समाधान - ऑगस्ट १

सृष्टी शून्यापासून निर्माण झाली . आपलीही मूळ स्थिती तीच आहे , म्हणून आपण शून्याकडे जाण्याचा प्रयत्न करावा ; म्हणजेच , स्वानंदात स्वस्थ राहावे . पण ते आपल्या हातून होत नाही , कर्म करीतच राहावे असे वाटते . प्रपंचाची दगदग झाली म्हणजे आपण दूर जाऊन बसतो ; पण मनाची तळमळ त्यामुळे नाहीशी झाली नाही , तर काय उपयोग ? याकरिता मनाची स्थस्थता कशाने येईल ते पाहावे . आनंद कुणाला नको आहे ? आपल्याला आनंद हवा आहे खरा , परंतु तो मिळविण्याकरिता जे करायला पाहिजे ते आपण करीत नाही . नोकरी नको आणि खायला हवे , हे कसे शक्य आहे ? खरोखर , प्रपंचाच्या या अगणित उपधींतून सुटून जो स्थास्थ्याकडे जातो तो धन्यच होय . मनाच्या विरुद्ध गोष्टी झाल्या की लगेच आपल्या आनंदात बिघाड येतो ; याकरिता , आपल्या इच्छेविरुद्ध घडले तरी माझे स्वास्थ्य बिघडणार नाही , इकडे पाहावे . याला एकच उपाय आहे , आणि तो म्हणजे माझी इच्छाच मी नाहीशी करणे . कोणतीही वस्तू मिळावी किंवा अमुक एक गोष्ट घडावी , ही बुद्धीच ठेवू नये . जोपर्यंत हाव आहे तोपर्यंत स्वास्थ्यापासून आपण दूर आहोत असे समजावे . महत्त्वाकांक्षा खुशाल धरावी , पण त्यामुळे मनाला त्रास होऊ देऊ नये . भगवंताची इच्छा तीच माझी इच्छा असे म्हणावे , आणि अभिमान सोडून कर्म करीत राहावे . प्रयत्न करुन जे काही होते , ते रामाच्या इच्छेने झाले म्हणावे . कर्तेपणाचा अभिमान सोडल्यानेच स्वास्थ्य लाभते . मागे घडलेल्या चांगल्या -वाईट गोष्टी आठवत राहणे यामुळे आनंदात बिघाड येतो . तसेच उद्यांची काळजी करीत राहाणे यामुळेही मनाच्या स्वास्थ्यात व्यत्यय येतो . होते -जीते ते सर्व भगवंताच्या इच्छेने होते , हे मनाने पक्के ठरविल्यावर मग विनाकारण काळजी का करावी ?

दुःख करणे अथवा न करणे हा मनाचा धर्म असल्यामुळे , ज्या माणसाने मनाला योग्य वळण दिले आहे , तो प्रत्यक्ष दुखणे भोगीत असताही आनंदात राहू शकेल . म्हातारपणी तर आनंद हे मोठे शक्तिवर्धक औषध आहे . ज्याला नामाचे प्रेम आले त्याला शरीराच्या कोणत्याही अवस्थेत आनंदाचा लाभ होतो ; आणि ज्याला असा आनंदाचा लाभ झाला , त्याच्यावर रामाने कृपा केली असे खचित समजावे . भगवंतासाठी एकच दान खरे आहे , आणि ते म्हणजे आत्मदान होय . सतत भगवंताच्या नामात राहून देहाची विस्मृती होणे हा आत्मदानाचाच प्रकार आहे .