अध्याय ६
भृगु ऋषींचा आश्रम
(हरिणी)
च्यवन उदका आणि तेव्हां सती वदली कथा ।
श्रवण करुनी झाला दुःखी धरी घरच्या पथा ॥
नमन करुनी तातांलागीं कथीच सविस्तरें ।
जनक वदले त्यांना आणी घरीं अपुल्या त्वरें ॥१॥
(पृथ्वी)
तुम्ही सकलही चला मजसवें असें ऐकतां ।
जणूं शरिरिं संचरे जिवन हेंचि माझ्या मता ॥
प्रधान पति आणि ती सति निघे त्वरें घेउनी ।
मनीं मुदित जाहले निघति त्या मुनी मागुनी ॥२॥
कुमार गुरुसा दिसे प्रभु-सती भवानी शिव ।
प्रधान द्वय हे जसे दिसति शिव सूता इव ॥
प्रवेश करितां तिथें श्रवणिं येति वेद ध्वनी ।
पशू खगहि नांदती कलहद्वेष हे टाकुनी ॥३॥
तिथें तपत सूर्यही वहत वातही शांत तीं ।
असें स्थल विलोकुनी मुदित जाहला भूपती ॥
मनांत दृढभावना उपजली असे तत्त्वता ।
प्रसाद मुनिचा जरी तरिच होय कीं मुक्तता ॥४॥
(दिंडी)
अशा मंदीरीं व्याघ्रचर्म होतें । भृगू बैसति आसनीं तया तेथें ।
यां देखुनियां सोमकांत राजा । करी प्रणती हो तशी राज-भाजा ॥५॥
तसे नमिती ते दोन कारभारी । ऋषी वदती हे तयां वरद-कारी ।
भूप बोले हो ऋषी महाराज । सफल झाला हा मदिय जन्म आज ॥६॥
पूर्वजन्माचें महत्‌भाग्य साचें । म्हणुन दर्शन हें आज या पदांचें ।
मदिय वडिलांनीं महत्‌पुण्य केलें । मदिय शंकेचें समाधान झालें ॥७॥
प्रजापालन हें योग्य घडे साधो । नसे मजलाही पापकर्म बाधो ।
असें वर्तन हें आजवरी केलें । अतां दुर्गधी शरिर कसें झालें ॥८॥
व्याधिशमनार्थी यत्‍न बहू केले । परी सारेची व्यर्थ कसे झाले ।
अतां मजलाही मुक्त करा देवा । रक्षिं शरणाला लोभ असो द्यावा ॥९॥
(कामदा)
तापसी म्हणे ऐक भूपती । घोर हा नको या स्थलाप्रती ।
दुःखि येउनी मुक्त जाहले । आश्रमास या सौख्य पावले ॥१०॥
सोमकांत बा पूर्वकर्म हें । भोगणें असे जान मर्म हें ।
पूर्व-जन्मिंचें पाप कोणतें । ऐक भूपती एकचित्त तें ॥११॥
भोजनें करा स्वस्थ हो मनीं । आपुलीं मुखें म्लान होउनी ।
काननीं तुम्ही फार हिंडलां । यामुळें तुम्ही फार श्रांतलां ॥१२॥
भाषणा अशा ऐकुनी मनीं । तोषले अती शांत होउनी ।
भोजनाअधीं तैल लाउनी । स्नान घातलें उष्णजीवनीं ॥१३॥
दीधलीं तयां वस्त्रभूषणें । दीधलीं तयां मिष्टभोजनें ।
दीधलीं तयां सौख्य आसनें । एकतानता पावली मनें ॥१४॥
भूपतीसही धीर दीधला । घोर हा नसे त्यास राहिला ।
आश्रमीं जशी झोंप लागली । राजमंदिरीं नाहिं लागली ॥१५॥