जा, घना जा ! 1
भग भग करीत आगगाडी स्टेशनात आली. सुंदरपूरचे स्टेशन तसे फार मोठे नव्हते. परंतु स्टेशनात नेहमी गर्दी असायची. आज पुन्हा तिकडे दसगावचा आठवड्याचा बाजार होता. याच गाडीने लहानमोठे व्यापारी दसगावला जायचे. इतरही माणसे जायची. म्हणून स्टेशनात आज रोजच्यापेक्षा अधिक गर्दी होती. केळी, संत्री, चिवडा वगैरे विकणा-यांची गर्दी होती. वर्तमानपत्रे, मासिके, वगैरे विकणारेही दिसत होते. चहाच्या दुकानाजवळ पुष्कळ मंडळी होती. गाडी येताच धावपळ सुरु झाली. चहा हिंदू, चहा मुसलमान, वगैरे आवाज कानावर येऊ लागले. हमाल मजुरी शोधू लागले. कोणाचे सामान आहे का बघत होते. स्टेशनच्या बाहेरुन टांगेवाले स्वारी आहे का, स्वारी आहे का, - विचारीत होते.
अशा त्या गर्दीत ती पाहा एक विचित्र व्यक्ती दिसत आहे. आगगाडीतूनच ती उतरली. नेसू एक खादीचा पंचा नि अंगात खादीची कोपरी. डोक्यावर टोपी नव्हती. हातात एक पिशवी होती. खांद्यावर घोंगडी होती. उंच सडपातळ व्यक्ती, डोळ्यांना चष्मा होता. तोंडावर एक प्रकारची उत्कटता आहे. ओठांवर मंदस्मित आहे. त्या गर्दीत ती तरुण मूर्ती उभी राहिली. चोहो बाजूंना तिने पाहिले, नंतर गर्दीतून वाट काढीत ती तिकिट देण्याच्या फाटकाजवळ आली. तिकिट देऊन ती बाहेर आली.
“स्वामी, टांगा पाहिजे का, स्वामी?”
“अहो महाराज, कोठे जायचे? संस्कृतीत जायचे का?”
“या, इकडे या. मठात जायचे का महाराज?” टांगेवाले तरुणाभोवती गर्दी करु लागले.
“मला टांगा नको.” तो तरुण म्हणाला. थोडा वेळ सारे शांत झाल्यावर त्याने तेथील गृहस्थाला विचारले, “भारतीय संस्कृती मंदिर येथे कोठेसे आहे?”
“या बाजूने जा. नंतर डाव्या बाजूने वळा. पुढे नदी आहे. नदीकाठीच ती इमारत आहे. दिसेलच तुम्हाला. तुम्हाला आगगाडीतून दिसली नाही संस्था?”