Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय ३३

श्रीगणेशाय नमः ॥    ॥ श्रीगोपालकृष्णाय नमः ॥
कलियुगीं भक्त सुरदास ॥ त्याचें चरित्र अति विशेष ॥ संतसज्जनीं सावकाश ॥ चित्त देऊनि ऐकावें ॥१॥
द्वारकेस कृष्णावतारीं ॥ सत्यभामा आवडती नारी ॥ अकस्मात तिचें घरीं ॥ अक्रूर भक्त पातला ॥२॥
सत्यभामेनें देऊनि आसन ॥ अक्रूर बैसविला सन्मानेंकरून ॥ मग सांगतसे वर्तमान ॥ निर्लज्जमन होऊनि ॥३॥
पहिल्यासारिखा श्रीकृष्ण ॥ माझिया मंदिरा नये जाण ॥ अक्रूरा तुवां समजावून ॥ मजकारणें भेटवीं ॥४॥
तुम्हांआधीन आहे श्रीहरी ॥ ऐसें कळलें मज अंतरीं ॥ अक्रूरा प्रार्थोनि मुरारी ॥ मजकारणें भेटवीं ॥५॥
वियोगानल जाळी फार ॥ विनंति करीतसें वारंवार ॥ अक्रूरा तो वसुदेवकुमार ॥ मजला सत्वर भेटवीं ॥६॥
कोणासी सांगूं गुजगोष्टी ॥ मजवरी करील कृपादृष्टी ॥ आतां जाऊन ऊठाउठीं ॥ मज जगजेठी भेटवीं ॥७॥
सोळा सहस्र अंतःपुरीं ॥ असोन बैसला रुक्मिणीचें घरीं ॥ ऐसा व्यापक मुरारी ॥ मज भेटवी ये वेळे ॥८॥
अक्रूर विचारी निजअंतरीं ॥ सत्वर न येतां श्रीहरी ॥ तरी आतांचि हे सुंदरी ॥ प्राण देईल आपुला ॥९॥
मग मजवरी कोपेल श्रीकृष्ण ॥ ऐसा अंतर्भाव जाणोन ॥ कृष्णरूप धरी आपण ॥ अक्रूर भक्त तेधवां ॥१०॥
म्हणे माते सावध होईं ॥ हरीस आणितों लवलाहीं ॥ तों साक्षात कृष्ण ते समयीं ॥ येऊनि उभा राहिला ॥११॥
मग अक्रूरासी म्हणे श्रीहरी ॥ काय विचारिलें अंतरीं ॥ मी नसतां माझें घरीं ॥ कपटरूपें राहिलासी ॥१२॥
तरी कलियुगीं मृत्युलोकासी ॥ अक्रूरा तूं अंध होसी ॥ मग म्हणे सत्यभामेसी ॥ होसील दासी कलियुगीं ॥१३॥
वचन ऐकूनि अक्रूर भक्त ॥ कर जोडूनि विनवित ॥ आत्माराम तूं साक्षात ॥ माझिया मनीचें जाणसी ॥१४॥
तुम्ही सत्वर न येतां जाणा ॥ सत्यभामा देईल प्राणा ॥ तीस धीर द्यावया जगज्जीवना ॥ तुझें रूप धरिलें म्यां ॥१५॥
हरि म्हणे ठाऊकें मजसी ॥ किती अक्रूरा पाल्हाळ करिसी ॥ तूं उद्धरावया जनांसी ॥ अवतार घेसी कलियुगीं ॥१६॥
बाह्यात्कारें दिधला शाप ॥ अंतरीं माझ्या नाहीं कोप ॥ अक्रूर म्हणे मायबाप ॥ दर्शन द्यावें कलियुगीं ॥१७॥
हरि म्हणे सत्यभामा दासी ॥ अंध होऊनि तूं भेटसी ॥ मी प्रकटोनि तये संधीसी ॥ आपुलें स्वरूपीं मेळवीन ॥१८॥
मथुरादेशीं सुरदास ॥ अवतरला भक्तपरेश ॥ गर्भांध असोनि जगन्निवास ॥ रात्रंदिवस आठवी ॥१९॥
आसनीं शयनीं भोजनीं जाण ॥ करीतसे हरिचिंतन ॥ योगभ्रष्ट मागील स्मरण ॥ आठवीत मनें एकांतीं ॥२०॥
कीर्तन करी सप्रेम ॥ गीतप्रबंधें आळवी नाम ॥ कवित्व करूनि नित्यनेम ॥ पुरुषोत्तम आळवितसे ॥२१॥
तंव कोणे एके दिवसीं यात्रेसी आले मथुरेसी ॥ श्रीकृष्णमूर्ति पाहावयासी ॥ सुरदास चालिले ॥२२॥
सप्रेम दंडवत ते अवसरीं ॥ घातलें तेव्हां महाद्वारीं ॥ कर जोडोनि विनंति करी ॥ ध्यान अंतरीं आठवूनि ॥२३॥
म्हणे श्रीकृष्णा पतितपावना ॥ करुणासिंधु मनमोहना ॥ अपराध नसतां जगज्जीवना ॥ कां शापिलें मजलागीं ॥२४॥
कृष्णावतारीं अक्रूर होऊन ॥ एक अपराध केला जाण ॥ साक्ष देतसे माझें मन ॥ मजकारण गोविंदा ॥२५॥
कंसें पाठविलें गोकुळासी ॥ आणावयाकारणें तुजसी ॥ तेथें जातां यशोदेसी ॥ बहुत कष्ट वाटले ॥२६॥
मी घेऊनि चालिलों तुजला ॥ यशोदा रडे ते वेळां ॥ तिचा कोप गोपाळा ॥ मजकारणें लागला ॥२७॥
गोकुळींचे जन समस्त ॥ तुज म्यां नेतां चिंताक्रांत ॥ त्यांचा तळतळाट मजप्रत ॥ लागला ऐसें वाटतें ॥२८॥
गोपी रडती आक्रोशेंकरून ॥ म्हणती आम्हांसी दे श्रीकृष्ण दान ॥ म्यां नायकिलें त्यांचें वचन ॥ म्हणोनि ऐसें जाहलें ॥२९॥
केश सोडोनि आक्रंदती ॥ रथापुढें एक पडती ॥ त्यांच्या कोपें जगत्पती ॥ त्वां मजलागीं शापिलें ॥३०॥
कृष्णरूप धरिलें सत्यभामेघरीं ॥ तरी अपराध नव्हेचि श्रीहरी ॥ साक्ष आहेसी तूं मुरारी ॥ निजखूण अंतरीं जाणसी ॥३१॥
गोकुळीं अपराध सत्य घडला ॥ हें माझें चित्त साक्ष मला ॥ मग सुरदासाचे डोळां ॥ अश्रुपात लोटले ॥३२॥
ऐसें ऐकोनियां करुणावचन ॥ प्रसन्न जाहला नारायण ॥ सुरदासाचे नयन ॥ तत्काळ आले ते समयईं ॥३३॥
पुढें मूर्ति गोजिरवाणी ॥ निजभक्त देखता जाहला नयनीं ॥ शंखचक्रगदापाणी ॥ चतुर्भुज रूप सांवळें ॥३४॥
मुकुट वैजयंती कौस्तुभ मणी ॥ दिव्य पीतांबर कसिला जघनीं ॥ नेपुरें वाळे गर्जती चरणीं ॥ कोटि दिनमणि लोपले ॥३५॥
ऐसें रूप दृष्टीं देखोन ॥ सुरदास घाली लोटांगण ॥ देव म्हणे जाहलों प्रसन्न ॥ कांहीं वरदान माग मज ॥३६॥
प्रेमें देऊनि आलिंगन ॥ सुरदास म्हणे हेंचि मागणें ॥ मागुती माझे नयन ॥ पहिल्यासारिखे करावे ॥३७॥
म्यां आजपर्यंत कांहीं ॥ विषय पदार्थ देखिला नाहीं ॥ आतां तुझें रूप हृदयीं ॥ सांठविलें गोविंदा ॥३८॥
आतां जरी हे नेत्र नेसी ॥ तरी हेंचि रूप पाहेन मानसीं ॥ सुरदासाचें वचनासी ॥ हृषीकेशी हांसले ॥३९॥
हरिरूप धरूनि मानसीं ॥ निजभक्त राहिला मथुरेसी ॥ पुढें कथा वर्तली कैसी ॥ सज्जनीं श्रवण करावी ॥४०॥
अवंतीनगरीं एक ॥ पुण्यपावन राजा भाविक ॥ पांचशत गवई देख ॥ त्याचे संग्रहीं असती कीं ॥४१॥
तयांमाजी श्रेष्ठ तानसेन ॥ रागज्ञानीं अति प्रवीण ॥ दीप विझतां त्याचें गायनें ॥ प्रदीप्त होती तत्काळ ॥४२॥
राजा म्हणे तया अवसरा ॥ तुम्हांऐसा गवई बरा ॥ धुंडोनि पाहतां वसुंधरा ॥ कोणी दुसरा दिसेना ॥४३॥
ऐकोनि वदे तानसेन ॥ बोलूं नये ऐसें वचन ॥ एकाहूनि एक आगळा जाण ॥ ईश्वरें निर्माण केला कीं ॥४४॥
सृष्टिकर्ता मीच जाण ॥ ऐसें बोलिला कमलासन ॥ मग देवें विश्वामित्र निर्मून ॥ पदार्थ संपूर्ण करविले ॥४५॥
माझेंचि पात्र बहु थोर ॥ ऐसें बोलिला रत्नाकर ॥ देवें अगस्तिहस्तें साचार ॥ आचमन सत्वर करविलें ॥४६॥
माझें गायन सुंदर म्हणून ॥ नारदासी जाहला अभिमान ॥ श्रीकृष्णें आस्वल पाचारून ॥ करविलें कीर्तन त्याहातीं ॥४७॥
मजपरीस बलिष्ठ थोर ॥ नसे सृष्टींत वानर ॥ मारुतीस वाटतां साचार ॥ भरतें गर्व हरिला कीं ॥४८॥
याकरितां कोणाही कारण ॥ म्हणों नये थोर सान ॥ तानसेनाचें ऐकोनि वचन ॥ नृपनंदन संतोषला ॥४९॥
मागुती बोले नृपनाथ ॥ तुम्हांवरिष्ठ गवई प्रस्तुत ॥ कोण आहे सृष्टींत ॥ सांगा त्वरित मजलागीं ॥५०॥
राजासी म्हणे तानसेन ॥ गवयांमाजी अति प्रवीण ॥ अक्रूराचा अवतार जाण ॥ सुरदास आहे मथुरेसी ॥५१॥
राजा तयासी पुसे पुढती ॥ सुरदास रागिण्या गातसे किती ॥ त्यानें ओंजळ भरून रेती ॥ भागीरथीची आणिली ॥५२॥
म्हणे इतुक्या पाठ त्याला ॥ ऐकोनि राजा चमत्कारला ॥ शिबिका पाठवूनि मथुरेला ॥ सुरदासाला आणिलें ॥५३॥
बहुत सन्मानें करूनी ॥ राजा घाली लोटांगणीं ॥ सुरदास वैष्णव म्हणोनी ॥ कनकासनीं पूजिला ॥५४॥
सकळ गायक ते वेळीं ॥ येऊनि बैसले सभास्थळीं ॥ तानसेन सुरदासाजवळी ॥ विनंति करी तेधवां ॥५५॥
म्हणे तुमचें मुखींचें कीर्तन ॥ सकळिकीं करावें श्रवण ॥ ऐसा हेतु मनीं धरून ॥ स्वामीस रायें पाचारिलें ॥५६॥
सुरदास म्हणे तानसेनासी ॥ आम्ही तरी वैकुंठवासी ॥ येथें आलों मृत्युलोकासीं ॥ श्रीहरीचे गुण वर्णावया ॥५७॥
तेचि आवड तुम्हांकारण ॥ तरी किंचित वर्णितों हरीचे गुण ॥ मग वीणा हातीं घेऊन ॥ सप्तस्वरीं बैसविला ॥५८॥
सुरदास करितां गायन ॥ गणेश टाळ वाजवी जाण ॥ सरस्वती वीणा घेऊन ॥ मंजुळ स्वर देतसे ॥५९॥
तटस्थ जाहले गंधर्व ॥ रंभा उर्वशी मेनका सर्व ॥ त्याच्या कीर्तनीं रमाधव ॥ नृत्य करी स्वानंदें ॥६०॥
योगी बैसले वज्रासनीं ॥ त्यांच्या लवकर नये ध्यानीं ॥ तो सुरदासाचें कीर्तनीं ॥ नाचतो हें नवल कीं ॥६१॥
तपश्चर्या करिती मुनी ॥ प्राप्त नव्हे अनुष्ठानीं ॥ तो सुरदासाचें कीर्तनीं ॥ नाचतो हे नवल कीं ॥६२॥
इंद्र चंद्र ब्रह्मा हर ॥ हेही नेणती जयाचा पार ॥ तो सुरदासाच्या समोर ॥ नृत्य करी स्वानंदें ॥६३॥
ऐसें संगीत करून गायन ॥ मग साबडे नामें करी कीर्तन ॥ कृष्णावतारा केले सद्गुण ॥ तेंचि निरूपण लाविलें ॥६४॥
ऐसे एक मासवरी ॥ सुरदास राहिले अवंतीनगरीं ॥ भजनीं लावूनि नरनारी ॥ प्रेमभरें डुल्लत ॥६५॥
तंव कोणे एके दिवसीं ॥ राजा गेला निजमंदिरासी ॥ स्त्रिया विनंती करिती त्यासी ॥ कर जोडोनि तेधवां ॥६६॥
म्हणती सुरदास वैष्णव भक्त ॥ नित्य हरीचे गुण वर्णित ॥ आमुचा ऐसा आहे हेत ॥ त्याचें कीर्तन ऐकावें ॥६७॥
ऐकोनि राजा बोले वचन ॥ सुरदास आहे नेत्रहीन ॥ येथें आणावयाकारण ॥ संशय मनीं न धरावा ॥६८॥
रायाच्या स्त्रिया पांचशत ॥ नाटक शाळाही बैसल्या समस्त ॥ अनन्यभावें होऊनि विनीत ॥ सुरदासातें पाचारिलें ॥६९॥
बैसवूनि कनकासनीं ॥ पूजा केली प्रीती करूनी ॥ सुरदासें वीणा घेऊनी ॥ गायन तेव्हां आरंभिलें ॥७०॥
ऐकोनि तटस्थ जाहल्या सुंदरी ॥ तों काय वर्तलें ते अवसरीं ॥ सत्यभामेस कृष्णावतारीं ॥ श्रीकृष्णनाथें शापिलें ॥७१॥
ते सत्राजिताची कन्या सुंदरी ॥ दासी जाहली रायाघरीं ॥ सुरदास जेथें कीर्तन करी ॥ धांवत येतसे त्या ठाया ॥७२॥
कर्णीं सुंदर ऐकूनि गायन ॥ विरसली ते सकळ देहभान ॥ जेवीं नादलुब्ध होऊनि हरीण ॥ होय तल्लीन निजप्रीतीं ॥७३॥
पाऊल टाकितां ते वेळ ॥ तिजला नाठवे जल स्थळ ॥ सुरदासाचे तत्काळ ॥ नेत्र आले ते समयीं ॥७४॥
तिजला सुरदास म्हणे पाहें ॥ पुढें हौद भरला आहे ॥ मग लज्जित होऊनि लवलाहें ॥ पडदे टाकिले स्त्रियांनीं ॥७५॥
म्हणती नेत्र आहेत यासी ॥ ऐसें बोलती एकमेकींसी ॥ मग संकोच होऊनि मानसीं ॥ लपोनियां बैसल्या ॥७६॥
ऐसा एकांत देखोन ॥ तेथें प्रगटले श्रीकृष्ण ॥ सुरदास दासी दोघें जण ॥ आपुलें स्वरूपीं मेळविलीं ॥७७॥
पुढिले अध्यायीं कथा अद्भुत ॥ सेना न्हावी वैष्णव भक्त ॥ त्याचें चरित्र प्रेमयुक्त ॥ चतुर परिसोत निजप्रीतीं ॥७८॥
भक्तकथा आवडीं करितां श्रवण ॥ तया तुष्टेल जगज्जीवन ॥ महीपति विनवी कर जोडून ॥ भाविक भक्तांकारणें ॥७९॥
स्वस्ति श्रीभक्तविजय ग्रंथ ॥ ऐकतां तुष्टेल जगन्नाथ ॥ प्रेमळ ऐका भाविक भक्त ॥ त्रयस्त्रिंशाध्याय रसाळ हा ॥८०॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ श्रीरुक्मिणीपांडुरंगार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥ श्रीरस्तु ॥
॥ श्रीभक्तविजय त्रयस्त्रिंशाध्याय समाप्त ॥

श्री भक्तविजय

Shivam
Chapters
॥ मंगलाचरणम् ॥ आरती श्रीविठ्ठलाची, प्रार्थना - आरती श्रीविठ्ठलाची युगें ... अध्याय १ अध्याय २ अध्याय ३ अध्याय ४ अध्याय ५ अध्याय ६ अध्याय ७ अध्याय ८ अध्याय ९ अध्याय १० अध्याय ११ अध्याय १२ अध्याय १३ अध्याय १४ अध्याय १५ अध्याय १६ अध्याय १७ अध्याय १८ अध्याय १९ अध्याय २० अध्याय २१ अध्याय २२ अध्याय २३ अध्याय २४ अध्याय २५ अध्याय २६ अध्याय २७ अध्याय २८ अध्याय २९ अध्याय ३० अध्याय ३१ अध्याय ३२ अध्याय ३३ अध्याय ३४ अध्याय ३५ अध्याय ३६ अध्याय ३७ अध्याय ३८ अध्याय ३९ अध्याय ४० अध्याय ४१ अध्याय ४२ अध्याय ४३ अध्याय ४४ अध्याय ४५ अध्याय ४६ अध्याय ४७ अध्याय ४८ अध्याय ४९ अध्याय ५० अध्याय ५१ अध्याय ५२ अध्याय ५३ अध्याय ५४ अध्याय ५५ अध्याय ५६ अध्याय ५७