ध्यान पाहुनी गोष्टीवरती
मुले
अनंत जीवनकथा चेतवी उत्साहाची ज्योती ।
तात ! आपली कथा परंतू वीर विनायक होती ।
तुटला कां हो धागा? अथवा सांधा दुसरा आला ?
कथा विनायक आला केव्हां कसा मायदेशाला ॥१॥
निवेदक-
ध्यान पाहुनी गोष्टीवरती कथावयाला येई भरती ।
नव तरुणांनो ! जाऊ आपण मूळ कथेच्या ओघावरती ॥२॥
सूत्र कथेचे नाही सुटले, जरी तुम्हां ते अलग वाटले ।
नेता जीवनमार्ग चालता उपाख्यान त्या पथीं उमटले ॥३॥
ऐका ! चंचल अतर्क्य नियती विनायकाच्या कक्षेभंवती ।
आश्वासुनिया अथवा फसवुनि ऊन साउली खेळत होती ॥४॥
हो स्वच्छंदन पळांत बंधन हिसळी घुसळी सारे तनमन ।
अवकाशांतुन सोडी मारुत कधी झुळुक वा कधी प्रभंजन ॥५॥
कधी भाजते अंग उन्हाने बर्फाच्छादित कधी बंघने ।
तरी कराने धरलेला ध्वज होता फडकत आवेशाने ॥६॥
वाड्.मय जनजागृतिचे साधन करि विनायक पुस्तक लेखन ।
स्फूर्तिप्रद आख्याने लिहिली इतिहासाला शोधुन शोधुन ॥७॥
वाड्.मय होते ज्वालाग्राही त्याचे शत्रुला भय राही ।
झाली मुद्रित हळूच पुस्तकें आणि पसरली दिशांत दाही ॥८॥
गुप्तपणे पुस्तकें निघाली हिंदुस्थानामध्ये आली ।
संस्थेने त्या आधी होती चित्ते युवकांची नांगरली ॥९॥
बीजापरि ते वाड्.मय भिजले, रुजले, स्फूर्तीसवे उगवले ।
वाढत होती देशप्रीती नवतरुणांचे रक्त उसळले ॥१०॥
निर्यातीला युक्ति योजिली पुस्तकांतुनी शस्त्रे गेली ।
सशस्त्र झाला अभिनव भारत जशी पिस्तुले हाती आली ॥११॥
भारतमाता की जय बोला शस्त्र मिळाले कान्हेरेला ।
बार भयानक उडतां त्याशी सावरकर संबंध जोडला ॥१२॥
भडका झाला जो वै-याचा माग काढला विनायकाचा ।
आणि घेरले रिपुने त्याला अंत कराया आयुष्याचा ॥१३॥
नेले त्याला नौकेवरती आणायाला पुन्हा भारती ।
सुटला होता ! परी गवसला ! देशाची होती कर्मगती ॥१४॥
विनायकाच्यासह कांही क्षण सागरावरी जाऊ आपण ।
बघूं तयाची अतर्क्य लीला कसा झुंजला एकाकी रण ॥१५॥
अनंत जीवनकथा चेतवी उत्साहाची ज्योती ।
तात ! आपली कथा परंतू वीर विनायक होती ।
तुटला कां हो धागा? अथवा सांधा दुसरा आला ?
कथा विनायक आला केव्हां कसा मायदेशाला ॥१॥
निवेदक-
ध्यान पाहुनी गोष्टीवरती कथावयाला येई भरती ।
नव तरुणांनो ! जाऊ आपण मूळ कथेच्या ओघावरती ॥२॥
सूत्र कथेचे नाही सुटले, जरी तुम्हां ते अलग वाटले ।
नेता जीवनमार्ग चालता उपाख्यान त्या पथीं उमटले ॥३॥
ऐका ! चंचल अतर्क्य नियती विनायकाच्या कक्षेभंवती ।
आश्वासुनिया अथवा फसवुनि ऊन साउली खेळत होती ॥४॥
हो स्वच्छंदन पळांत बंधन हिसळी घुसळी सारे तनमन ।
अवकाशांतुन सोडी मारुत कधी झुळुक वा कधी प्रभंजन ॥५॥
कधी भाजते अंग उन्हाने बर्फाच्छादित कधी बंघने ।
तरी कराने धरलेला ध्वज होता फडकत आवेशाने ॥६॥
वाड्.मय जनजागृतिचे साधन करि विनायक पुस्तक लेखन ।
स्फूर्तिप्रद आख्याने लिहिली इतिहासाला शोधुन शोधुन ॥७॥
वाड्.मय होते ज्वालाग्राही त्याचे शत्रुला भय राही ।
झाली मुद्रित हळूच पुस्तकें आणि पसरली दिशांत दाही ॥८॥
गुप्तपणे पुस्तकें निघाली हिंदुस्थानामध्ये आली ।
संस्थेने त्या आधी होती चित्ते युवकांची नांगरली ॥९॥
बीजापरि ते वाड्.मय भिजले, रुजले, स्फूर्तीसवे उगवले ।
वाढत होती देशप्रीती नवतरुणांचे रक्त उसळले ॥१०॥
निर्यातीला युक्ति योजिली पुस्तकांतुनी शस्त्रे गेली ।
सशस्त्र झाला अभिनव भारत जशी पिस्तुले हाती आली ॥११॥
भारतमाता की जय बोला शस्त्र मिळाले कान्हेरेला ।
बार भयानक उडतां त्याशी सावरकर संबंध जोडला ॥१२॥
भडका झाला जो वै-याचा माग काढला विनायकाचा ।
आणि घेरले रिपुने त्याला अंत कराया आयुष्याचा ॥१३॥
नेले त्याला नौकेवरती आणायाला पुन्हा भारती ।
सुटला होता ! परी गवसला ! देशाची होती कर्मगती ॥१४॥
विनायकाच्यासह कांही क्षण सागरावरी जाऊ आपण ।
बघूं तयाची अतर्क्य लीला कसा झुंजला एकाकी रण ॥१५॥