संग्रह १०
अशिलाची लेक अशिल माझा खाणवटा
आईवरी शिव्या नको देऊं आगरटा
अशिलाची लेक कमशील कामून होईन
पित्याच्या नांवाला बट्टा कामून लावीन
वाघाच्या पोटीची मी त आहे ग वाघीण
बोलला गव्हर झाली देहाची आगीन ॥
वाघाच्या पोटीची मला वाघाचें कलम
काय करुं बाईं पडला अस्तुरी जलम ॥
*
माझ्या माहेराचा जासूद आला बाइ
सातपुडी आंबा मिर्यावाणी त्याची कोइ ॥
माझ्या माहेरीच्या जासुदा खालीं बस
सातपुडी आम्बा गंधावाणी त्याचा रस ॥
जासुदाच्या मुला जेव जेव दूधकाला
माझ्या माहेराचा खुशाली सांग मला ॥
जासुदाच्या मुला सांग गिन्यानी भांवाला
बोलला गव्हर बोल लागला जीवाला ॥
सांगून धाडितें मी त तुला लवलाह्या
तिथं जेवलास इथं यावं पाणी प्याया ॥
*
मायबापाजी दोन्ही लावणीचीं रोपं
त्यांच्या सावलीला मला लागे गाढ झोप ॥
आईवांचून माया, माया कोणाला फुटेना
पावसावांचून रान हिरवं दिसेना ॥
*
नेणंता मुर्हाळी खूण सांगतें रेखियली
दारीं गोंदन पिकयली ॥
नेणंता मुर्हाळी, खूण सांगतें वाडियाची
दारीं चौकट चांदियेची ॥
*
नेणंता मुर्हाळी नको लावू माझ्या बापा
वाडयामध्यें चांफा शिंगी खाते गपागपा ॥
नेणंता मुर्हाळी नको लावू माझे आई
वाडयामध्यें जाई, शिंगी आवरत नाहीं ॥
नेणंता मुर्हाळी रहा म्हणतां राहीना
अवकळ्या पाऊस पाणी चौकांत माईना ॥
*
नेणंता मुर्हाळी येऊन कौलाला द्डाला
बधवाच्या माझ्या उजेड चंद्राचा पडला ॥
*
चाल शिंगीबाई तूं ग हंसत हिसत
तुझ्या पाठीवरुन माझं माहेर दिसतं ॥
माहेराच्या वाटे घोडा कुणाचा पळतो
आली नागरपंचीम भाई बहिणीला नेतो ॥
*
माझिया माहेरीं मीं त जातें आनंदानं
भाऊ माझे दिले मला देवा गोविंदानं ॥
*
माझ्या माहेराची वेस मी त उघडितें अंगं
पाठीचा बंधु माझा मुकादम माझ्या संग ॥
*
सासुरवासिनी माझ्या बंधुनें पाईल्या
हातीं दिले तांबे तोंड धुवाया लावल्या ॥
सासुरवासिनी माझ्या बंधुच्या बहिणी
खांद्यावरी माळा, आला वैराळ होऊनि ॥
वैराळदादा हात रीता ठेवूं नको
संसारी माझा पिता उधारीला भिऊं नको ॥
*
लक्ष्मी आली, आली उठत बसत
बंधवाचा माझा वाडा गवळ्याचा पुसत ॥
लक्ष्मीबाई कोणीकडं केलं येणं
बंधुचं दुबळंपण तुला सांगितो कोण ? ॥
आई लक्ष्मी तुला शेवायाचा थाळा
सुखांत राहूं दे माझ्या माहेराचा मेळा ॥
*
फाटली माझी चोळी मी त झालें दैनगती
बंधवाला माझ्या सांगून धाडूं कोण्याहातीं ? ॥
फाटली माझी चोळी लुगडं आलं आकाराला
बंधवाला माझ्या सांगून धाडीन सरकाराला ॥
फाटली माझी चोळी नाहीं ठिगळ द्यायाचं
बंधुच्या ग माझ्या गांवा सख्याच्या जायाचं ॥
*
बोलतो भाऊ बहिणीला वाढी तूप
बोलती भावजय तेल्यानं नेलं माप ॥
बोलतो भाऊ बहिणीला वाढ दही
बोलती भावजय रात्रीं विरजलं नाहीं ॥
*
बंधू करी बोळवण भावजय मारी हांका
साडीची बोळवण मोठी चोळी घेऊं नका ॥
बंधू घेतो चोळी भावजय तिथं गेली
रुपयाचा खण पावली कमी केली ॥
*
बंधू घेतो चोळी भावजय डोळे मोडी
चाटी दादा घाल घडी चोळीची काय गोडी ? ॥
*
जंवर मायबाप तंवर माहेराची गोडी
कोणाचे भाऊभाचे दोन्ही अधारत्या मेडी ॥
जंवर मायबाप तंवर माहेर आपलं,
भावजयीबाई राज सांभाळ तुपलं ॥
वेडया माझ्या जीवा तुला उलीस कळना
आईबापासारखी कुठं दौलत मिळना ॥
आईबापाच्या राजीं शिंक्यावरलं खोबरं
भावजयीच्या राजीं चौक्या बसल्या जबर ॥
आईबापाच्या राजीं शिंक्यावरलं ग लोणी
भावजयीच्या राजीं जेव म्हणेना ग कोणी ॥
*
चोळ्या बांगडयाच्या आशेकरितां नव्हतें आलें
पाठीच्या बंधू माझ्या भेटीला लईदी झाले ॥
चोळी बांगडीची नाहीं मजला असोशी
पाठीच्या बंधू माझ्या तूं सुखी मी संतोषी ॥
*
बापाची सासुरवाडी लेकानं बळकविली
बाळानं ग माझ्या मेदुणी राणी केली ॥
*
काळी कुळकुळीत जांभळ, जांभळ पिकली शिवाला
लेकीची समसम आईबापाच्या जीवाला ! ॥