्प्रे) ,प्रथमोपचार साहित्य यांचा समावेश होतो.

ही सर्व औषधे सौंदर्य प्रसादने औषधयोजनेशिवाय मिळत आली तरी ती खरेदी करण्यापूर्वी फार्मासिस्टचा सल्ला महत्वाचा ठरतो. या औषधांचा वापर, साठवणूक, परिणाम, दुष्परिणाम, औषध वापरण्याची योग्य पध्दत याबद्दल योग्य मार्गदर्शन आणि तज्ञ सल्ला केवळ फार्मासिस्टकडूनच मिळू शकतो.

OTC Drugs केवळ आशा परिस्थितीत वापरली जातात ज्यामध्ये डॉक्टरांकडून तपासण्याची आवश्यकता नसते. ही प्राथमिक स्थिती असते.

भारतामध्ये सर्दी, खोकला, डोकेदुखी, पोटदुखी, जंतुसंसर्ग, वेदनाशामक, सौंदर्य प्रसादने ही OTC Drugs म्हणून वापरली जातात.

OTC Drugs ही डॉक्टरांच्या मागणिशिवाय खरेदी करता येतात व एकच औषध सारख्या लक्षणांसाठी अनेकजन वापरु शकतात. अशी औषधे रुग्ण फार्मसीमधून स्वतःहून घेऊ शकतो परंतु यापूर्वीच सांगितल्याप्रमाणे अशी औषधे खरेदी करताना फार्मासिस्टचा सल्ला योग्य आणि फायदेशीर ठरतो.

प्रिस्क्रिप्शन सोबत घेतली जाणारी व प्रिस्क्रिप्शनशिवाय घेतली जाणारी (OTC Drugs) या दोन्हींनाही खलील नियम लागू पडतात

१)लहान मुलांनी या औषधांचा वापर पालकांच्या देखरेखीशिवाय करू नये.

२) औषध वापराबाबत सर्व सूचनांचे तंतोतंत पालन करावे.

३)औषधांच्या वापराबाबत अथवा इतर कसलीही समस्या असल्यास त्याबाबाबत फार्मासिस्टना विचारणा करणे

OTC Drugs वापर करून देखील लक्षणांवर परिणाम झाला नसेल व लक्षणांची तीव्रता वाढली आसेल तर त्याबाबतची माहिती फार्मासिस्ट अथवा डॉक्टरांना द्यावी व योग्य तो उपचार सुरू करावा.

आशिष अरुण कर्ले.

गेहलोत इन्स्टिट्यूट ऑफ फार्मसी कोपरखैरणे (नवी मुंबई)

९७६५२६२९२६

ashishkarle101@gmail.com

फार्मासिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी...

आशिष अरुण कर्ले

Chapters

आरोग्यम धनसंपदा कम्युनिटी फार्मसिस्ट हॉस्पिटल फार्मसी प्रिस्क्रिप्शन औषधयोजनेची हाताळणी (हँडलिंग ऑफ प्रिस्क्रिप्शन) औषधे वापरताना घ्यावयाची काळजी औषध वितरण (Dispensing of Medicine) फार्मासिस्टची नैतिक तत्वे (Ethics of Pharmacist) औषधनिर्माणशास्त्र विषयक कायदे आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय (Ministry of Health and Family Welfare) अन्न व औषध प्रशासन महाराष्ट्र राज्य (Food and Drug Administration, Maharashtra State) औषधयोजनेशिवाय (प्रिस्क्रिप्शनशिवाय) घेता येणारी औषधे Over The Counter Drugs (OTC Drugs)* औषध समाप्ती तिथी/तारीख (Expiry Date) डॉक्टरांनी थोडं समजून घ्याव *औषधनिर्माणशास्त्र (फार्मसी) करिअरसाठी एक उत्तम पर्याय...* रुग्णांचे अधिकार फॅमिली फार्मसिस्ट सेल्प मेडिकेशन नार्को चाचणी औषधांचे पॅकिंग रुग्णांची व त्यांच्या नातेवाईकांची कर्तव्ये जेनेरिक औषधे (मेडिसिन) भारतातील आरोग्ययंत्रणा औषधीशास्त्र (फार्माकोलॉजी) अँटिबायोटिक (प्रतिजैविके) फार्मसी अभ्यासक्रमातील विविध विषय बहुऔषधी उपचार पद्धती (Polypharmacy) कट प्रॅक्टिस वैद्यकीय क्षेत्राला लागलेला कलंक... औषधांच्या दुष्परिणामासंदर्भातील तक्रार... जलसंजीवनी जागतिक लोकसंख्या दिन विशेष लेख: का फोल ठरत आहे कुटुंबनियोजन.....? सौंदर्य प्रसाधने (Cosmetics) घरामध्ये औषधांची हाताळणी... भारतात का वाढत आहे सेल्फ मेडिकेशनच प्रमाण...? औषधकोश Pharmacopoeia मधुमेह बरा करण्यासाठी भगवद्गीता लाभदायक... ऑनलाइन फार्मसी: समज गौरसजम रुग्णवाहिका २५ सप्टेंबर जागतिक २५ सप्टेंबर जागतिक फार्मसिस्ट दिन तुमच्या औषधांविषयी अधिक जाणून घ्या तुमच्या फार्मसिस्टना विचारा... औषधनिर्माणशास्त्र (फार्मसी) क्षेत्रातील भारत आणि भविष्यातील माझं योगदान सूज (Inflammation) क्षयरोग (टीबी) वरील औषधउपचार... एड्स: समज गैरसमज कर्करोग (कॅन्सर) घरी औषधे वापरताना... परिशिष्ट: शब्दावली वैज्ञानिक वैद्यकीय/आरोग्यविषयक इंग्रजीशब्दांना पर्यायी मराठी शब्द चित्र दालन मन की बात रक्तपेढी (ब्लड बँक) २५ सप्टेंबर जागतिक फार्मसिस्ट दिन फार्मसिस्ट तुमच्या आरोग्यासाठी जागतिक कर्करोग दिनानिमित्त निम प्रमाण व त्याचे दुष्परिणाम या विषयी जनजागृती करणारा व्हिडिओ पावडर फॉर रिकंस्ट्युट्यूशन (पुनर्रचना औषध पूड/चूर्ण) लग्न जुळवण्यापूर्वी रक्तगट का पहिला जातो....? आय ड्रॉप वापरताना घ्यायची काळजी... गर्भावस्थेत महिलांनी औषधे वापरू नये... जेनेरिक औषधे ब्रँडेड औषधांच्या तुलनेत इतकी स्वस्त का असतात व ती ब्रँडेड औषधांप्रमाणेच परिणामकारक असतात का? फार्मसी हे प्रोफेशन आहे,बिझनेस नव्हे! क्लिनिकल फार्मासिस्ट देश जिंकणार,कोरोना हारणार!