मुमुक्षूंस उपदेश - ३२४१ ते ३२६०
३२४१
जाणा याचा तुम्ही भाव । देहीं देव प्रगटे ॥१॥
एकविध भक्ति करा । तेणें घरां धांवतों ॥२॥
सर्वभावें अर्पा मन । हेंचि साधन तुम्हांसी ॥३॥
संसाराचा नका घोक । सर्व देव पुरवितो ॥४॥
लाजतसे आपुल्या नांवा । म्हणोनि सेवा करी त्याची ॥५॥
ब्रीद साच हें जगीं । नुपेक्षी यालागीं दीनातें ॥६॥
एका जनार्दनीं ठाव । धरा भाव दृढ मनीं ॥७॥
३२४२
कायिक वाचिक मानसिक भाव । ठेवीं हा निःसंदेह देवापायीं ॥१॥
काय उणें मग न लगे सांकडें । उगवेल कोंडें द्वैतांचें तें ॥२॥
आशा मनीषा तृष्णा पडतील वोस । धरितां उल्हास रामनामीं ॥३॥
एका जनार्दनीं विश्वास हो मनीं । प्रत्यक्ष पुराणां बोलिलें तें ॥४॥
३२४३
आधीं शुद्ध करा भाव । पाठीं पहा मग देव ॥१॥
नका पडुं वायां भरी । चित्त नागवें निर्धारीं ॥२॥
भाव जाहलिया शुद्ध तत्त्वतां । मग देव होय प्राप्ता ॥३॥
एका जनार्दनीं देव । जेथेम जाय तेथें आहे ॥४॥
३२४४
देव देव म्हणोनि फिरताती वेडे । चित्त शुद्ध नाहीं तंव देव केवीं जोडे ॥१॥
पाहे तिकडे देव आहे । दिशा व्यापुनी भरला आहे ॥२॥
एका जनार्दनीं आर्तभूत । देव उभा असे तिष्ठत ॥३॥
३२४५
देहींच देहीं बिंबला देवी । न कळेचि पामरा पडिला संदेहो ॥१॥
आहे नाहीं संशयबुद्धी । तेणें ते गुंतलें कर्माचे सिद्धि ॥२॥
एका जनार्दनीं भरला देव । तयाविण रिता नाहीं ठाव ॥३॥
३२४६
देवासी तो भाव पुरे । तेणें देव सदा झुरे । भक्तलागीं सरे । वैकुंठासी ॥१॥
भाव धरावा बळकट । आणिक नको कांही कष्ट । साधन हें श्रेष्ठ । कलीमाजीं ॥२॥
भावे प्राप्ति होय देव । अभक्तसी संदेह । जवळी असोनी देव । नाहीं म्हणती ॥३॥
भावें देव घरीं नादे । एका जनार्दनीं आनंदें । म्हणोनि संतवृदें । तया न विसरती ॥४॥
३२४७
मेघ वर्ष निर्मळ जळ । जैसें बीज तैसें फळ ॥१॥
तया परी भक्ति कीजे । बीजासारिखें फळ घेईजे ॥२॥
उत्तम अलंकार गोमटे । तेथें नाक असे नकटें ॥३॥
भजना जातां लाज वाटे । वेश्याघरीं भांग घोटे ॥४॥
एका जनार्दनीं नर । प्रत्यक्ष जाणावा तो खर ॥५॥
३२४८
एक निष्ठा धरी बापा । मार्ग सांगतों हा सोपा ॥१॥
देहीं भाव धरी भोळा । पाहें विठ्ठल सांवळा ॥२॥
मन करितां चंचळ । देव न येचि जवळ ॥३॥
ऐसा कल्पनेचा संग । तिळभरी नको अंग ॥४॥
सच्चिदानंद निरंजन । शरण एका जनार्दन ॥५॥
३२४९
तळीं पृथ्वीवरी गगन । पाहतां दोन्हींही समान ॥१॥
रूप नाम वर्नाश्रम । कर्म अकर्मक बद्धतां ॥२॥
धर्म अर्थ काम मोक्ष । ऐशी वेद बोले साक्ष ॥३॥
एका जानर्दनीं शुद्ध । नाहीं भेद भुतमात्रीं ॥४॥
३२५०
गजाचें भार वोझें । गाढवा तें न साजे ॥१॥
तैसे भक्त अभक्त दोन्ही । वेगळीक वेगळेपणीं ॥२॥
मेघ वरुषे निर्मळ जळ । परी जैसे बीज तैसें फळ ॥३॥
एका जनार्दनीं गुण । चंदन वेळू नोहे समान ॥४॥
३२५१
देव नाहीं ऐसे स्थळ । रितें कोठें आहे सकळ ॥१॥
पाहतां सर्वाठायीं देव आहे । अणुरेणु भरुनी उरला पाहे ॥२॥
एका जनार्दनीं देव । पाहतां समूळ एक भाव ॥३॥
३२५२
एक धरलिया भाव । आपणचि होय देव ॥१॥
नको आणीक सायास । जाय जिकडे देवभास ॥२॥
ध्यानीं मनीं शयनीं । देव पाहे जनीं वनीं ॥३॥
अवलोकी जिकडे । एका जनार्दना देव तिकडे ॥४॥
३२५३
भोगें चिताविसील नाना दुःखें । तो तूं भोगचि भोगसील सुखें ॥१॥
मीपण कैचें काये । हानी लाभ तुझा तूंचि पाहे ॥२॥
भोग जैं आले वाडवाड । तुझें आंख अंग आम्हां आड ॥३॥
एका जानर्दनींक एक वर्म । माझेनि नावें तूंचि भोगी कर्म ॥४॥
३२५४
त्रिभुवनीं ज्याची सत्ता । लाज वाटे त्यासी गातां ॥१॥
म्हणा काया वाचा त्याचे दास । न करा आणि कांची आस ॥२॥
एका जनार्दनीं भाव । त्याचे पायीं ठेवा जीव ॥३॥
३२५५
मातेचा आठव बाळावरी स्नेहो । तैसा धरा देवो मनीं सदा ॥१॥
बाळा पाहूनियां माता संतोषत । तैसा धरा हेत देवावरी ॥२॥
बोबडें साबडें असोत तें बाळ । तैसा धरा कळवळ देवावरी ॥३॥
एका जनार्दनीं देव धरा मनीं । आसनीं शयनीं विसरूं नका ॥४॥
३२५६
वत्सालागीं गोप धाउनी वारसे । तैसें असो पिसें देवा ठायां ॥१॥
पाडसां चुकलीं हरीण पाहे वास । तैसी धरा आस देवा ठायीं ॥२॥
मातेलागीं चुके बाळ एकुलतें । तैसें देवापरतें न धरा मनीं ॥३॥
एका जनार्दनीं देव करा सखा । प्रपंच पारिखा सहज तेणें ॥४॥
३२५७
नमस्कारी जंव अष्टांगें । तंव देवाचि जाला अंगें ॥१॥
आतां जमन कैसें हो कीजे । देवपणा न येचि दुजें ॥२॥
स्तुतिस्तवन बोलों भावो । तंव वायांची जाली देवो ॥३॥
स्तवन करूं आतां कैसें । स्तवावया दुजें नसे ॥४॥
आतां भजन कैशापरी । संसारा नुरेचि उरी ॥५॥
एका जनार्दना शरण । तंव तो जाला जनार्दन ॥६॥
३२५८
निकट असतांची देव । नेणती ते अहंभाव ॥१॥
ऐसे व्यापले मूढपणें । विसरले जनार्दनें ॥२॥
जे पासाव सर्व युक्ति । तयातें मुमुक्षु वदती ॥३॥
ऐसा ज्ञानियाचा भाव । तया देवपण दिसे वाव ॥४॥
ज्ञानविज्ञान नको देवा । मज चरणाजवळीं ठेवा ॥५॥
एका जनार्दनीं वाणी । दुजी नको अंतःकरणीं ॥६॥
३२५९
ऐसा रोगाचा पवाडु । परमार्थ गोड तो जाहला कडु ॥१॥
कामक्रोधाचा उफाडा । शांति क्षमेचा दिला काढा ॥२॥
देतां नाममात्रा रसायन । प्रपंच रोग जाहला क्षीण ॥३॥
निधडा वैद्य जनार्दन । एका जनार्दन शरण ॥४॥
३२६०
कनक कांता न ये चित्त्ता । तोची परमार्थी पुरता ॥१॥
हेंचि एक सत्य सार । वायां व्युप्तत्तीचा भार ॥२॥
वाचा सत्यत्वें सोंवळी । येर कविता वोवळी ॥३॥
जन तोचि जनार्दन । एका जनार्दनीं भजन ॥४॥