श्रीकृष्णजन्माचे अभंग

*
पापी जे अभक्त दैत्य ते माजले । धरणीसीं झाले ओझें त्यांचे ॥१॥
दिधलासे त्रास ऋषि मुनि सर्वां । न पूजिती देवा कोणी एक ॥२॥
राहियेले यज्ञ मोडिलें कीर्तन । पळाले ब्राम्हण दैत्यां भेणे ॥३॥
वत्सरुपी पृथ्वी ब्रम्हयापाशीं जाय । नेत्रीं वाहे तोय सांगतसे ॥४॥
बुडविला धर्म अधर्म झाला फ़ार । सोसवेना भार मज आतां॥५॥
ब्रम्हा इंद्र आणि बरोबरी शीव । चालियेले सर्व क्षीराब्धीशी ॥६॥
नामा म्हणे आतां करितील स्तुती । सावधान चित्तीं परिसावें ॥७॥
*
वासुदेव ह्रुषिकेशा माधवा मधुसूदना । करितातीं स्तवना पुरुषसूक्तें ॥१॥
पद्मनाभा त्रिलोकेशा वामना शेषशायी । आम्हां कोणी नाहीं तुजवीण ॥२॥
जनार्दना हरि श्रीवत्सला गरुडध्वजा । पाव अधोक्षजा आतां आम्हां ॥३॥
वराहा पुंडरीका नृसिंहा नरांतका । वैकुंठनायका देवराया ॥४॥
अच्युता शाश्‍वता अनंता अज अव्यया । कृपेच्या अभया देई आम्हां ॥५॥
नारायणा देवाध्यक्षा कैठभभंजना । करी रे मर्दना दृष्टाचिया ॥६॥
चक्रगदाशंखपाणि नरोत्तमा । पाव पुरुषोत्तमा दासा तुझ्या ॥७॥
रामा हयग्रीवा भीमा रौद्रोभ्दवा । आश्रय भूतां सर्वा तुझा असे ॥८॥
श्रीधरा श्रीपति चतुर्बाहो मेघ :शामा । लेकुंरे आम्हां पाव त्वरें ॥९॥
नामा म्हणे ऎसें करितां स्तवन । तोषला भगवान क्षीराब्धींत ॥१०॥
*
आकाशीची वाणी सांगे सकळांसी । तळमळ मानसीं करु नका ॥१॥
देवकीच्या गर्भा येईल भगवान । रक्षील ब्राम्हण गाई भक्त ॥२॥
उतरील भार मारील दैत्यांसी । आनंद सर्वांसी करील तो ॥३॥
रोहिणी उदरीं शेष बळिभद्र । यादव समग्र व्हा रे तुम्ही ॥४॥
ऎकोनियां ऎसें आनंद मानसीं । येती स्वस्थळासी नामा म्हणे ॥५॥
*
शेषाप्रती बोले लक्ष्मीचा तो वर । चला अवतार घेऊं आतां ॥१॥
पृथ्वीवरी दैत्य माजले ते फ़ार । गार्‍हाणें सुरवर सांगुं आले॥२॥
शेष म्हणे मज श्रम झाले फ़ार । यालागीं अवतार मी ग घेचि ॥३॥
राम अवतारीं झालें लक्षुमण । सेविलें अरण्य तुम्हांसवे ॥४॥
चौदा वर्षावरी केलें उपोषण । जाणातां आपण प्रत्यक्ष हें ॥५॥
नामा म्हणे ऎसें वदे धरणीधर । हासोनी श्रीधर काय बोले ॥६॥
*
पूर्वी तूं अनुज झालासी कनिष्ठ । सोसियेले कष्ट मजसवें ॥१॥
आतां तूं वडील होई गा सर्वज्ञा । पाळीन मी आज्ञा तुझी बा रे ॥२॥
देवकी उदरीं राहावें जावोनी । मायेसी मागुनी पाठवितों ॥३॥
योगमाया तुज काढील तेथुन । घालीन नेऊन गोकुळासी ॥३॥
लक्ष्मीसी सांगे तेव्हांह्र्षीकेषी । कौडण्यपुरासी जावें तुम्हीं ॥५॥
नामा म्हणे ऎसा करुनि विचार । घ्यावया अवतार सिद्ध असे ॥६॥
*
वसुदेवा देत देवकी बहीण । लग्नामध्ये विघ्न झालें ऎका ॥१॥
आकाशीची वाणी सांगतसे कंसा । मानी भरवंसा हा बोलण्याचा ॥२॥
आठवा इचा पुत्र वधील तुजसी । ऎकोनी मानसीं क्रोधावला ॥३॥
घेऊनियां खडग माराया धांवला । हात तो धरीला वासुदेवें ॥४॥
देईन मी पुत्र सत्य माझें मानी । ठेवा बंदीखानीं दूता सांगें ॥५॥
पुण्य सारावया भेटे देवऋषी । वधी बाळकांसी ठेवूं नको ॥६॥
होतांची प्रसूत नेऊनियां देत । सहाही मारीत दुराचारी ॥७॥
धन्य त्याचें ज्ञान न करीच शोक । वधितां बाळक नामा म्हणॆ ॥८॥
*
सातवा जो गर्भ योगमाया नेत । आश्र्चर्य करीत मनामाजी ॥१॥
रोहीणी उदरीं नेवोनी घातला । न कळे कोणाला देवावीण ॥२॥
कंसाचिया भेणें यादव पळाले । ब्राम्हण राहिले अरण्यांत ॥३॥
नाही कोणा सुख तळमळ मानसीं । वधील दुष्टासी कोण आतां ॥४॥
विश्‍वाचा जो आत्मा कळलें तयाल । दावितसे लीला संभूतीची ॥५॥
अहर्निशीं ध्यान भक्तांचे मानसीं । स्थापिल धर्मासी नामा म्हणे ॥६॥
*
देवकीचें तेज दिसे जैसा सूर्य । कंसाचे ह्र्दय जळतसे ॥१॥
हरणें पळती देखोनियां व्याघ्र । कांपे थरथर तयापरी ॥२॥
अजासर्पन्यानें कीटकभ्रमर । दिसती नारीनर कृष्णरुप ॥३॥
जेवितां बोलतां शेजेसी तो निजे । आला आला मज मारावया ॥४॥
नाशील हा आतां दैत्यांचे तें बंड । फ़ाटलीसे गांड तेव्हां त्याची ॥५॥
नामा म्हणे भय़ें लागलेंसे ध्यान । चराचरीं कृष्ण दिसतसे ॥६॥
*
विमानांची दाटी अंतरिक्षी देव । करिताती सर्व गर्भस्तुति ॥१॥
सत्रा अक्षरांत असे तुझी मूर्ती । यज्ञेशा तुजप्रती नमो नमो ॥२॥
सहाजणीं भांडती नवजणीं स्थापिती । न कळे कोणाप्रती अंत तुझा ॥३॥
आठराजणें तुझी वर्णिताती कीर्ति । गुणातीत श्रीपति नमो तुज ॥४॥
चौघां जणां तुझा न कळेचि पार । श्रमसी वारंवार आम्हांसाठीं ॥५॥
आठ्यांशी सहस्त्र वर्णिताती तुज । ब्रह्माडांचे बीज तुज नमो ॥६॥
जन्म मरणानें नाहीं तया भय । आठविती पाय तुझेजे कां ॥७॥
नवजणी तुझ्या पायीं लोळतांतीं । परब्रम्हा मूर्ति तुज नमो ॥८॥
नामाम्हणे ऎसी करिताती स्तुती । पुष्पें वाहूनि जाती स्वस्थळासीं ॥९॥
*
मयूरादि पक्षी नृत्य करीताती । नद्या वाहताती दोहीं थड्या ॥१॥
भुमीवरी सडे केशर कस्तुरी । आनंद अंतरीं सकळांच्या ॥२॥
विमानांची दाटी सुरवर येती । गंधर्व गाताती सप्तस्वरे ॥३॥
मंद मंद मेघ गर्जना करिती । वाद्यें वाजताती नानापरी ॥४॥
नामा म्हणे स्वर्गी नगारे वाजती । अप्सरा नाचती आनंदाने ॥५॥
*
दशरथें मारिला तोचि होता मास । वर्षा ऋतु असे कृष्णपक्ष ॥१॥
वसुनाम तिथी बुधवार असे। शुक सांगतसे परीक्षिती ॥२॥
रोहिणी नक्षत्र दोन प्रहर रात्र । माया घाली अस्त्र रक्षपाळां ॥३॥
नवग्रह अनुकूल सर्वांचे जें मूळ । वसुदेव कपाळ धन्य धन्य ॥४॥
जयाचा हा वंश तयासी आनंद । माझा कुळीं गोविंद अवतरला ॥५॥
अयोनीसम्भव नोहे कांही श्रमी । नामयाचा स्वामी प्रगतला ॥६॥
*
फ़िराविली दोनी । कन्या आणि चक्रपाणि ॥१॥
झाला आनंदि आनंद । अवतरले गोविंद ॥२॥
तुटली बंधनें । वसुदेव देवकीचीं दर्शनें ॥३॥
गोकुळासी आलें । ब्रम्हा अव्यक्त चांगंलें ॥४॥
नंद दसवंती । धन्य देखिले श्रीपति ॥५॥
निशीं जन्मकाळ । आले अष्टमी गोपाळ ॥६॥
आनंदली मही । भार गेला सकळही ॥७॥
तुका म्हणे कंसा । आट भोविला वोळसा ॥८॥
*
कृष्ण गोकुळीं जन्मला । दुष्टां चळकांप सुटला ॥१॥
होतां कृष्णाचा अवतार । आनंद करिती घरोघर ॥२॥
सदा नाम वाचे गातीं । प्रेमे आनंदे नाचती ॥३॥
तुका म्हणे हरती दोष । आनंदाने करिती घोष ॥४॥
*
गोकुळींच्या सुखा । अंतपार नाहीं लेखा ॥१॥
बाळकृष्ण नंदाघरीं । आनंदल्या नरनारी ॥२॥
गुढिया तोरणें । करिती कथा गातीं गाणें ॥३॥
तुका म्हणे छंदे । येणॆं वेधिलीं गोविंदें ॥४॥
*
अनंत ब्रह्मांडे उदारीं । हरि हा बाळक नंदाघरीं ॥१॥
नवल केव्हडें केव्हडें । न कळे कान्होबाचें कोडे ॥२॥
पृथ्वी जेणें तृत्प केली । त्यासी यशोदा भोजन घाली ॥३॥
विश्‍वव्यापक कमळापती । त्यासी गौळणी कडिये घेती ॥४॥
तुका म्हणे नटधारी । भोग भोगुनी ब्रह्माचारी ॥५॥