माझी प्राप्ति कोणाला होत नाहीं ?
मज जाणावयालागीं । अभिमानें कष्टले हठयोगीं । अहंतेनें नपावोनि माझी मार्गी । वंचले विभागी काळवंचनेच्या ॥६५॥
मज पावावयाकारणें । दाटोनि ते देहाभिमानें । स्वकर्मे शिखासूत्र त्यजणें । तें मज पावणें खुंटले त्यांचें ॥६६॥
नजिणतां कामक्रोधासी । एकाकी जाला संन्यासी । देहाभिमानें ग्रासिलें त्यासी । क्रोधलोभांसी स्वयें विकला ॥६७॥
संन्यासी स्वप्नी विषय देखे । तरी विरजाहोम केला हें लटिकें । तेणें अधोगती यथासुखें । विषयअभिलाखें आणिली घरां ॥६८॥
माझा निश्चयो नाहीं मनें । आह्मी सज्ञान ज्ञानाभिमानें । देह दंडितां पुरश्चरणें । क्रोधाचें नागवणें नागवी कामू ॥६९॥
मंत्राची बीजाक्षरें । चित्स्वरुपज्ञान गंभींरे । हें नेणोनी आपक निदसुरे । जपमाळाद्वारें भ्रमणीं पडिले ॥५७०॥
एकीं शाद्विकशास्त्रमूढीं । ज्ञातेपणाची उभविली गुडी । पडतां कामकोधांची धाडी । स्वयें चरफडी देहलोभें ॥७१॥
‘ शद्वादेवाऽपरोक्षधीः ’ । हे सत्य सच्छास्त्रोवती । शद्वी शब्दविद्या नेणती । यालागीं नपवती अपरोक्षसिद्धी ॥७२॥
सत्य कापुसाचीं वस्त्रें होतीं । परी कापूस नेणतां नागवे दिसती । तेवीं शद्वविज्ञानस्थिती । त्यां शाद्भिकां अंतीं अपरोक्ष कैचें ॥७३॥
चाटु नाना मधुररस वाढी । परी चाटु खातां नलभे गोडी । तेवीं शद्वें स्वानंदजोडी । चवी चोखडी शद्वी नाहीं ॥७४॥
या रितीं हे साधनधर्म । आचरतां नाना कर्म । माझे प्राप्तीचे निजवर्म । नेणती संभ्रम देहाभिमानी ॥७५॥
माझी पावावया निजप्राप्ती । अन्वयें करावी माझी भक्ती । व्यतिरेकें माझी स्वरुपस्थिती । सांगेन तुजप्रती गुह्य माझें ॥७६॥
तत्त्वजिज्ञासीं तत्त्वज्ञानें । अन्वयें सर्वत्र मज भजणें । व्यतिरेकें मज जाणणे । अविकारपणें तें ऐक ॥७७॥
सृष्टि आदि मी स्वयंभू असें । सृष्टिरुपें मी स्वयें आभासें । सृष्टीचे निःशेष नाशें । म्यां उरिजे अविनाशें अविकारित्वें ॥७८॥
अन्वय जाणणें जयातें । वस्तूपासोनि तत्वें समस्तें । उपजती तद्रूप निश्चितें । कार्यकारणत्वें अभिन्न ॥७९॥
श्वानारुढ खंडेरावो । सुवर्णाचा करविला पहाहो । तेथें पहातां श्वान आणि देवो । सुवर्णान्वयें अभिन्न ॥५८०॥
जेवीं तांब्याचा केला नाग । फणा पुच्छ मध्यभाग । पहातां तांबेंचि सर्वांग । तेवीं अन्वयें जग मद्रूप सर्व ॥८१॥
पेरिजे उंसाचीं पेरीं बरवीं । ते ऊंसपणें विरुढें हिरवीं । कांडोकांडीं निजस्वभावीं । वाढती आघवी ऊंसरुप ॥८२॥
तेवीं वस्तूपासोनियां जाण । माया महत्तत्व चिदघन । भूतें भौतिकें चिद्रूप पूर्ण । हें अन्वयलक्षण विरंची ॥८३॥
जेवीं घृताचिया कणिका । घृतेंशी नव्हती आणिका । तेवीं भूता आणि भौतिका । वेगळीक देखा मजसी नाहीं ॥८४॥
भगवदभक्तीनेंच माझी प्राप्ति
ऐशिया अन्वयस्थिती । भावें करितां भगवद्भक्ती । मी परमात्मा सर्वभूती । भजतां माजी प्राप्ती मद्भक्तां सुगम ॥८५॥
सर्वभूतीं भगवद्भजन । हें अंतरींचें गुह्य साधन । तो मज पढियंता संपूर्ण । जो भूतें चिदघन सदा देखे ॥८६॥
जो भूतें देखे चैतन्यघन । त्यासि मी परमात्मा आपण । जिवें करीं निंबलोण । त्याहूनि आन मज प्रिय नाहीं ॥८७॥
तो जेऊती वास पाहे । तो तो पदार्थ मी होतु जाये । तो जेथें जेथें ठेवी पाये । ते धरा मी होये धरणीधरु ॥८८॥
अन्वयभक्तीचें महिमान
अन्वयस्थितीच्या भक्तिपरतें । मज आन नाहीं पढियेतें । मजवेगळें नदेखे आपणातें । मद्रूप जगातें चिदन्वयें देखे ॥८९॥
नंद यशोदा श्रीकृष्ण । गोकुळें तीं मृत्तिका पूर्ण । तेवीं नामरुपविकारगुण । जग संपूर्ण चिन्मात्र ॥५९०॥
जें जें तत्त्व उपजे जाण । मायामहत्तत्वादि तिन्ही गुण । तें तें देखिजे चैतन्यघन । अन्वयभजन यानांव ॥९१॥
ऐशियापरी भगवद्भजन । सभाग्य पावती सज्ञान । ते भक्तिलागीं मी आपण । श्रीनारायण स्वयें विकलों ॥९२॥
ऐसें निःसीम ज्यांचें भजन । ते भक्त मजही पूज्य पूर्ण । श्रीसमवेत मीं आपण । त्यांचे श्रीचरण स्वयें वंदी ॥९३॥
माझिया भक्तांची महती । मी स्वयें जाणें श्रीपती । कां जे माझिये भक्तीची पूर्णप्राप्ती । भक्त जाणती भावार्थी ॥९४॥
ऐसिया अन्वयप्रतीतीकरी । भक्त समावले मजभीतरीं । मीही अनन्य आवडीकरी । भक्तसबाह्याभ्यंतरी स्वानंदें नांदें ॥९५॥
अन्वयें जें अवलोकन । या पदाच्या पोटीं भगवद्भजन । स्वयें बोलिला श्रीनारायण । तेंचि म्यां व्याख्यान सविस्तर केलें ॥९६॥
मागा स्वमुखें श्रीपती । बोलिला होता ब्रह्मयाप्रती । सांग सांगेन भगवद्भक्ती । तेचि ये श्लोकार्थी विशद केली ॥९७॥
तत्त्वजिज्ञासुलागीं जाण । स्वरुपप्राप्तीचें निजसाधन । देवो बोलिला भगवद्भजन । तेंचि निरुपण म्यां प्रगट केलें ॥९८॥