नामस्मरण - सप्टेंबर १५

कोणत्याही देवाच्या उत्सवाचा मुख्य हेतू हा की , आपल्याला त्याचे स्मरण अधिकाधिक व्हावे . भगवंताचे स्मरण भगवंताच्या प्राप्तीसाठीच करायचे असते . भगवंताच्या नामाने सर्व प्रकारच्या दुरितांचा नाश आपोआप होतो . नाम घेऊन प्रापंचिक सुख मागणे म्हणजे कामधेनू मिळत असताना ती टाकून , गाढव मागण्यासारखे आहे . नामाने प्रत्यक्ष भगवंत घरी येत असताना पैसा , लौकिक किंवा संतती आपण मागितली , तर ते दुःखालाच कारण होते . नामात स्वतःला विसरायला शिकावे ; असे स्वतःला विसरणे म्हणजे समाधीच समजावी . नाम घेत असताना स्वतःचा विसर पडणे ही सर्वोत्कृष्ट समाधी होय . जो नामामध्ये इतका रंगला की त्याला स्वतःचा विसर पडला , त्यालाच माझे चरित्र कळेल ; नुसत्या तर्काने ते कळणार नाही . सत्पुरुषाचे चरित्र हे जास्त मानसिक असते . त्याच्या चरित्रामध्ये देहाच्या हालचालींना दुय्यम महत्त्व असते , आणि चमत्कारांना तर फारच महत्त्व द्यायला पाहिजे . देहाच्या कोणत्याही अवस्थेमध्ये भगवंताचे अखंड अनुसंधान असणे हेच संतांच्या चरित्राचे खरे मर्म आहे . आपण स्वतः भगवंताला चिकटल्याशिवाय दुसरा तसा चिकटलेला आहे किंवा नाही हे कळत नाही ; म्हणून संताच्या चरित्रकाराने स्वतः नामामध्ये रंगून जावे नंतर त्याची आज्ञा घेऊन चरित्र लिहावे . खरे म्हणजे संताचा चरित्रकार जन्माला यावा लागतो .

मी रामाचा उपासक आहे तरी मला शंकराचा भक्त फार आवडतो . शंकर आणि श्रीकृष्ण ही एकाच परमात्मस्वरुपाची दोन व्यक्त रुपे आहेत . हरिहरांमध्ये भेद नाही असेच श्रृतिस्मृतीही सांगतात . श्रीशंकरालाही अत्यंत प्रिय असलेले रामनाम आपण अखंड घ्यावे . श्रीशंकरापासून श्रीसमर्थांच्यापर्यंत जे जे महासिद्ध होऊन गेले , त्या सर्वांनी रामनाम कंठी धारण केले . रामनामाचा साडेतीन कोटी जप जो करील त्याला त्याच्या देवत्वाचा अनुभव आल्याशिवाय राहणार नाही . रामनामाचा आधार घेऊन सर्वांनी राम जोडावा . राम तुमचे कल्याण करील हा विश्वास बाळगावा .

मी देव पाहिला आहे ; पण ज्या डोळ्यांनी देव पहायचा असतो ते हे डोळे नव्हेत ; ते ज्ञानचक्षू असतात , आणि भगवंताचे नाम सतत घेत गेल्याने ते प्राप्त होतात . माझ्याकडे येऊन शिकायचे असेल तर ते हेच की , काळजी न करता , ‘ परमात्म सर्व करतो ’ ही भावना ठेवायला शिकावे . जिथे नाम आहे त्याच्या आसपास मी घोटाळत राहतो . तुम्ही अखंड नाम घ्या म्हणजे सदा सर्वकाळ माझ्या संगतीचा लाभ घडेल .