मनास उपदेश - अभंग ३२९५ ते ३३१०
३२९५
मन एके ठायीं । राहे ऐसें करीं कांहीं ॥१॥
सर्व साधनांचें सार । मनीं करावा विचार ॥२॥
एकाग्र तें मन । करूनि करावें भजन ॥३॥
मन जिंकावें पां आधीं । तेणें तुटेल उपाधी ॥४॥
एका जनार्दनीं मन । दृढ ठेवावें बांधुन ॥५॥
३२९६
मनें करूनि विश्वास । संतचरणीं व्हा रे दास ॥१॥
आणीक न लगे साधन । मन आवरुनी करी भजन ॥२॥
मन धरी मृष्टीमाजीं । वाव तूम न शिणे सहजीं ॥३॥
मन दृढ देवापायीं । एका जनार्दनीं पाहीं ॥४॥
३२९७
मनें कल्पोनियां केली विटंबना । हिंडविले रानां वासनेच्या ॥१॥
तैसें नका करूं वाउगें चिंतन । मन आकळुन कार्य करा ॥२॥
मनाचें आकलन करावें पां आधीं । वाउगी उपाधी तुटतसे ॥३॥
एका जनार्दनीं आवरुनी मन । मग करीं भजन सुखरूप ॥४॥
३२९८
नका धावूं तुम्हीं सैरा । मना मागें या सत्वरा ॥१॥
मन करा पैं आधीन । तेणें जोडे संतचरण ॥२॥
मन आहे महापापी । लावावें तें हरिरुपी ॥३॥
मन स्थिर करूनी निश्चयें । एका जनार्दनीं पाहे ॥४॥
३२९९
करितां अनुष्ठान । मन धांवे सहज जाण ॥१॥
मंत्र जंत्र यंत्र भेद । मनें केला वादावाद ॥२॥
आधीं मनातें जिंकावें । सहज रूप मग पहावें ॥३॥
मन करे आधीन आधीं । एका जनार्दनीं तुटे व्याधी ॥४॥
३३००
मन करूनियां सावध । वाचे स्मरे तूं गोविंद ॥१॥
तेणें साधे सर्व काज । सकळ साधनांचें निज ॥२॥
मन धरी एकमुष्टी । वाचे जपे नाम गोष्टी ॥३॥
मन धांवे भलतीकडे । साधन वायां जाय कोडें ॥४॥
मन आवरुनी साधन । तेणें पावसी निजखुण ॥५॥
खूण संतांवांचुनी । एक जानार्दनीं ध्यानी ॥६॥
३३०१
न करी सायास आणिक संकल्प । वायांचि विकल्प न धरी मनीं ॥१॥
मनाचें जें मन करी ते स्वाधीन । तेणें नारायण कृपा करी ॥२॥
एका जनार्दनीं टाकूनि कल्पना । श्रीसंतचरणा शरण जाई ॥३॥
३३०२
अखंड सदा ध्यान । पाडुरंगी लावा मन ॥१॥
ऐसा उदार हा हिरा । टाकूनी वेचिताती गारा ॥२॥
अमृत सांडोनी । बळें घेती कांजवंणी ॥३॥
कामधेनु कल्पतरु । एका जनार्दनीं आगरु ॥४॥
३३०३
मन करूनियां स्थिर । हृदयीं ध्याई तो साचार ॥१॥
मग सुखाची वसती । सदा समाधान चित्तीं ॥२॥
समाधि समाधान । सहज घडे ब्रह्माज्ञान ॥३॥
तुटे संसाराचा कंद । वाचा नामस्मरण छंद ॥४॥
हेंचि साधनांचें सार । सदा चित्तीं परोपकार ॥५॥
एका जनार्दनीं ध्यानक । ध्यानीं मनीं जनार्दन ॥६॥
३३०४
मन मनासी होय प्रसन्न । तेव्हां वृत्ति होय निरभिमान ॥१॥
पावोनि गुरुकृपेची गोडी । मना मन उभवी गुढी ॥२॥
साधकें संपुर्ण । मन आवरावें जाण ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । मनें होय समाधान ॥४॥
३३०५
संकल्प विकल्प जाण । हेंचि मनाचें लक्षण ॥१॥
सुख दुःखें उभीं । मन वर्तें धर्माधर्मीं ॥२॥
स्वर्ग नरकक बंध मोक्ष । मन जाणतें प्रत्यक्ष ॥३॥
शुभ अशुभ कर्म । मनालागीं कळें वर्म ॥४॥
करा निःसंकल्प मन । म्हणे एका जनार्दनीं ॥५॥
३३०६
मनाचा सविस्तार । ऐका तुम्हीं वो निर्धार ॥१॥
मनें केलें सगुण निर्गुण । मनें दाखविलें चैतन्य ॥२॥
मनें नागविलें देवा । मनें लोळविलें जीवां ॥३॥
मन अज्ञानाची राशी । मन धांवें ते सायासी ॥४॥
एका जनार्दनीं मन । दृढ ठेवावें बांधोन ॥५॥
३३०७
मना तुं परम चांडाळ । अधम खळाहुनीं खळ । विषयीं तळमळ । बह् करसी पापिष्ठा ॥१॥
धरीं विठ्ठलीं विश्वारी । आणिक नको रे सायास । वाउगा तो सोस । सांडीं सांडी अधमा ॥२॥
करी संतांचा सांगात । पूर्ण होती मनोरथ । न धरीं दुजा हेत । विठ्ठलावांचुनीं ॥३॥
बहु सांडीं तुं भाषण । आणिक न करी साधन । एका जनार्दनीं शरण । विठ्ठलासी निघे पां ॥४॥
३३०८
मना तुं अधीर अधीर । बहु पातकी पामर । न राहासी स्थिर । क्षणभर निश्चयें ॥१॥
किती शिकवावें तूंतें । नायकसी एक चिंत्तें । बहु गुणें बोलतां तूंतें । नायकसी पामरा ॥२॥
एकपणें धरी भाव । दृढ चित्तीं विठ्ठलराव । वाउगा तो भेव । नको धरूं आणीक ॥३॥
हेंचि धरीं शिकविलें । कांहीं नको आन दुजें वहिलें । एका जनार्दनीं बोले । करुणा भरीत मनासी ॥४॥
३३०९
बैसतां निश्चळ । मन करी तळमळ ॥१॥
ध्यान धारण ते विधी । मनें न पावेचि सिद्धि ॥२॥
जप तप अनुष्ठान । अवघें मनेंची मळीन ॥३॥
दया शांती क्षमा । मनें न येती समा ॥४॥
ऐशा मना काय करावें । कोठें निवांत बैसावें ॥५॥
एका जनार्दनीं शरण । मन धांवें सहजपणें ॥६॥
३३१०
कौतुक वाटतें मनाचें । नामस्मरण नेणें साचें ॥१॥
कां रे मानिशी कंटाळा । मना खळा अधम तूं ॥२॥
नका घालुं गोंवागुंती । तेणें फजिती मागें पुढें ॥३॥
एका जनार्दनीं भाव । अवघा दिसे देवाधिदेव ॥४॥