Get it on Google Play
Download on the App Store

अध्याय १७

विष्णूचें गंधर्वरुप

 (दिंडी)

सोमकांताला सांगती च्यवनतात ।

मधू कैटभ हे त्रैलोक्य पीडितात ॥

इंद्रचंद्रादी देव तयां भ्याले ।

स्थान अपुलेंहि सोडुनी पळाले ॥१॥

पुढें झोपेंतुन विष्णु तयी मात ।

कळे राक्षस हे पीडिती बहूत ॥

तयां सांगुनियां विष्णु करी युद्ध ।

देव झाले साह्यार्थ तदा सिद्ध ॥२॥

(गीति)

युद्धास सिद्ध होतां, विष्णूनें शंख फुंकिला आधीं ।

हा शंखनाद ऐकुनी, मधु-कैटभ पावले भया आधीं ॥३॥

म्हणती एकमतें कीं, जिंकियलें त्रिभुवनास आजवरी ।

हा शंखनाद ज्याचा, तो योद्धा धीर वीर बहु भारी ॥४॥

त्याच्या संगें लढतां, मरण जरी पावलों अम्ही साचे ।

युद्ध करुनियां त्यासी, जय मिळवूं बोलती असे वाचें ॥५॥

असुर सुरांना म्हणती, जरि तुम्हां वाटतोच अभिमान ।

आम्हांपुढें तुम्हां हा, न चले देवां वृथाच अभिमान ॥६॥

युद्धास सिद्ध व्हावें मधु-कैटभ हे हरीस सुचवीत ।

सूचित वाणी परिसुन, विष्णु म्हणे तें नृपास मुनि कथित ॥७॥

विष्णूनें दैत्यांसी, युद्ध करायास सिद्ध मी आहें ।

तुम्हीं तयार व्हावें, युद्धालागीं समर्थ मी आहें ॥८॥

असुर हरीसी वदती, तुजला आहेत हात हे चार ।

म्हणुनी सामर्थ्याचा, गर्व असे कीं तुला खचित फार ॥९॥

अंगीं बळ जरि असलें, तरि तूं आम्हांसवें भुजा-युद्ध ।

करण्यास सिद्ध व्हावें, ऐसें वदतों तुला अम्ही सिद्ध ॥१०॥

(शिखरिणी)

भृगू भूपा सांगे असुर वदतां ऐकुन हरी ।

त्यजी तेव्हां शस्त्रें उभय असुरां धाउन धरी ॥

भुजा-युद्धाला तो समर-अवनी पाहुन करीं ।

कशी त्या दोघांची लगट बरवी ती श्रुत करीं ॥११॥

शिरांलागीं शीर्षे जघन जघनींसी झगटती ।

करालागीं तेव्हां सकल कर हे एकवटती ॥

तशीं नाकां नाकां सम सम अशीं तीं लगटती ।

तसे स्कंधां स्कंधां मिळत मिळई ते अवचितीं ॥१२॥

भुजा-युद्धामध्यें करित असती ते चतुरता ।

तसे ते अन्योन्यां बुकलबुकलीती उभयतां ॥

असें केलें युद्धा उभय असुरां एकचि हरी ।

अशा त्या युद्धाला बहुत अवधी हा हरि करी ॥१३॥

परी ते दोघेही असुर असती एकच हरी ।

म्हणूनी दैत्यांना अपयश न देतो मुर-हरी ॥

पुढें युद्धाला तो रहित करुनी गानचतुर ।

असें गंधर्वाचें स्वरुप धरितो अंबुज-धर ॥१४॥

(शार्दूलविक्रीडित)

वीणा वाजवि श्रीहरी मधुरसा ऐकून त्याचा स्वर ।

रानींचीं हरिणें तशीं वनचरें गुंगून झालीं स्थिर ।

होती तल्लिन देवदानव तिथें आश्चर्य कैसें असें ।

जे जे ऐकति ते स्वकार्य त्यजिती मोहून गेले तसे ॥१५॥

ऐसें गायन ऐकिलें बसुनियां कैलासनाथें गिरीं ।

आले गायक न्यावयास गण ते ऐके नृपा हें तरी ।

पुष्पीदंत निकुंभ त्यास वदती गाया चला सत्वर ।

शंभूंनीं अणण्यास हो उभयतां आलों चला लौकर ॥१६॥

शीर्षीं चंद्र तशी उमा जघनिं ही शोभे कशी सुंदर ।

कंठीं शोभत रुंड-माल करिंचें घेईच चर्मांवर ।

ऐसा शंभु तयास गायक नमी निःसीम भावें पदां ।

विष्णूसी शिव दे उठून असना जाणून प्रेमें तदा ॥१७॥

(स्त्रग्धरा)

धर्मार्थादी मला तो सहज मिळतो लाभ या दर्शनाचा ।

झालों मी धन्य देवा वदत हरि तया मोद दे गायनाचा ।

या गानानें भवानी सुर गणपतिही तोषले स्कंद तोषें ।

ऋष्यांदी श्रावकांना प्रमुदित करि तो विष्णु गंधर्ववेषें ॥१८॥

ऐकूनी गायनाला अतितर शिव हा तोषला विष्णुपाशीं ।

सोडूनी आसनाला बहुत लगबगें भेटला प्रेमपाशीं ।

झालों मी तृप्त आतां वरद वर तुवां मागणें इष्ट साचें ।

सांगे विष्णू शिवाला सकल कथन तें दोनही राक्षसांचें ॥१९॥

शंभूला हें विचारी हनन करुं कसें सांगणें राक्षसांचें ।

सांगे विष्णूस तेव्हां प्रथम गणपती पूजणें आधिं साचें ।

होतें तें तूं न केलें म्हणुन तुज तदा राक्षसांना वधाया ।

नाहीं सामर्थ्य झालें यजन अधिं करी सांगतों या उपाया ॥२०॥

(ओवी)

विष्णू म्हणे शिवासी । कैसें पूजूं गणेशासी ।

हें सांगणें मजसी इष्ट कार्य साधावया ॥२१॥

(गीति)

सांगे हरीस शंभू, पावायास्तव भजें गणेशास ।

आहेत सात कोटी, मंत्रांतून श्रेष्ठ जो जपायास ॥२२॥

मंत्रांमध्यें दोनच, एकाक्षर व षडक्षरी मंत्र ।

आहेत मुख्य त्यांतिल, देतों तुजला षडक्षरी मंत्र ॥२३॥

मंत्रोपदेश शिव दे, विष्णू घेई अनन्यभावानें ।

प्रार्थुन निघे शिवाला, सिद्ध क्षेत्रीं प्रविष्ट होत मनें ॥२४॥