खरा मित्र 3

त्या गावात एक म्हतारी होती. ज्या वेळेस राजपुत्र त्या तळयाच्या काठी आला होता त्या वेळेस ती म्हातारी जवळच होती. ती वाळलेल्या काटक्याकुटक्या जळणासाठी गोळा करीत होती. राजपुत्राचे वेड तिला माहीत होते. ती पाण्यातून वर येणारी मुलगी हे त्या वेडाचे कारण होते. म्हातारीने ती मुलगी वर आलेली पूर्वीही पाहिली होती, तिच्या मनात आले की आपण ती मुलगी फसवून आणू व राज्याचे बक्षिस जिंकू.

ती म्हातारी राजाकडे आली. आधी तिची दाद लागेना; परंतु एकदाची दाद लागली. ती राजाला म्हणाली, 'राजा, तुझ्या मुलाचा रोग मी बरा करीन; परंतु जर तुझा मुलगा बरा झाला तर तुझी मुलगी माझ्या मुलास तू दिली पाहिजेस. अर्धे राज्य तर देशीलच. कबूल असेल तर सांग. 'राजा म्हणाला, 'मला मान्य आहे काही करा, परंतु मुलाला शुध्दीवर आणा. 'ती म्हातारी पुन्हा म्हणाली, 'त्या तळयाच्या काठी मला एक झोपडी बांधून दे. त्या तळयापासून पन्नास कदमांवर नेहमी दहा शिपाई लपलेले असावेत, मी टाळी वाजवताच त्यांनी धावून यावे. ही व्यवस्था झाली पाहीजे' राजा म्हणाला, 'तसा हुकूम आताच देतो. सर्व काही करतो, परंतु मुलगा बरा करा.' म्हातारीने सांगितले तशी सारी व्यवस्था झाली. त्या तळयाकाठच्या झोपडीत म्हातारी राहू लागली. एके दिवशी ती मुलगी पुन्हा पाण्यावर येऊन घाटावर बसली. इतक्यात म्हातारी तेथे आली. बाईमाणूसच आहे, असे पाहून ती मुलगी पाण्यात पळून गेली नाही. ती बाहेर आली. म्हातारी त्या मुलीजवळ आली. म्हातारी वात्सल्याने म्हणाली, 'ये मुली, तुझी वेणी घालते. केस विंचरते. उद्या येताना फुले घेऊन ये. त्यांचा गजरा तुझ्या केसांत घालीन. 'म्हातारी जणू आपली आई असे मुलीला वाटले. तिला आईची आठवण आली व तिच्या डोळयांतून पाणी आले. 'का ग मुली, का रडतेस? तुला काय दु:ख आहे, कोणता त्रास आहे?' म्हातारीने विचारले. मुलगी म्हणाली, 'त्रास आता नाही; परंतु आईची आठवण आली व डोळे भरुन आले. असो. मी आता जाते. उद्या येईन.' असे म्हणून मुलगी खाली गेली.

मुलीचा विश्वास म्हातारीने चांगलाच संपादन केला. मुलगी रोज येई व म्हातारीजवळ बसे. एक दिवस ती लबाड म्हातारी तिला म्हणाली, 'मुली, तुला किती दिवस विचारीन विचारीन म्हणत होत्ये, परंतु रोज विसरच पडतो. आज बरी आठवण झाली. तू पाण्यातून वर कशी येतेस? ओली कशी होत नाहीस? खाली कशी जातेस? जणू जिना चढून येतेस, जिना उतरुन जातेस. काय युक्ती आहे?' ती भोळी मुलगी म्हणाली, 'हा माझ्याजवळ मणी आहे. हा हातात असला म्हणजे सारे शक्य होते. 'म्हातारी मुलगी, 'पाहू दे तरी. चमत्कारच आहे. एवढे का या मण्याचे सामर्थ्य? जे जे ऐकावे ते ते थोडेच बाई. 'असे म्हणून म्हातारीने तो मणी आपल्या हातात घेतला व आपल्या निर्‍यांत लपविला. म्हातारीने मोठयाने टाळी वाजविली; तत्क्षणी ते दहा शिपाई यमदूतांप्रमाणे धावत आले. म्हातारी म्हणाली, 'पकडा हिला; घाला घोडयावर व राजाकडे घेऊन चला'

त्या शिपायांनी मुलीला घोडयावर बांधले. तिच्या ओरडण्याकडे कोणाचेही लक्ष नव्हते. पाठोपाठ म्हातारीही आली. राजवाडयासमोर ही गर्दी. राजपुत्राच्या नजरेस ती मुलगी पडताच 'हो, हीच होती. हीच दिसली. पाण्यावर दिसली व नाहीशी झाली. तू आता माझी हो. बाबा, हिच्याबरोबर माझे लग्न लावा. 'ती मुलगी म्हणाली, 'माझे लग्न लागलेले आहे. असा अन्याय कसा करता? मी परस्त्री आहे. हे पाप करु नका. निदान सहा महिने तरी वाट पाहा. सहा महिन्यांत माझा पती आला नाही तर मग पाहू. 'राजपुत्राला तेवढीच आशा वाटली. सहा महिने हा हा म्हणता जातील असे त्याला वाटले. राजपुत्राचे वेड गेले. म्हातारीने पेज जिंकली.