Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय ५ वा

॥ श्रीगणेशाय नम: ॥ श्रीसरस्वत्यै नम: ॥ श्रीगुरुभ्यो नम: ॥ श्रीकुलदेवतायै नम: ॥ श्रीसीतारामचंद्राभ्यां नम: ॥ श्रीसद्नुरुसाईनाथाय नम: ॥
आतां पूर्वी कथानुसंधान । बाबा शिरडींत गुप्त होऊन । चांदपाटलासवें पुनरागमन । जाहलें तें कथन परिसावें ॥१॥
स्वयें बाबांनीं वाहूनि जीवन । केली कैसी बाग निर्माण । गंगागीरादि संतसंमेलन । कथाविंदान पावन तें ॥२॥
पुढें कांहीं कालपर्यंत । बाबा होते जे जाहले गुप्त । मुसलमानाचे वर्‍हाडांत । आढळलें शिरडींत हें रत्न ॥३॥
तयाआधींच देवीदास । करूनि होते शिरडींत वास । पुढें आले जानकीदास । गोसावी शिरडीस राहावया ॥४॥
तो कैसा घडला प्रकार । कथितों आतां सविस्तर । होऊनियां अवधानपर । श्रोतां सादर परिसिजे ॥५॥
औरंगाबाद जिल्ह्यांतील । धूप खेडेगांवामधील । मुसलमान भाग्यशील । चांदपाटील नांव जया ॥६॥
सफर करितां औरंगाबादेची । घोडी एक हरवली त्याची । दोन महिने दाद न तिची । आतां कशाची आढळते ॥७॥
पाटील पूर्ण निराश झाले । घोडीलागीं बहु हळहळले । खोगीर पाठीवरी मारिलें । माघारां फिरले मार्गानें ॥८॥
औरंगाबाद मागें टाकिलें । साडेचार कोस आले । मार्गांत आंब्याचें झाड लागलें । तळीं दिसलें । तळीं दिसलें हें रत्न ॥९॥
डोईस टोपी अंगांत कफनी । खाकेस सटका तमाखू चुरूनी । तयारी केली चिलीम भरूनी । नवल ते स्थानीं वर्तलें ॥१०॥
चांदपाटील रस्त्यानें जातां । फकीर ऐकिला हांका मारितां । ये रे चिलीम पिऊनि जा पुढतां । छायेखालता बैस जरा ॥११॥
फकीर पुसे हें खोगीर कसलें । पाटील म्हणे जी घोडें हरवलें । मग तो म्हणे जा शोध ते नाले । घोडें सांपडलें तात्काळ ॥१२॥
चांदपाटील विस्मित झाला । मनीं म्हणे अवलिया भेटला । पार नाहीं ह्या कृत्याला । मानव ह्याला म्हणूं नये ॥१३॥
पुढें तो घोडी घेऊनि परतला । पाटील पूर्वस्थळीं पातला । फकीर पासीं बैसवी त्याला । चिमटा उचलिला स्वहस्तें ॥१४॥
मग तो तेथेंचि मातींत खुपसिला । आंतूनि प्रदीप्त निखारा काढिला । हातांतील चिलमीवर ठेविला । सटका घेतला उचलुनी ॥१५॥
पुढे छापी भिजवावयास  । पाणी नाहीं जवळपास । सटका आपटी जमिनीस । पाणी निघावयास लागलें ॥१६॥
छापी भिजवूनियां पिळिली । मग ती चिलमीसभोंवती वेष्टिली । स्वयें प्याला तयाही पाजिली । मती गुंगली पाटलाची ॥१७॥
पडला फकीराम आग्रह । पवित्र करा हो माझें गृह । पाटिलावरी केला अनुग्रह । लीलाविग्रहधारकें या ॥१८॥
दुसरे दिवशीं गावांत गेले । पाटिलाच्या येथें उतरले । कांहीं काळ तेथेंचि राहिले । पुढें ते परतले शिरडीस ॥१९॥
हा चांदपाटील कारभारी । धूप खेडयाचा गामाधिकारी । स्वस्त्रीच्या भाच्यालागीं नोवरी । जुळली सोडरीक शिर्डीत ॥२०॥
चांदभाईच्या कुटुंबाचा । लग्नायोग्य जाहला भाचा । सुयोग शरीरसंबंधाचा । घडला शिरडीच्या वधूचा ॥२१॥
घेऊनि सवें गाडया घोडीं । वर्‍हाड निघालें यावया शिरडीं । मग त्या चांदभाईचे ओढी । बाबाही वर्‍हाडीं प्रविष्ट ॥२२॥
लगन झालें वर्‍हाड परतलें । बाबा एकटेचि मागें राहिले । राहिले ते राहूनि गेले । भाग्य उदेलें शिरडीचें ॥२३॥
साई अविनाश पुरातन । नाहीं हिंदू ना यवन । जात पात कुळ गोतहीन । स्वरूप जाण निजबोध ॥२४॥
‘साई साई’ म्हणती जे जन । तें तरी काय नामाभिधान । ‘या साई’ म्हणवूनि बहुमान - । पुर:सर संबोधन जें तें हें ॥२५॥
खंडोबाचे देउळापाशीं । म्हाळसापतीचिया खळियासी । आरंभीं बाबा वर्‍हाडानिशीं । उतरल्या दिवशीं हें पडलें ॥२६॥
आरंभीं तें भगताचें खळें । पुढें तें अमीनभाईचें झालें । वर्‍हाड लग्नाचें जें आलें । येथेंचि उतरलें वडातळीं ॥२७॥
गाडया सर्व सुटल्या खळ्यांत । खंडोबाचे पटांगणांत । बाबाही तेथें व्र्‍हाडासमेत । सर्वासमवेत उतरले ॥२८॥
हे बाल फकीर गाडींतूनि उतरले । प्रथम भगताचे द्दष्टीस जैं पडले । ‘या साई’ म्हणूनि सामोरे गेले । नाम तें पडलें तेथूनि ॥२९॥
पुढें मग तेव्हांपसून । ‘साई साई’ ऐसें म्हणून । मारूं लागले हाकही जन । नामाभिधान तें झालें ॥३०॥
मग ते तेथें चिलीम प्याले । मशिदींत वास्तव्य केलें । देवीदास - सहवासीं रमले । आनंदले शिरडींत ॥३१॥
कधीं बैठक चावडींत । कधीं देवीदासाचे संगतींत । कधीं मारुतीचे देवालयांत । स्वच्छंद रत राहावें ॥३२॥
हे देवीदास शिरडी गांवीं । होते आधींच बाबांचे पूर्वीं । पुढें आले जानकीदास गोसावी । महानुभावी शिरडींत ॥३३॥
तया जानकीदासासवें । महाराजांनीं बोलत बसावें । किंवा महाराज जेथें असावे । तेथें बसावें जानकीदासें ॥३४॥
उभयतांसी मोठें प्रेम । बैठकी होती नित्यनेम । ऐसा तयांचा समागम । सुख परम सकळिकां ॥३५॥
तैसेचि एक गंगागीर । महाप्रसिद्ध वैष्णववीर ॥ गृहस्थाश्रमी पुणतांबेकर । शिरडीस वरचेवर आगमन ॥३६॥
आरंभीं साई विहिरीवरि । उभय हस्तीं मातीच्या घाघरी । पाणी वाही हें देखोनि अंतरीं । आश्चर्य करीत गंगागीर ॥३७॥
ऐसी ही साईची द्दष्टाद्दष्ट । होतांचि बुवा वदले तैं स्पष्ट । धन्य शिरडीचें भाग्य वरिष्ठ । जोडलें श्रेष्ठ हें रत्न ॥३८॥
हा आज खांदां पाणी वाही । परी ही मूर्ति सामान्य नाहीं । होतें या भूमीचें पुण्य कांहीं । तरीच ये ठायीं पातली ॥३९॥
तैसेचि एक आणिक संत । आनंदनाथ नामें विख्यात । तयांचेंही हेंचि भाकित । कर्तृत्व अद्भुत करितील हे ॥४०॥
महाप्रसिद्ध आनंदनथ । येवलें ग्रामीं मठ स्थापीत । कांहीं शिरडीकरांसमवेत । आले ते शिरडींत एकदां ॥४१॥
अक्कलकोटकर महापुरुष । आनंदनाथ तयांचे शिष्य । म्हणाले पाहूनि साईस समक्ष । ‘हिरा हो प्रत्यक्ष हा हिरा’ ॥४२॥
आज जरी हा उकिरडयावर । तरी हा हिरा नाहीं गार । आनंदनाथांचे हे उद्नार । बाबांचें पोरवय  होतें तों ॥४३॥
ध्यानांत ठेवा हे माझे बोल । पुढें तुम्हांसी आठव येईल । भविष्य कथूनि हें पुढील । मग ते येवल्यासी परतले ॥४४॥
केश माथ्याचे सबंध राखीत । डोकें न कधीं मुंडवीत । पहिलवानासम पेहेराव करीत । तरुण वयांत हे साई ॥४५॥
रहात्यासी बाबा जेव्हां जात । झेंडू जाई जुई आणीत । निजहस्तें उखरीं खुपसीत । पाणीही घालीत नेमानें ॥४६॥
वामन तात्या तयांचे भक्त । मृत्तिकेचे घडे तत्प्रीत्यर्थ । कच्चे दोन प्रत्यहीं पुरवीत । बाबा शिंपीत निजहस्तें ॥४७॥
आडावरील कुंडीमधून । पाणी आणीत खांदां वाहून । घडे मग होतां अस्तमान । ठेवीत नेऊन निंबातळीं ॥४८॥
ठेवण्याचाच अवकाश तेथ । जागचे जागींच भंगूनि जात । उदयीक तात्या आणूनि देत । घडे तयांप्रत नूतन ॥४९॥
घडा भाजला टिकाऊ बरा । परी त्यां लागे कच्चा कोरा । आव्याचे श्रमावीण कुंभारा । आधींच विकरा घडयाचा ॥५०॥
तीन वर्षें हाचि उद्योग । उघडया जागीं उठविला बाग । तेचि स्थानीं आज हा सुयोग । वाडयाचा उपभोग जन घेती ॥५१॥
येथेंचि निंबातळीं साधकां । भाई नामें भक्तें एका । अक्कलकोटच्या स्वामीच्या पादुका । पूजाकामुकां स्थापिल्या ॥५२॥
अक्कलकोटचे स्वामीसमर्थ । होते भाईंचें उपास्यदैवत ॥ छबी पूजन नित्यनियमित । भाई करीत निष्ठेनें ॥५३॥
वाटलें अक्कलकोटीं जावें । पादुकांचें दर्शन घ्यावें । पूजाउपचार समर्पावे । मनोभावें पादुकांसी ॥५४॥
मुंबईहूनि निघावयाची । केली सर्व तयारी साची । उद्यां निघणार तो निश्चय तैसाचि । राहूनि शिरडीची वाट धरिली ॥५५॥
उद्यां जाणर तों आज स्वप्न । स्वामीसमर्थ-आज्ञापन । शिरडीस सांप्रत मम स्थान । तेथें तूं प्रस्थान करीं गा ॥५६॥
ऐशी ती आज्ञा शिरीं वंदून । भाई निघाले मुंबईहून । शिरडीस एक षण्मास राहून । आनंदसंपन्न जाहले ॥५७॥
भाई पूर्ण निष्ठावंत । स्मरणीं रहावा तो द्दष्टांत । म्हणोनि निंबातळीं तेथ । पादुका स्थापीत स्वामींच्या ॥५८॥
शके अठराशें चौतीस सालीं । श्रावण शुद्ध पर्वकाळीं । पादुका स्थापिल्या निंबातळीं । भजनमेळीं सप्रेमें ॥५९॥
दादा केळकरांच्या हस्तें । पादुका - प्रस्थापन करविलें मुहूर्तें । सशास्त्र विधिविधानांतें । केले निजहस्तें उपासनींनीं ॥६०॥
पुढील व्यवस्थेची निरवण । पूजा करी दीक्षित ब्राम्हाण । व्यवस्था पाही भक्त सगुण । ऐसें हें आख्यान पादुकांचें ॥६१॥
ऐसेचि हे संत निर्विकार । प्रत्यक्ष ईश्वरी अवतार । करावया जगदुद्धार । उपकारार्थ अवतरती ॥६२॥
पुढें कांहीं दिवस जातां । घडली आश्चर्यकारक वार्ता । श्रोतीं सादर श्रवण करितां । नवल चित्ता वाटेल ॥६३॥
तांबोळी एक मोहिद्दीन भाई । तयासवें तेढ पडूनि कांहीं । गेली झोंबी जुंपोनि पाहीं । लागली लढाई परस्पर ॥६४॥
पहिलवान दोघे कुशल  । होणारापुढें न चले बल । मोहिद्दीन होऊनि प्रबळ । बाबा हतबळ जित झाले ॥६५॥
तेथूनि मग निश्चय केला । पोशाख अवघा बाबांनीं बदलला । कफनी ओढीली लंगोट लाविला । फडका गुंडाळिला माथ्यासी ॥६६॥
केलें गोणाचें वरासन । गोणाचेंचि अंथरूण । फाटकें तुटकें करोनि परिधान । त्यांतचि समाधान मानावें ॥६७॥
"गरीबी अव्वल  बादशाही । अमीरीसे लाख सवाई । गरीबोंका अल्ला भाई । अक्षयीं साई वदत कीं" ॥६८॥
गंगागीरही येचि स्थिति । तालिमबाजीची अती प्रीति । एकदां खेळत असतां कुस्ती । जाहली उपरती तयांतें ॥६९॥
प्राप्त काळ घटका आली । एका सिद्धाची वाणी वदली । ‘देवसवेंचि करीत केली । तनू ही झिजविली पाहिजे’ ॥७०॥
कुस्ती खेळतां खेळतां कानीं । पडली अनुग्रहरूप ही वाणी । संसारावर ओतूनि पाणी । परमार्थभजनीं लागले ॥७१॥
पुणतांब्याचिया निकटीं । नदीच्या उभय प्रवाहापोटीं । आहे बुवांचा मठ त्या बेटीं । सेवेसाठीं शिष्यही ॥७२॥
असो पुढें साईनाथ । विचारल्याचेंचि उत्तर देत । स्वयें आपण कोणासमवेत । कधींही बोलत नसत ते ॥७३॥
दिवसा बैथक निंबाखालीं । कधीं शिवेच्या ओढयाजवळी । बाभळीची आडवी डहाळी । बैसावें साउलिये तियेच्या ॥७४॥
कधीं तेथूनि एक मैलावरी । निमगांव गांवाचिया शेजारीं । बाबा दिवसा दुपारीं तिपारीं । स्वेच्छाचारी हिंडत ॥७५॥
प्रसिद्ध त्रिंबक डेंगळ्याघरीं । निमगांव गांवाची जहागिरदारी । तेथील बाबासाहेब डेंगळ्यांवरी । प्रीति भारी बाबांची ॥७६॥
निमगांवावरी जातां फेरी । बाबानीं जावें तयांचे घरीं । अति प्रेमें तयांबरोबरी । दिवसभरी  बोलावें ॥७७॥
बंधु तयांसी होते लहान । नानासाहेब नामाभिधान । तयांसी नव्हतें पुत्रसंतान । तेणें ते खिन्न मानसीं ॥७८॥
प्रथम कुटुंबासी योग मंद । म्हणूनि केला द्वितीय संबंध । तरीही चुकेना ऋणानुबंध । दैवनिर्बंध अगाध ॥७९॥
पुढें साईंचे दर्शनाला । जनसमुदाय लोटूं लागला । महिमा साईंच वाढत गेला । वार्ता नगराला पोहोंचली ॥८१॥
तेथें सरकारदरबारीं चलन । नानांचें होतें मोठें वळण । तैसेचि चिंदबर केशव म्हणून । तेही चिटणीस जाण जिल्ह्याला ॥८२॥
साईसमर्थ दर्शनपात्र । घेऊनि आपुले इष्ट मित्र । दर्शनार्थ यावें पुत्र कलत्र । धाडिलें पत्र तयांसी ॥८३॥
ऐसे एकामागून एका । शिरडीस येऊं लागले अनेक । वाढळा जैसा बाबांचा लौकिक । परिवारही देख तैसाचि ॥८४॥
नलगे जरी कोणाचा सांगात । तरी दिवसा भक्तपरिवराक्रांत । अस्तमानानंतर शिरडींत । पडक्या मशिदींत निजावें ॥८५॥
चिलीम तमाखू टमरेल । अंगांत कफनी पायघोळ । माथ्यासी फडका धवल । सटका जवळ सर्वदा ॥८६॥
तें धूत वस्त्र एक धवल । वामकर्णामागें सुढाळ । जटाजूटसम देऊनि पीळ । गुंडाळी तो शिरासी ॥८७॥
या वसनाचें आच्छादन । आठाठ दिन स्नानविहीन । पायीं जोडा ना वहाण । एक आसन गोणाचें ॥८८॥
पोत्याचा तुकडा एका । तयावरी नित्य बैठक । तक्या कसा तो नाहीं ठाऊक । आराणुक कैसेनी ॥८९॥
तोंवरी तें जीर्ण तरट । तीच त्यांची आवडती बैठक । सदा सर्वदा तैशीच निष्टांक । अष्टौ प्रहा ते जागीं ॥९०॥
तेंचि आसन वा आस्तरण । कांसे एक कौपीन परिधान । नाहीं दुजें वस्त्र प्रावरण । शीतनिवारण एक धुनी ॥९१॥
दक्षिणाभिमुख आसनस्थ । कठडयावरी वाम हस्त । समोर धुनीकडे अवलोकीत । बाबा मशिदींत बैसत ॥९२॥
अहंकार-वासनासमवेती । नानाविध वृत्तींच्या आहुती । प्रपंचप्रवृत्ति समग्र हविती । युक्तिप्रयुक्तीं धुनींत ॥९३॥
ऐसिया त्या प्रखर कुंडा । लाविला ज्ञानाभिमानाचा ओंडा । ‘अल्ला-मालीक’ सदैव तोंडा । तयाचा झेंडा अखंड ॥९४॥
मशीद तरी ती केउती । अवघी जागा दोन खण ती । त्यांतचि बसती उठती निजती । भेट देती समस्तां ॥९५॥
गादी तक्या हें तों आतां । भक्तसमुदाय मिळाला भवंता । आरंभीं तयांच्या निकट जातां । सकळांस निर्भयता नव्हतीच ॥९६॥
सन एकोणीसशें बारा । तेथूनि नवा प्रकार सारा । मशिदीचिया स्थित्यंतरा । आरंभ खरा तेथूनि ॥९७॥
ढोपर ढोपर जमिनीसी । खड्डे होते मशिदीसी । एके निशींत झाली फरसी । भावासरसी भक्तांच्या ॥९८॥
मशिदीचिया वसती-आधीं । बाबा रहात तकियामधीं । तेथेंचि कित्येक कालावधी । अबाधित रमले ते ॥९९॥
तेथेंचि चरणीं बांधोनि घुंगुर । खंजिरीचिया तालावर । नाचावें बाबांनीं अतिसुंदर । गावेंही मधुर प्रेमानें ॥१००॥
आरंभीं साई समर्थांस । दीपोत्सवाची मोठी हौस । तदर्थ स्वयें दुकानदारांस । तेल मागावयास ते जात ॥१०१॥
घेऊनियां टमरेल हातीं । वाण्यातेल्यांच्या दुकानांप्रती । स्वयें तेलाची भिक्षा मागती । आणूनि भरती पणत्यांत ॥१०२॥
पणत्या लावीत झगझगीत । देउळीं आणि मशिदींत । ऐसें कांहीं दिवसपर्यंत । सदोदित चाललें ॥१०३॥
दीपाराधनीं बहु प्रीत । दिवाळीचाही दीपोत्सव करीत । चिंध्या काढुनी वाती वळीत । दीप उजळीत मशीदीं ॥१०४॥
तेल तों रोज आणीत फुकट । वाणियां मनीं आलें कपट । सर्वांमिळूनि केला कट । पुरे कटकट ही आतां ॥१०५॥
पुढें नित्यनियमानुसारतां । बाबा तेल मागूं येतां । सर्वांनींही नाहीं म्हणतां । काय आश्चर्यता वर्तली ॥१०६॥
बाबा निमुट गेले परत । कांकडे सुकेचि ठेविले पणत्यांत । तेल नसतां हें काय करीत । वाणी पहात मौज ती ॥१०७॥
मशिदीच्या जोत्यावरील । बाबा उचलूनि घेती टमरेल । त्यांत होतें इवलेंसें तेल । कष्टें लागेल सांजवात ॥१०८॥
त्या तेलांत घातलें पाणी । स्वयें बाबा गेले पिऊनी । ऐसें तें ब्रम्हार्पण करूनी । निव्वळ पाणी घेतलें ॥१०९॥
मग तें पाणी पणत्यांत ओतुनी । सुके कांकडे पूर्ण भिजवुनी । तयांसी कांडें ओढूनि लावुनी । दीप पेटवूनि दाविले ॥११०॥
पाहूनि तें पाणी पेटे । वाणी घालिती तोंडांत बोटें । बाबांसी आपण वदलों खोटें । केलें ओखटें मनीं म्हणती ॥१११॥
तेल नसतां अणुमात्र । पणत्या जळाल्या सर्व रात्र । वाणी साईंच्या कृपेसी अपात्र । वदूं सर्वत्र लागले ॥११२॥
बाबांचा हा काय प्रताप । असत्य भाषणें झालें पाप । दिधला बाबांसी व्यर्थ संताप । हा पश्चात्ताप वाणियां ॥११३॥
बाबांच्या तें नाहीं मनीं । रागद्वेषां नातळे जनीं । शुत्र मित्र तयां ना कोणी । सर्वही प्राणी सारिखे ॥११४॥
असो आतां पूर्वानुसंधान । कुस्तींत यशस्वी मोहिद्दीन । याहूनि पुढील चरित्रमहिमान । दत्तावधान परिसिजे ॥११५॥
कुस्तीनंतर पांचवे वर्षीं । फकीर अहमदनगरनिवासी । ‘जव्हाअल्ली’ नाम जयासी । आला रहात्यासी सशिष्य ॥११६॥
पाहूनि एक उघडी बखळ । वीरभद्राचे देउळाजवळ । फकीरानें दिधला तळ । फकीर तो सबळ दैवाचा ॥११७॥
जरी नसता तो दैवाचा । तरी तयातें लाधता कैंचा । साईंसारखा शिष्य मौजेचा । डंका जयाचा सर्वत्र ॥११८॥
लोक गांवांत होते अनेक । त्यांतही होते मराठे कैक । त्यांतील भगू सदाफळ एक । जाहला सेवक तयाचा ॥११९॥
फकीर होता मोठा पढीक । कुराण शरीफ करतलामलक । स्वार्थी परमार्थी आणि भाविक । लागले अनेक तच्चरणीं ॥१२०॥
इदगा बांधावया आरंभ केला । ऐसा कांहीं काळ गेला । वीरभद्रदेव बाटविला । आरोप आला त्याजवरी ॥१२१॥
पुढें तो इदगा बंद पडला । फकीर गांवाबाहेर घालविला । तेथूनि मग तो शिरडीसी आला । मशिदींत राहिला बाबांपाशीं ॥१२२॥
फकीर मोठा मृदुभाषणी । गांव लागला तयाचे भजनीं । बाबांसही कांहीं केली करणी । घातली मोहिनी जन म्हणती ॥१२३॥
हो म्हणे तूं माझा चेला । स्वभाव बाबांचा बहु रंगेला । हूं म्हणतां फकीर संतोषला । घेऊनि निघाला बाबांसी ॥१२४॥
बाबांसारिखा शिष्य सधरू । जव्हारअल्ली जाहले गुरु । मग दोघांचा जाहला विचारू । रहिवास करूं रहात्यांत ॥१२५॥
गुरु नेणे शिष्याची कळा । शिष्य जोण गुरूच्या अवकळा । परीन केव्हांही अनादर केला । स्वधर्म राखिला शिष्याचा ॥१२६॥
गुरुमुखांतूनि बाहेर आलें । "योग्यायोग्य" नाहीं पाहिलें । वचन वरिचेवरी झेलिलें । पाणीही वाहिलें गुरुगृहीं ॥१२७॥
ऐसी चालली गुरुसेवा । शिरडीसी यावें केव्हां । ऐसें होऊं लागलें जेव्हां । काय मग तेव्हां जाहलें ॥१२८॥
ऐसें वरचेवरी होऊं लागलें । रहात्यासचि राहूं लागले । फारचि फकीरा नादीं भरले । वाटलें अंतरले शिरडीला ॥१२९॥
जनांसी वाटे जव्हारअल्ली । साईसी निजयोगबळें आकळी । साईची तोंकळा वेगळी । अभिमान जाळी हेहाचा ॥१३०॥
साईसी कोठूनि आला अभिमान । श्रोते सहज करितील अनुमान । परी हें लोकसंग्रहार्थ आचरण । अवतरणकार्य हेंच ॥१३१॥
शिरडीस्थ बाबांचे प्रेमी भक्त । बाबांचें ठायीं अति आसक्त । तयांतें बाबांपासूनि वियुक्त । राहणें अयुक्त वाटलें ॥१३२॥
साई सर्वस्वी तयांआधीन । पाहूनि ग्रामस्थ उद्विग्न मन । कैसें करावें तयां स्वाधीन । विचारीं निमग्न जाहले ॥१३३॥
जैसें कनक आणि कांति । जैसा दीप आणि दीप्ति । तैसीचि हे गुरुशिष्यस्थिति । ऐक्यप्रतीति उभयांसी ॥१३४॥
मग तें शिरडीचें भक्तमंडळ । गेलें रहात्यास त्या इदग्याजवळ । पाहूं प्रयत्न वेंचूनि प्रबळ । बाबांसह सकळ मग परतूं ॥१३५॥
बाबा तैं देती उलट बुद्धि । "फकीर आहे महाक्रोधी । लागूं नका तयाचे नादीं । तो मज कधींच न विसंबे ॥१३६॥
तुम्ही येथूनि करा पलायन । आतांच येईल गांवांतून । करील तुमचें निसंतान । परम कठीण क्रोध त्याचा ॥१३७॥
राग तयाचा मोठा कडक । येतांचि होईल लालभडक । जा जा निघून जा कीं तडक । धरा कीं सडक शिरडीची" ॥१३८॥
आतां पुढें काय कर्तव्यता । बाबा तों कथिती उलटी कथा । इतुक्यांत फकीर आला अवचिता । जाहला पुसता तयांतें ॥१३९॥
"आलांत काय पोरासाठीं । काय करीतसां तेथें गोष्टी । शिरडीस माधारा न्यावें हें पोटीं । परी या कष्टीं पडूं नका" ॥१४०॥
ऐसें जरी तो प्रथम वदला । ग्रामस्थांपुढें तोही कचरला । म्हणे मलाही घेऊनि चला । सवें मुलाला नेऊं कीं ॥१४१॥
असो फकीर आला सवें । तयासही न बाबांस सोडवे । बाबांसही न तया विसंबबे । न कळे संभवे हें कैसें ॥१४२॥
साई परब्रम्हा पुतळा । जव्हारअल्ली भ्रमाचा भोपळा । देवीदासें कसास लाविला । भोपळा फुटला शिरडींत ॥१४३॥
देवीदासाचा बांधा सुंदर । डोळे सतेज रूप मनोहर । दहा अकार वर्षांचा उमर । प्रथम शिरडीवर आला तैं ॥१४४॥
ऐसा तो अल्प वयासी । एक लंगोट मात्र कासेसी । मारुतीचे देउळासी । तीर्थवासी तो उतरला ॥१४५॥
आप्पा भिल्ल म्हाळसापती । तयाकडे जाती येती । काशीरामादिक शिधा देती । वाढली महती तयाची ॥१४६॥
वर्‍हाडासमवेत जैं बाबा आले । तया आधींच बारा सालें । देवीदास येऊनि पहिले । बसते जाहले शिरडींत ॥१४७॥
आप्पा भिल्ल पाटीवर शिकवी । व्यंकटेशस्तोत्र पढवी । सर्वांकरवीं मुखोद्नत म्हणवी । पाठ चालवी नेमानें ॥१४८॥
देवीदास महाज्ञानी । गुरुत्व घेतलें तात्याबांनीं । काशीनाथादिक शिष्याग्रणी । तया चरणीं लागले ॥१४९॥
तयापुढें तो फकीर आणिला । शास्त्रीय वादविवाद मांडिला । वैराग्यानें फकीर जिंकिला । हांकूनि लाविला तेथून ॥१५०॥
मग तो जो तेथूनि निसटला । वैजापुरीं जाऊनि राहिला । पुढें कित्येक वर्षांनीं आला । नमस्कारिला साईनाथ ॥१५१॥
आपण गुरु साई चेला । हा सर्व त्याचा भ्रम निरसला । बाबांनींही पूर्ववत सत्कारिला । शुद्ध जाहला पश्चात्तापें ॥१५२॥
ऐसी बाबांची अगाध लीला । निवाड होण्याचा तेव्हां झाला । परी तो गुरु आपण चेला । भाव हा आदरिला तेथवर ॥१५३॥
तयाचें गुरुपण तयाला । आपुलें चेलेपण आपणाला । हा तरी एक उपदेश एथिला । स्वयें आचरिला साईनाथें ॥१५४॥
आपण कोणाचें होऊनि राहावें । किंवा कोणास आपुलें करावें । याहूनि अन्य असणें न बरवें । तेणें न उतरवे परपार ॥१५५॥
हाचि एक ये वर्तनीं धडा । परी दुर्लभ ऐसा निधडा । होईल जयाचे मनाचा धडा । निरभिमान - गडा चढेल ॥१५६॥
येथें स्वबुद्धि-परिकल्पित । चतुराई न कामा येत । जया मनीं साधावें स्वहित । अभिमानरहित वर्तावें ॥१५७॥
जेणें देहाचा अभिमान जाळिला । तेणेंचि हा देह सार्थकीं लाविला । तो मग कोणाचाही होईल चेला । साधावयाला परमार्थ ॥१५८॥
पाहोनियां ती निर्विषय स्थिति । लहान थोर विस्मित चित्तीं । वय लहान गोजिरी मूर्ति । चोज करिती जन सारे ॥१५९॥
ज्ञानियाचा देहव्यापार । होतसे पूर्वकर्मानुसार । तया न प्रारब्ध - कर्मभार । कर्मकर्तार हो नेणे ॥१६०॥
जरी सूर्यास अंधारीं रिघाव । तरीच ज्ञानिया द्वैतभाव । स्वस्वरूपचि जया अवघें विश्व । वसता ठाव अद्वैत ॥१६१॥
हें गुरुशिष्याचें आचरित । साईनाथांचे परमभक्त । म्हाळसापतींनीं करविलें श्रुत । तैसेंचि साद्यंत कथियेलें ॥१६२॥
असो आतां हें आख्यान । पुढील चरित्र याहूनि गहन । होईल तें यथाक्रम कथन । साबधान श्रवणीं व्हा ॥१६३॥
मशीद पूर्वीं होती कैसी । कैसिया कष्टीं जाहली फरसी । साई हिंदु वा यवनवंशी । नेणवे भरंवशीं हें कवणा ॥१६४॥
धोती पोती खंडयोग  । करीत भोगीत भक्तांचे भोग । हें सर्व निवेदन यथासांग । होईल चांग पुढारा ॥१६५॥
हेमाड साईस शरण । चरणप्रसाद हें कथानिरूपण । श्रवणें होईल दुरितनिवारण । पुण्यपावन ही कथा ॥१६६॥
स्वस्ति श्रीसंतसज्जनप्रेरिते । भक्तहेमाडपंतविरचिते । श्रीसाईसमर्थसच्चरिते । श्रीसाई - पुन: प्रकटीभवनं नाम पंचमोऽध्याय: संपूर्ण: ॥

॥ श्रीसद्रुसाईनाथार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥

श्रीसाईसच्चरित

साईबाबा मराठी
Chapters
उपोद्धात प्रस्तावना दोन शब्द आरंभ अध्याय १ ला अध्याय २ रा अध्याय ३ रा अध्याय ४ था अध्याय ५ वा अध्याय ६ वा अध्याय ७ वा अध्याय ८ वा अध्याय ९ वा अध्याय १० वा अध्याय ११ वा अध्याय १२ वा अध्याय १३ वा अध्याय १४ वा अध्याय १५ वा अध्याय १६ वा अध्याय १७ वा अध्याय १८ वा अध्याय १९ वा अध्याय २० वा अध्याय २१ वा अध्याय २२ वा अध्याय २३ वा अध्याय २४ वा अध्याय २५ वा अध्याय २६ वा अध्याय २७ वा अध्याय २८ वा अध्याय २९ वा अध्याय ३० वा अध्याय ३१ वा अध्याय ३२ वा अध्याय ३३ वा अध्याय ३४ वा अध्याय ३५ वा अध्याय ३६ वा अध्याय ३७ वा अध्याय ३८ वा अध्याय ३९ वा अध्याय ४० वा अध्याय ४१ वा अध्याय ४२ वा अध्याय ४३ वा अध्याय ४४ वा अध्याय ४५ वा अध्याय ४६ वा अध्याय ४७ वा अध्याय ४८ वा अध्याय ४९ वा अध्याय ५० वा अध्याय ५१ वा अध्याय ५२ वा अध्याय ५३ वा श्री साईबाबांचीं वचनें