तुर्की या देशात पामुक्कलेमध्ये हजारो वर्षांपासून गरम पाण्याचे झरे कसे काय आहेत?
पामुक्कले गरम पाण्याचे झरे तुर्कीच्या एजियन प्रदेशाच्या दक्षिण मध्यभागी आहेत. हे स्थान डेनिझली शहरापासून सुमारे 19 किमी अंतरावर आहे. ही अनोखी जमीन कुरुक्षु व्हॅलीच्या मागे असलेल्या भागावर आढळते, ज्याला पुरातन काळामध्ये लाइकोस म्हणून ओळखले जात असे. हे ठिकाण समुद्रसपाटीपासून 360 मीटर आणि लाईकोस व्हॅलीपासून 70 मीटर उंचीवर आहे.
गरम पाण्याच्या झऱ्यांमुळे आणि टेरेसप्रमाणे नेत्रसुखद देखाव्याच्या आकर्षणामुळे लाखो पर्यटक हजारो वर्षांपासून या भागास भेट देत आहेत. काही दशकांपूर्वी हीरापोलिसच्या अवशेषांवर हॉटेल बांधले गेले, त्यामुळे तेथील नैसर्गिक गुणवत्ता ढासळली होत. टेरेसच्या खोऱ्यातून एक रस्ता तयार केला गेला होता आणि मोटार दुचाकी उतार व खाली जाण्यास परवानगी होती. मात्र जेव्हा हा भाग युनेस्कोच्या जागतिक वारसा म्हणून घोषित केला गेला, तेव्हा हॉटेल्स जमीनदोस्त केली गेली आणि रस्ता हटविला गेला आणि त्या जागी कृत्रिम तलाव तयार करण्यात आला.
पामुक्कले येथील ट्रॅव्हर्टाईन हा एक प्रकारचा चुनखडी आहे जो पावसाळी महिन्यात जमा होतो. पामुक्कलेतील पश्चिम अँटोलीयाच्या महत्त्वपूर्ण फॉल्ट लाइनवरील थर्मल स्त्रोत भूमिगत ज्वालामुखीच्या उष्णतेमुळे उबदार असतात आणि ते 33-36 सेल्सियस उष्णतेसह बाहेर पडतात.
या पाण्यात कॅल्शियम हायड्रो कार्बोनेट असते. टेक्टोनिक हालचालींमुळे या भागात वारंवार भूकंप होतात आणि बर्‍याच गरम पाण्याच्या झऱ्यांचा उदय होतो. या झऱ्यांच्या पाण्यामुळे मोठ्या खनिज सामग्रीसह पामुक्कले तयार झाले. जेव्हा गरम पाणी कार्बन डाय ऑक्साईडच्या संपर्कात असते, तेव्हा त्याची उबळ कमी होण्यास सुरवात होते. कार्बन डाय ऑक्साईड आणि कार्बन मोनोऑक्साइड देखील हवेत सोडला जातो. परिणामी कॅल्शियम कार्बोनेट क्षीण होते. आणि ते पाणी मोठ्या प्रमाणात ट्रॅव्हर्टाईन बनवते.
ट्रॅव्हर्टाईन चुनखडीचा एक प्रकार आहे, जो खनिजांपासून तयार झालेले झरे, विशेषत: गरम पाण्याच्या झऱ्यांद्वारे साचला जातो. ट्रॅव्हर्टाईन बहुतेकदा तंतुमय किंवा गाळलेला दिसतो.
पाण्याच्या संयोजनात कॅल्शियम आणि कार्बन डाय ऑक्साईडचे प्रमाण जास्त असल्याने त्याची सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत रासायनिक प्रतिक्रिया अशी असते:
Ca (HCO3) 2 >> CaCO3 + CO2 + H2O
भूगर्भातून पाण्याच्या वाहिन्या बाहेर येतात. या जलवाहिन्या, गरम पाण्याने तयार झालेल्या नैसर्गिक मार्गिकेने प्रवास करतात. पाण्यातील कॅल्शियममुळे, वाहत्या पाण्यात शिल्लक राहिलेल्या अशा दगडांचा तुकडा अल्पावधीत पांढरा होतो.
पामुक्कलेचे खनिज पाणी उच्च रक्तदाब, स्टोन, स्ट्रोक, संधिवात, ताणतणाव आणि शारीरिक थकवा, डोळे आणि त्वचा रोग, रक्ताभिसरण समस्या, पचनक्रियेत समस्या बरे करण्यास मदत करते. पामुक्कले आज एक स्पा रिसॉर्ट झाले आहे, जे पुरातन काळातील मूर्तिपूजक पंथांचे केंद्र होते.