Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय ३२

श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीद्वारकानाथाय नमः ॥
मथुरेची मूर्ति पुरातन ॥ हरिद्वारासी गेली जाण ॥ तें चरित्र अतिपावन ॥ श्रोतीं सादर ऐकावें ॥१॥
शिवरात्रिपर्वकाळीं ॥ रामेश्वरीं यात्रा भरली ॥ दोघे ब्राह्मण तये वेळीं ॥ उत्तरदेशाहूनि पातले ॥२॥
तीर्थवासी दोघे जण ॥ उदास विरक्त पवित्र ब्राह्मण ॥ हरिभजन प्रेमेंकरून ॥ रात्रंदिन करिताती ॥३॥
एकासी एक वर्तमान ॥ पुसतां एक म्हणे ब्राह्मण ॥ हरिद्वारीं कुटुंब जाण ॥ माझें असे सर्वही ॥४॥
एक म्हणे गौडदेश देखा ॥ तेथें माझी असे जन्मभूमिका ॥ माय बाप बंधु सखा ॥ हरिविण देखा मज नाहीं ॥५॥
तीर्थें करून सप्तपुरी ॥ आतां आलों रामेश्वरीं ॥ निराधार ब्रह्मचारी ॥ नाम माझें जाणिजे ॥६॥
ऐसें ऐकूनियां वचन ॥ संतोषला कल्याण ब्राह्मण ॥ दोघे एका संगतीकरून ॥ तीर्थक्षेत्र पाहती ॥७॥
श्रीहरीचे गुणानुवाद ॥ रात्रंदिवस गाती करून विशद ॥ आत्मानात्मचर्चा प्रसिद्ध ॥ परस्परें बोलती ॥८॥
ऐसें करितां तीर्थाटन ॥ मथुरेसी आले दोघे जण ॥ यमुनातीरीं करूनि स्नान ॥ माधवराव पूजिला ॥९॥
त्रिरात्र तेथें राहिले ॥ तों कल्याणासी हींव लागलें ॥ न जाय उपाय करितां भले ॥ कृश जाहलें शरीर ॥१०॥
कोणासी न सोडी शरीरभोग ॥ चंद्रासी लागला क्षयरोग ॥ इंद्राअंगीं सहस्रभग ॥ पूर्वकर्में तयाच्या ॥११॥
ब्रह्मकपाट लागलें पाठीं ॥ तेणें सदाशिव केला हिंपुटी ॥ हालाहल घेतलें पोटीं ॥ नील कंठीं जाहला ॥१२॥
असो आतां ते कथनपरी ॥ दोघे राहिले मथुरापुरीं ॥ परोपकारें ब्रह्मचारी ॥ सेवा करीत कल्याणाची ॥१३॥
भूतदया नसतां चित्तीं ॥ जगीं संत जे म्हणविती ॥ त्यांसी श्रीहरीची प्राप्ती ॥ कल्पांतीही न होय ॥१४॥
तैसा नव्हे ब्रह्मचारी ॥ सत्यवादी परोपकारी ॥ भूतदया जयाचें अंतरीं ॥ मूर्तिमंत वसतसे ॥१५॥
औषध पथ्य करूनि त्यासी ॥ जवळी बसे अहर्निशीं ॥ षण्मासपर्यंत कल्याणासी ॥ शरीरभोगें पीडियेलें ॥१६॥
तोपर्यंत राहिला जवळी ॥ रात्रंदिवस तयातें सांभाळी ॥ म्हणे कृपावंत वनमाळी ॥ आरोग्य करीं याजला ॥१७॥
पुरला शरीराचा भोग ॥ कल्याण जाहला अरोग ॥ म्हणे अप्तसखा ॥ सोयरा जिवलग ॥ निराधार तूं माझा ॥१८॥
निराधारियास आधार ॥ हें नाम तुझें साचार ॥ मजला तुझा उपकार ॥ न फिटेचि जन्मोजन्मीं ॥१९॥
कांता पुत्र कन्या ऐसीं ॥ अवघीं राहिलीं घरासी ॥ कामा आलासी परदेशीं ॥ विष्णुभक्ता मजलागीं ॥२०॥
माझी कन्या कुंवार घरीं ॥ आठां वरुषांची नोवरी ॥ घरासी जाऊनि निर्धारीं ॥ तुजकारणें देईन ॥२१॥
ऐकोनि म्हणे ब्रह्मचारी ॥ मी गृहस्थाश्रम कदा न करीं ॥ दुःखरूप या संसारीं ॥ मज कासया घालितां ॥२२॥
कल्याण म्हणे तयासी ॥ संसारबाधा तुज कायसी ॥ त्याचा भार हृषीकेशी ॥ अंगें आपण चालवी ॥२३॥
मथुराक्षेत्र पुण्यपावन ॥ संकल्प घालितों तुजकारण ॥ अंगीकारीं कन्यादान ॥ हरिभक्ता उदासिया ॥२४॥
ब्रह्मचारी म्हणे त्यासी ॥ तुम्ही वृद्ध तीर्थवासी ॥ घरीं जातां स्त्रियेसी ॥ तुमची गोष्ट मानेना ॥२५॥
संकल्प जरी म्यां घेतला ॥ आणि पुढें विवाह जरी न जाहला ॥ तरी जन्म वृथा गेला ॥ ऐसें मजला वाटतसे ॥२६॥
ब्रह्मचर्य ना गृहस्थाश्रम ॥ ऐसें होईल मज जाण ॥ कल्याण म्हणे श्रीकृष्ण ॥ साक्ष आतां ठेवितों ॥२७॥
महाद्वारीं जाऊनि दोघे जण ॥ वंदिले श्रीकृष्णचरण ॥ ब्रह्मचारियासी बैसवून ॥ उदक हाती घातलें ॥२८॥
कीं कन्या दिल्ही तुजकारण ॥ घरासी जाऊनि करीन लग्न ॥ यासी साक्ष जगज्जीवन ॥ माधवराव मथुरेचा ॥२९॥
वंदोनियां श्रीकृष्णचरण ॥ दोघे निघाले सत्वर तेथून ॥ तीन वार वाट चालून ॥ हरिद्वारासी पातले ॥३०॥
कल्याण गेला घरासी ॥ कोणी न बोलती तयासीं ॥ वृद्धकाय तीर्थवासी ॥ कोणी तया पुसेना ॥३१॥
सर्व सुखाचे सांगाती ॥ अंतीं अव्हेरूनियां देती ॥ यालागीं सावधान चित्तीं ॥ सर्वकाळ असावें ॥३२॥
पुत्र म्हणती बहु हिंडला ॥ परी शेवट नाहीं जाहला ॥ ब्रह्मचारी कोण आणिला ॥ हें आम्हांसी कळेना ॥३३॥
कल्याण निजला घरांत ॥ कांतेप्रती काय बोलत ॥ तीर्थें हिंडतां मथुरेंत ॥ दुखणें मज जाहलें ॥३४॥
ते म्हणें तीर्थीं मरावयासी ॥ सुकृत नाहीं तुम्हांपासीं ॥ मागुती आलेती गृहासी ॥ तोंड येथें घेऊनियां ॥३५॥
कल्याण म्हणे ऐकें वचन ॥ आयुष्य असतां न येचि मरण ॥ ब्रह्मचार्‍याचे संगतीन ॥ बहुत सुख पावलों ॥३६॥
पथ्य औषध परदेशीं ॥ येणें केलें वो मजसी ॥ ते म्हणे भ्रतारासी ॥ नवल काय जाहलें ॥३७॥
संगतीसी असतां देख ॥ सांभाळीती एकासी एक ॥ आतां आला असे टणक ॥ निद्रा करा उगाचि ॥३८॥
ऐसा संवाद ब्रह्मचारी ॥ ऐकतसे निजोनि द्वारीं ॥ कल्याण तये अवसरीं ॥ काय स्त्रियेसी बोलिला ॥३९॥
मथुराक्षेत्र पुण्यवंत ॥ महाद्वारीं जाऊनि तेथ ॥ आपुली कन्या निश्चित ॥ ब्रह्मचार्‍यासी अर्पिली म्यां ॥४०॥
कांता बोले ते अवसरा ॥ दुसरें लग्न आपुलें करा ॥ कन्या होईल तिचें उदरा ॥ तेचि द्या हो त्याजला ॥४१॥
कल्याण म्हणे हरिभक्तासी ॥ कन्या जरी तूं अर्पिसी ॥ तरी पार नाहीं पुण्यासी ॥ वचन न मोडीं आमुचें ॥४२॥
ते म्हणे विहिरींत लोटून ॥ कन्या आतांचि मी देईन ॥ अथवा रांडकीच ठेवीन ॥ आपुलें घरीं तैसीच ॥४३॥
परी हरिभक्ताचें घरीं ॥ कदा न देईं मी कुमारी ॥ कल्याण पुत्रासी विचारी ॥ नये चित्तासी तयाचे ॥४४॥
दुसरे दिवसीं दोघे जण ॥ राजद्वारीं गेले जाण ॥ मथुरेचें वर्तमान ॥ जाहलें तैसेंचि सांगितलें ॥४५॥
ब्राह्मण म्हणे नृपनाथा ॥ माझा संकल्प गेला वृथा ॥ यमपुरीचिया पंथा ॥ जावें लागेल मज वाटे ॥४६॥
म्यां संकल्प घातला प्रीतीं ॥ घरीं कांता पुत्र नायकती ॥ तुवां सांगूनि तयांप्रती ॥ कन्या देववीं नृपनाथा ॥४७॥
राजा म्हणे ब्राह्मणासी ॥ सत्य न वाटे वचनासी ॥ संकल्प सोडितां मथुरेसी ॥ साक्ष कोणासी ठेविले ॥४८॥
निराश्रय ब्रह्मचारी ॥ राजयासी म्हणे ते अवसरीं ॥ वैकुंठपति मुरारी ॥ मथुरावासी श्रीकृष्ण ॥४९॥
अनंत ब्रह्मांडांच्या गती ॥ ज्याचे इच्छामात्रें होती जाती ॥ तो पुराणपुरुष रुक्मिणीपती ॥ साक्ष तयासी ठेविले ॥५०॥
ऐकूनि म्हणे नृपवर ॥ साक्ष ठेविला रुक्मिणीवर ॥ तो येथें येऊनि सत्वर ॥ आम्हांसी जरी सांगेल ॥५१॥
तरी कन्या देववीन जाण ॥ ऐसें ऐकोनिंयां वचन ॥ ब्रह्मचारी म्हणे जगज्जीवन ॥ साक्ष द्यावयासी आणितों ॥५२॥
तेथोनि निघाला सत्वर ॥ पंथ क्रमिला तीनवार ॥ मथुरेचा श्यामसुंदर ॥ दर्शन त्याचें घेतलें ॥५३॥
म्हणे देवाधिदेवा अनंता ॥ साक्ष द्यावयासी चलावें आतां ॥ नाहीं तरी जातें वृथा ॥ ब्रह्मचर्यव्रत माझें ॥५४॥
देव म्हणे तयाप्रती ॥ कैसी चालेल पाषाणमूर्ती ॥ येरू म्हणे जैसी बोलती ॥ तैसीच आतां चालेल ॥५५॥
मी तरी असें निराधारी ॥ तुझाचि आश्रय आहे हरी ॥ आतां चलावें तेथवरी ॥ कृपावंता जगदीशा ॥५६॥
ऐसें ऐकूनी श्रीरंग ॥ भक्तकार्यासी निघाला सवेग ॥ ब्रह्मचार्‍यासी म्हणे मागें ॥ परतोनि नको पाहूं तूं ॥५७॥
मागें पाहासील परतोन ॥ तरी तेथेंच मी राहीन ॥ ऐसें बोलोनि जगज्जीवन ॥ तयामागें चालिले ॥५८॥
दैदीप्यमान सतेज मूर्ती ॥ दिव्यालंकार प्रभा फांकती ॥ पायीं नेपुरें वाळे वाजती ॥ रातोरातीं पातला ॥५९॥
समीप आले जगन्निवास ॥ तेथून नगर राहिलें अर्थकोस ॥ मागिले मागें हृषीकेश ॥ उभा तेथेंच राहिला ॥६०॥
ब्राह्मण पाहे परतोनी ॥ तों उभा राहिला चक्रपाणी ॥ तेज न समाये गगनीं ॥ काय बोले विप्रासी ॥६१॥
तुज म्यां पूर्वींच सांगितलें ॥ मागें परतोनि त्वां पाहिलें ॥ आतां राजयासी वहिलें ॥ घेऊनि येईं मजपासी ॥६२॥
निराश्रय ब्रह्मचारीं ॥ तेथोनि निघाला झडकरी ॥ राजसभेमाझारी ॥ जाऊनि काय बोलिला ॥६३॥
अंबरीषाच्या कैवारेंकरूनी ॥ जेणें अपमानिला दुर्वास मुनी ॥ तो क्षीराब्धिवासी मोक्षदानी ॥ साक्ष द्यावयासी आणिला ॥६४॥
रावण कुंभकर्ण इंद्रजित सर्व ॥ मारूनि सोडविले बंदींचे देव ॥ तो अयोध्यावासी राघव ॥ साक्ष द्यावया आणिला ॥६५॥
गोकुळीं घरोघरीं करी चोरी ॥ मातेनें उखळीं बांधिला हरे ॥ तो वैकुंठपति मुरारी ॥ साक्ष द्यावया आणिला ॥६६॥
कंस चाणूर मर्दून ॥ राज्यीं स्थापिला उग्रसेन ॥ तो मथुरावासी जगज्जीवन ॥ साक्ष द्यावया आणिला ॥६७॥
दुःशासनें छळितां द्रौपदी सती ॥ वस्त्रें नेसविलीं अनंतहस्तीं ॥ तो भक्तकैवारी रुक्मिणीपती ॥ साक्ष द्यावया आणिला ॥६८॥
ऐसें ऐकूनियां वचन ॥ आश्चर्य करिती सकळ जन ॥ राजा धांवोनि वंदी चरण ॥ ब्राह्मणाचे तेधवां ॥६९॥
गरुडटके निशाण भेरी ॥ वाद्यें वाजती अति गजरीं ॥ राजा चालिला सामोरीं ॥ वैष्णव नामें गर्जती ॥७०॥
जाहला एकचि जयजयकार ॥ देव वर्षती पुष्पसंभार ॥ मथुरेहूनि यदुवीर ॥ साक्ष द्यावयासी पैं आले ॥७१॥
कीर्तन करिती संतजन ॥ राजा घाली लोटांगण ॥ मूर्ति देखिली देदीप्यमान ॥ चतुर्भुज साजिरीं ॥७२॥
मुकुट विराजित अलंकार ॥ कांसे कसिला पीतांबर ॥ ऐसा देखोन यदुवीर ॥ सकळां संतोष जाहला ॥७३॥
बैरागी संत भक्तजनांसी ॥ राजा आपण पुसे तयांसी ॥ तुम्ही जातसां मथुरेसी ॥ मूर्ति तेथील हेचि कीं ॥७४॥
राजासी सांगती संतजन ॥ मथुरावासी श्रीकृष्ण ॥ तोचि हा पैं जगज्जीवन ॥ भक्तकार्यासी धांवला ॥७५॥
नगरवासी लोक सावकार ॥ तयांसी सांगे नृपवर ॥ वधूचें साहित्य अति सत्वर ॥ तुम्हीं सिद्ध करावें ॥७६॥
वराकडील आम्ही जाण ॥ ऐसें ऐकोनि धरिलें लग्न ॥ पांच कोस मंडप जाण ॥ चौफेर घातला ते समयीं ॥७७॥
लग्नासी आले नारायण ॥ ऐसें ऐकोनि वर्तमान ॥ अमित मिळाले विद्वज्जन ॥ भक्तमहिमान पाहावया ॥७८॥
लक्ष्मीकांत आला जेथ ॥ उणा पदार्थ न दिसे तेथ ॥ वाद्यें वाजती अपरिमित ॥ सुरवर आले पाहावया ॥७९॥
अंतःपट धरूनि जाण ॥ काय बोलती ब्राह्मण ॥ वैकुंठवासी श्रीभगवान ॥ या वधूवरांसी रक्षिता ॥८०॥
जेणें मीनरूप धरूनी ॥ शंखासुर मारिला आपटोनी ॥ तो क्षीराब्धिवासी चक्रपाणी ॥ वधूवरांसी रक्षिता ॥८१॥
प्रल्हाद गांजतां जाण ॥ निघाला स्तंभ फोडून ॥ तो नरहरिरूप भगवान ॥ वधूवरांसी रक्षिता ॥८२॥
माती खातां नंदाघरीं ॥ ब्रह्मांडें दाखविलीं उदरीं ॥ तो यशोदानंदन मुरारी ॥ वधूवरांसी रक्षिता ॥८३॥
उच्छिष्ट काढितां धर्माघरीं ॥ पांडवांसी रक्षी नानापरी ॥ तो भक्तवत्सल श्रीहरी ॥ वधूवरांसी रक्षिता ॥८४॥
कलियुगीं मथुरेहून ॥ चालत आला जगज्जीवन ॥ तो मथुरावासी श्रीकृष्ण ॥ वधूवरांसी रक्षिता ॥८५॥
ऐसीं अष्टकें म्हणोनी ॥ लग्न लाविलें ब्राह्मणीं ॥ चार दिवस सोहळा करूनी ॥ जन वर्‍हाडी बोळविले ॥८६॥
मूर्ति राहिली हरिद्वारीं ॥ नूतन मूर्ति मथुरापुरीं ॥ भक्ताभिमानी श्रीहरी ॥ नाना चरित्रें दाखवी ॥८७॥
नाना क्षेत्रीं बैसोन ॥ उद्धरीत निजभक्तजन ॥ जैसा जयाचा भाव पूर्ण ॥ त्याकारणें होय तैसा ॥८८॥
दक्षिणदेश्सीं श्रीपंढरीं ॥ पश्चिमदेशीं द्वारकानगरीं ॥ उत्तरदेशीं हरिद्वारीं ॥ पाहातो वाट भक्तांची ॥८९॥
पूर्वदिशेसी जगन्नाथ ॥ चतुर्भुज मूर्ति विराजित ॥ श्रोतीं स्वस्थ करूनि चित्त ॥ भक्तचरित्रें परिसावीं ॥९०॥
पुढिले अध्यायीं कथासार ॥ सुरदास अक्रूरअवतार ॥ त्याचें चरित्र अति प्रियकर ॥ श्रोतीं सादर परिसावें ॥९१॥
श्रीपांडुरंग आनंदसरोवर ॥ भक्तकथा ह्या कमळिणी थोर ॥ महीपति तेथें होऊनि भ्रमर ॥ त्यांतील आमोद सेवीतसे ॥९२॥
स्वस्ति श्रीभक्तविजय ग्रंथ ॥ ऐकतां तुष्टेल जगन्नाथ ॥ प्रेमळ ऐका भाविक भक्त ॥ द्वात्रिंशाध्याय रसाळ हा ॥९३॥
॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
श्रीभक्तविजय द्वात्रिंशाध्याय समाप्त

श्री भक्तविजय

Shivam
Chapters
॥ मंगलाचरणम् ॥ आरती श्रीविठ्ठलाची, प्रार्थना - आरती श्रीविठ्ठलाची युगें ... अध्याय १ अध्याय २ अध्याय ३ अध्याय ४ अध्याय ५ अध्याय ६ अध्याय ७ अध्याय ८ अध्याय ९ अध्याय १० अध्याय ११ अध्याय १२ अध्याय १३ अध्याय १४ अध्याय १५ अध्याय १६ अध्याय १७ अध्याय १८ अध्याय १९ अध्याय २० अध्याय २१ अध्याय २२ अध्याय २३ अध्याय २४ अध्याय २५ अध्याय २६ अध्याय २७ अध्याय २८ अध्याय २९ अध्याय ३० अध्याय ३१ अध्याय ३२ अध्याय ३३ अध्याय ३४ अध्याय ३५ अध्याय ३६ अध्याय ३७ अध्याय ३८ अध्याय ३९ अध्याय ४० अध्याय ४१ अध्याय ४२ अध्याय ४३ अध्याय ४४ अध्याय ४५ अध्याय ४६ अध्याय ४७ अध्याय ४८ अध्याय ४९ अध्याय ५० अध्याय ५१ अध्याय ५२ अध्याय ५३ अध्याय ५४ अध्याय ५५ अध्याय ५६ अध्याय ५७