देह - अभंग २९९१ ते ३०१२
२९९१
कोण हरी आतां संसाराचा छंद । न स्मरतां गोविंद दुःख बहु ॥१॥
शहाणे बुडती शहाणे बुडती । शहाणे बुडती भवडोहीं ॥२॥
तत्त्वज्ञानाच्या सांगताती गोष्टी । परि संसार हिंपुटी होती मूढ ॥३॥
एका जनार्दनीं संसाराचा छंद । टाकुनी गोविंद भजे कां रे ॥४॥
२९९२
संसारासागरी बुडालिया प्राणी । करी सोडवणी कोण त्याची ॥१॥
अविद्यादि पंच क्लेश हे तरंग । बुडालें सर्वांग प्राणियाचें ॥२॥
भ्रमाच्या आवर्तामाजीं सांपडला । सोडवी तयाला कोण आतां ॥३॥
स्त्रियापुत्र आप्त बंधु हे सोयरे । ओढताती सारे मत्स्या ऐसीं ॥४॥
प्रपंच या कामें पसरिलें आलें । त्यामाजीं गुंतलें प्राणिजात ॥५॥
एका जनार्दनीं उच्चारील नाम । सुखाचा आराम प्राप्त होय ॥६॥
२९९३
फट गाढवाच्या लेका । संसार केला फूका ॥ध्रु०॥
खटपट करितां खटपट करितां गेला सारा वेळ । रामनाम घेतां तुझी बैसे दांतखीळ ॥१॥
कैंचा आपा कैंचा बापा मामा काका । कैंची आई कैंची ताई कैंची बहिण आका ॥२॥
कैंचें घर कैंचें दार भुललासी फुका । कैंची सासू कैंची बाईल त्यांनी नेला पैका ॥३॥
बारा सोळा मुलें झालीं त्यांला झालें नातु । द्रव्य होतें तें सरुनी गेलें कंबरेवर हातु ॥४॥
एका जनार्दनीं म्हणे हा संसार खोटा । हरिस्मरण करा कधीं न ये तोटा ॥५॥
२९९४
किती वेळां जन्म किती वेळां मृत्यु । हाचि न कळे अंतु भाग्यहीना ॥१॥
जन्मोनीं संसार मानितां बरवा । परि या राघवा शरण न जाय ॥२॥
पावलिया मरण सहज नरक कुंडीं । कोण तया सोडी अधमासी ॥३॥
स्वप्नामाजीं नेणें परमार्थ मानसीं । सदा चौर्‍यांयंशी फेरे भोगी ॥४॥
एका जनर्दनीं नोहेंचि सुटिका । भाग्यहीन देखा मरे जन्में ॥५॥
२९९५
मृगजळाच्या पुरीं गुंतशीं पामरा । कोण तुज निर्धारा सोडविल ॥१॥
पडशी पतनी चौर्‍यायंशीं आवर्ती । तेव्हा तुझी गती कैशी होय ॥२॥
जीवीं जीवपण शिवीं शीवपण । वेगळें तें जाण दोन्हीं होती ॥३॥
यातना अनंत तुज भोगविती । तेथें काकुळती कोणा येशी ॥४॥
यमाचे ते दूत मारिती पामरा । कां रे संसारा न चुकशी ॥५॥
एका जनार्दनीं सांगतो विचार । रामनामें परिकर जप करी ॥६॥
२९९६
संसारीं तरले बोलती ते कुडे । जाती ते बापुडे अधोगती ॥१॥
नेणती आचार विचार स्वधर्म । करताती कर्म मना तैसें ॥२॥
न तरती भवसागरीं बुडती हव्यासें । लागतसे पिसें धन आशा ॥३॥
एका जनार्दनीं आशा हे सांडोनी । गोविंद चरणी मिठी घाला ॥४॥
२९९७
आपुले पारखे सांगतां नायकती । करितसे खंती संसाराची ॥१॥
काय संसाराचें सुख तें तयासी । कोण फांसा चुकवील ॥२॥
कधीं रामनाम नाठवी पामर । भोगिती अघोर जन्म कोटी ॥३॥
एका जनार्दनीं एकपणें शरण । जनीं जनार्दनीं आम्हां आहे ॥४॥
२९९८
देह नाशिवंत अभ्राची साउली । तैशी परी बोली संसाराची ॥१॥
जळगारीं जैसें उदक नाथिलें । कां मृगजळ पसरलें चहुंकडे ॥२॥
परुषाची छाया वाउगाचि भास । चोराचा पैं लेश काय तेथें ॥३॥
रज्जु देखतांचि भासतसे सर्प । एका जनार्दनीं दर्प संसाराचा ॥४॥
२९९९
वायांचि कासया करितां आटाआटी झणें पाडा तुटी संसारासी ॥१॥
संसार कर्दमीं गुंतलेली बापा । किती वेळां खेपा कराव्या त्या ॥२॥
मरावें जन्मावें मरावें जन्मावें । खंडन केव्हां व्हावें न धरा शुद्धी ॥३॥
एका जनार्दनीं किती तें सांगावें । नायकर्ता हावे भरले जीव ॥४॥
३०००
जे आसक्त संसारीं । ते अघोरीं पडती ॥१॥
तयां नाहीं सोडविता । सदगुरुनाथावांचुनी ॥२॥
त्याचे चरण धरा चित्तीं । मग भीति कासया ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । जन्ममरण चुकलें ॥४॥
३००१
संसार म्हणसी माझा । कां रे गुंतसी बोजा ॥१॥
राहे अलिप्त संसारीं । अंतरीं धरूनियां हरी ॥२॥
तेणें चुकती बंधनें । पावन करिती संतजन ॥३॥
त्रैलोक्यीं ज्याचा शिक्का । एका जनार्दनीं नाम घोका ॥४॥
३००२
मागें बहुतांसी सांगितलें संतीं । वायां हे फजिती संसार तो ॥१॥
अंधाचे सांगाती । मिळालेसे अंध । सुख आणि बोध काय तेथें ॥२॥
विष खाऊनियां प्रचीत पाहे कोणी । तैसा अधमपणीं गुंतूं नको ॥३॥
एका जनार्दनीं जाऊं नको वायां । संसार माया लटिकी ते ॥४॥
३००३
नोहे सायास रामनामीं । संसारासी गुंते प्राणी ॥१॥
आठवी वाचे म्हणे रामनाम । संसार नुरेची श्रम ॥२॥
नका करूं वायां श्रम । वाचे म्हणे रामनाम ॥३॥
आवडीनें नाम घोका । म्हणे जनार्दनाचा एका ॥४॥
३००४
अष्टही प्रहर करिसी संसाराचा धंदा । कां रे त्या गोविंदा स्मरसी ना ॥१॥
अंतकांळी कोण सोडवील तूंतें । कां रे स्वहितातें विसरलासी ॥२॥
यमाची यातना न चुके बंधन । सोडवील कोण तुजलागीं ॥३॥
एका जनार्दनीं गुंतलासी वायां । भजे यादवराया विसरूं नको ॥४॥
३००५
वायांची सोस संसार कामाचा । रामनामीं वाचा रंगी कां रे ॥१॥
यापरती जीवा सोडवण नाहीं । वेदशास्त्रीं पाहीं भाष्य असे ॥२॥
पुराणे डांगोरा पिटती नामाचा । तें तूं कां रे वाचा न वदसी ॥३॥
सायास साधनें न लगे आणीक । एका जनार्दनीं ऐक्य मन करी ॥४॥
३००६
सांडी पां सांडी संसाराचा छंद । आठवी गोविंद वेळोवेळां ॥१॥
न लगे सायास न लगे सायास । आठवी श्रीहरीस मनोभावें ॥२॥
षड्‍वैरीयांचेंक तोडी पां बिरडें । करीं तूं कोरडे आशापाश ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण स्वभावें । भोगी तूं गौरव वैकुंठीचें ॥४॥
३००७
अहा रे मुढा अहा रे मूढा । जन्मोनी दगडा काय केलें ॥१॥
साठी घाटी करसी संसाराचा छंद । वाचे तो गोविंद नुच्चारिसी ॥२॥
एका जनार्दनीं श्रीरामावांचून । चुकवील बंधन कोण मूढ ॥३॥
३००८
बुडालिया जळीं धावतसे कोण । तैसे प्राणी जन बुडताती ॥१॥
संसार हा डोहो दुस्तर पारखा । सांगड ती देखा रामनाम ॥२॥
एका जनार्दनीं संतांचा आधार । उतरूं पैलपार भवडोहीं ॥३॥
३००९
अल्प आयुष्य अल्प सर्व । अल्प वैभव समजेना ॥१॥
म्हणे सदा माझें माझें । परी न लाजे काळासी ॥२॥
त्यासी ऐसें न कळें सदा । संसाराधंदा मिथ्या हा ॥३॥
शरण एका जनार्दनीं नाठवई मनीं श्रीहरीसी ॥४॥
३०१०
संसारा आलिया प्राणी । तया यमाची जाचणीं । अंतीं तयासी निर्वाणी । कोणी नाहीं ॥१॥
करी नामाचें स्मरण । तेणें तुटेल बंधन । काया वाचा मनें जाण । संतां शरण जाई ॥२॥
नासती पापें होय होळी । विठ्ठलनामें वाजवी टाळी । कळिकाळ पायातळीं । वैष्णवासांगातें ॥३॥
भाव धरी बळकट । आशापाश तोडी नीट । रामनाम जपे स्पष्ट । यातना ते चुकती ॥४॥
सोस करीं नामाचा । आणीक शीण उगाचि साचा । एका जनार्दनीं म्हणे वाचा । रामनाम गाये ॥५॥
३०११
करूं करूं म्हणता गेले वायांविण संसार तो शीण केला वेगी ॥१॥
अधमा न कळे अधमा न कळे । झांकोनियां डोळे घाणा नेतीं ॥२॥
यमदूत नेती तयांसी तांतडीं । मारिती वरी कोडी यमदंडें ॥३॥
एका जनार्दनीं चुकवी या यातना । संतांच्या चरणा शरण रिघे ॥४॥
३०१२
मी माझें आणि तुझें । टाकी परतें हें वोझें । नामें पावन होसी सहजें । तेंचि सेवीं आवडीं ॥१॥
नको गुंतूं या लिगाडा । सोडी सोडी या दगडा । भवबंधनाचा हुडा । पडेल अंगावरुता ॥२॥
देई टाकुनी लवलाही । रामनाम सुखें गाईं । एका जनार्दना पायीं । तरी सुखा काय उणें ॥३॥