Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय नववा

श्री भगवानुवाच

दोषरहित तुजला मी ज्ञान अति गुहय अनुभविक ज्ञान ॥

ज्याच्या ज्ञाने होशी अशुभाच्या पार तेंच सांगेन ॥१॥

विद्यांचा राजा हे राजा गुहया मधील हेंच असें ॥

पवित्र तसेंच उत्तम अनुभवास प्रत्यक्ष येईलसें ॥२॥अ

धार्मिकहि तें असुनि आचरणेस बहु सुलभ ही आहे ॥

शास्त्रीय ज्ञान तसे विज्ञान अविनाशीच जाणा हे ॥२॥ब

श्रद्धा यावर नाही असे मज ना मिळति शत्रु तापा ते ॥

मृत्यू मम या संसारी निःसंशय फिर फिरुन येती ते ॥३॥

अव्यक्‍त रुप माझें जियें जग सर्व व्यापिलें आहे ॥

माझे ठायीं भूतें त्या भूतात मी नसे पाहे ॥४॥

भूतें न माझे ठायी ऐसें म्हणणेहि योग्य बा आहे ॥

अभ्दुत ईश्‍वर करणी भूतांचा जनकही मीच आहे ॥५॥अ

भुता धारण कर्ता मी आहे परि तसेच भूतात ॥

मायातीत असा मी कर्ता असे मी सदा अलिप्‍त ॥५॥ब

जैसा सर्व-ग वायू आकाशी सर्वदा वसे जाण ॥

भूतें तैशी माझे ठायीं मी ठेवितो नित्य जाण ॥६॥

कौंतेय कल्प अंती मम प्रकृतिलाच भूत गण मिळती ॥

कल्पा गम सम याला कर्ताहि मीच भूत उत्पत्ती ॥७॥

प्रकृतीला वश भूतें प्रकृती वश मज असेच या योगें ॥

वरचे वर भूतांचें उत्पादन तीस मी सदा सांगे ॥८॥

सृष्टयुत्पत्ती कर्मे धनंजया बंधने न मज होती ॥

व्यवहारी उदासीन कर्मात मम न कधीच आसक्‍ती ॥९॥

माझ्यानें तत्वानें निर्मी प्रकृती चराचरा दीना ॥

यायोगें कौंतेया हें जगच्चक्र कधींच भंगेना ॥१०॥

परमेश्‍वर भूतांचा मूढ न जाणोन सत्य ममरुपा ॥

अवमानि-तीच माझ्या दृश्य अशा याच मानुषी रुपा ॥११॥

आशा व्यर्थ तयांची कर्मे निष्फळ ज्ञानही फुकट ॥

मोहिनी राक्षसीशा प्रकृति आश्रया मूढ करिति निकट ॥१२॥

जे दैवी प्रकृतीचे भजक महात्मेच पार्थ असतात ॥

भूतादी अविनाशी मज ओळखून अनन्य भजतात ॥१३॥

मम कीर्तना निरंतर दृढनिश्‍चय यत्‍न युक्‍त करितात ॥

भक्‍ति युक्‍त मज नमुनी ध्यान युक्‍त उपासना हि करितात ॥१४॥

द्वैतें अद्वैतें वा बहुरुपें जग व्याप्‍त-शा मजला ॥

ज्ञानाच्या द्वारानें करिती दुसरे मम उपासनेला ॥१५॥

यज्ञ संकल्प यज्ञहि पितराधार वनस्पति हि यज्ञाची ॥

मंत्रहि मी आहुतिहि मी अग्नी मी हवन द्रव्यही मीची ॥१६॥

मातापिताहि आजा जगदाधारहि पवित्र मी आहे ॥

ॐ कार वेद्यही मी ऋग्यजुः सामदेव मी आहे ॥१७॥

पोषक गति, प्रभू मी निवास साक्षी हितेच्छु आश्रय मी ॥

नाश स्थिति उत्पत्ती भांडार अव्यय बीज आहे मी ॥१८॥

पार्थ ऊनहि पाडी आवर्षण वृष्टिहि मीच पाडी ॥

मृत्यू मी अमृतहि मी असत्‌ सतांची मीच की जोडी ॥१९॥

ऋग्वेद यजुः सामहि यांच्या आज्ञे समान वर्तति ते ॥

पवित्र हि सोम-यागी यज्ञांनी पूजितात ही माते ॥२०॥अ

वर्तुनि ऐसें स्वर्गा इच्छुनि तो मिळवितात ही लोक ॥

तेथें जाउन घेती उपभोग तेथलेच जे अनेक ॥२०॥ब

स्वर्गा विशाल ऐशा उपभोगुनि पुण्य जो असें त्यांचें ॥

साठा सरता येती पुनरपि जन्मास मृत्यु लोकीचे ॥२१॥अ

वेदाज्ञा अनुसरुनी उपभोगाच्या धरुन इच्छेला ॥

सकाम कर्मे करिती स्वर्गमृत्यु याच हेल पाटयाला ॥२१॥ब

माझी उपासना जे मजला चिंतून एकनिष्ठेनें ॥

करिती त्या योग्याच्या योगक्षेमा मीच करी जाणे ॥२२॥

मजविण अन्यहि देवा श्रद्धेनें भजति तेहि कौंतेय ॥

कर्म न यथा विधीते तरि जाणावे तेहि भजक मदीय ॥२३॥

उपभोगी यज्ञांचा स्वामी मी सत्यरुप मम याते ॥

न ओळखति ते पावति जन्ममरण याच चक्र फेर्‍याते ॥२४॥

देव भक्‍त देवांना पितृभक्‍त पावतीच पितराना ॥

भूत भक्‍त भूतांना माझे भक्‍त पावति मत्पदांना ॥२५॥

पत्र पुष्प फल जलही भक्‍तीने जरि मला कुणी दिधले ॥

स्वीकार मी तयांचा करितो कीं भक्‍तिनेच तें भरलें ॥२६॥

कौंतेया जे करिशी खाशी जें हवन दानहि करिशी ॥

तपही जे तूं करिशी अर्पावे सर्व ते तुवा मजशी ॥२७॥

वर्तन हे तोडिल तव शुभ अशुभ हि फलद कर्म बंधास ॥

युक्‍त तूं मजसि मिळशी युवतच योग कर्म फल संन्यास ॥२८॥

भूतामध्यें सम मी अप्रिय प्रियहि मज नसे कोणी ॥

भक्‍त वसति मम ठायीं मी वसतो भक्‍ताचियाच ठिकाणी ॥२९॥

अत्यंत दुराचारी भजेल मज जरि अनन्य भावानें ॥

साधू तो समजावा येई तो मजकडेच बुद्धीनें ॥३०॥

तत्काळचि धर्मात्मा होई मिळवी अखंड शांतीला ॥

कौंतेय निश्‍चयानें समज हे पावे न भक्‍त नाशाला ॥३१॥

नारी शूद्र वैश्य हे जमति जरि पार्थ पाप योनीत ॥

आश्रय मम जर घेती परम गती प्राप्‍त करुन घेतात ॥३२॥

पुण्यात्मे ब्राह्मण जे क्षत्रिय भक्‍ता न मुक्‍तिची शंका ॥

पार्था मज तूं भजरे जन्मा आलास मर्त्य या लोका ॥३३॥

मन माझे ठायी हो मम भक्‍त नमन मज यज-न मजसाठी

मत्परायण होउनी आत्म्या सह तुज पडेल मम गाठी ॥३४॥

सारांश

भक्‍ती आवडते मला फल जलें पर्णे फुलें ही दिली ॥

सेवी मी बहु तोष होय जर तीं भक्‍ती मुळें अर्पिली ॥

भक्‍तीनें मजला भजे नर जरी पापी तरी पावतो ॥

मुक्‍तीला म्हणुनी भजो जन सदा श्रीकृष्ण गोविंद तो ॥१॥

समश्लोकी भगवद्‌गीता

संकलित
Chapters
प्रस्तावना समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पहिला समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय दुसरा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय तिसरा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय चवथा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पांचवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सहावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सातवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय आठवा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय नववा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय दहावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय अकरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय बारावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय तेरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय चौदावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय पंधरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सोळावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय सतरावा समश्लोकी भगवद्गीता अध्याय अठरावा कोण तू----? अध्याय पहिला अध्याय दुसरा अध्याय तिसरा अध्याय चवथा अध्याय पांचवा अध्याय सहावा अध्याय सातवा अध्याय आठवा अध्याय नववा अध्याय दहावा अध्याय अकरावा अध्याय बारावा अध्याय तेरावा अध्याय चौदावा अध्याय पंधरावा अध्याय सोळावा अध्याय सतरावा अध्याय अठरावा