२

वाट धरितां पंढरीची । चिंता हारे संसाराची ॥ १ ॥

ऐसे कोठें नसे पायीं । धुंडितां ब्रह्मांड पाही ॥ २ ॥

पाहिलीं शोधूनीं । तीर्थे आणि देवस्थानी ॥ ३ ॥

मोक्ष मुक्ती पाही । सेना म्हणे लागा पायीं ॥ ४ ॥

येथें सुखाचिये राशी । पार नाहीं त्या भाग्यासी ॥ १ ॥

झालें आलिंगन । कांती निवाली दर्शनें ॥ २ ॥

उपकार उत्तीर्णता । सेना म्हणे नाही आतां ॥ ३ ॥

करितां योगयाग । न भेटेची पांडुरंग ॥ १ ॥

एका भावावांचोनि कांहीं । देव जोडे ऐसा नाहीं ॥ २ ॥

धूम्रपानादि साधन । करितां व्यर्थ होय शीण ॥ ३ ॥

करितां साधनें शिणलीं । सेना म्हणे वायां गेलीं ॥ ४ ॥

बैसोनि कीर्तनांत । गोष्टी सांगतो निश्चित ॥ १ ॥

दुष्ट अधम तो खरा । येथुनियां दूर करा ॥ २ ॥

तमाखु ओढूनि सोडी धूर । दुष्टबुद्धि दुराचार ॥ ३ ॥

पान खाय कीर्तनांत । रुधिर विटाळशीचें पीत ॥ ४ ॥

त्याची संगती जयास । सेना म्हणे नर्कवास ॥ ५ ॥

नलगे योग तप । करणें साटोप आम्हांसी ॥ १ ॥

सोपें साधन आमुचें । नाम गाऊं विठोबाचें ॥ २ ॥

जो नातुडे धूम्रपानीं । राहे संपुष्टि येऊनि ॥ ३ ॥

जया नाहीं रूप । आम्हां कीर्तनीं समीप ॥ ४ ॥

सेना म्हणे लडिवाळ । जाणो हरीसी निर्मळ ॥ ५ ॥

म्हणा हरी हरी । अवघे सकळ नरनारी ॥ १ ॥

येणें तुटेल बंधन । भाग निवारील शीण ॥ २ ॥

प्रेमें घ्यारे मुखीं नाम । हरे सकळही श्रम ॥ ३ ॥

सेना म्हणे चित्तीं धरा । बळकट रखुमाईच्या वरा ॥ ४ ॥

कशासाठीं करितां खटपट । तप तीर्थ व्रतें अचाट ॥ १ ॥

नलगे शोधावें गिरिकानन । भावें रिघा विठ्ठला शरण ॥ २ ॥

विभांडक श्रृंगी तपस्वी आगळा । क्षण न लागत रंभेनें नागविला ॥ ३ ॥

जाणोनि सेना निवांत बैसला । केशवराजा शरण रिघाला ॥ ४ ॥

सिद्ध ब्रह्मज्ञान बोलतां नोहे वाचें । शांतवन क्रोधाचें झालें नाहीं ॥ १ ॥

पाल्हाळ लटिका करणें तो काय । शरण पंढरीराया गेला नाहीं ॥ २ ॥

जंव नाहीं गेली अज्ञानाची भ्रांती । जंव नाहीं विरक्ती बाणली आंगीं ॥ ३ ॥

जीवाची तळमळ राहिली सकळ । मग ब्रह्मज्ञान कळे सेना म्हणे ॥ ४ ॥

घरासी आले संत देखोनिया । म्हणे यासी खावया कोठुनी घालूं ॥ १ ॥

ऐसा हा निर्धारीम दुष्ट दुराचारी । जन्मोनियां झाला भूमि भारी ॥ २ ॥

दासीचें आर्जव करोनि भोजन । घाली समाधान करी तीचें ॥ ३ ॥

आणि आवडीनें करी तिची सेवा । म्हणे सुख जीवा फार माझ्या ॥ ४ ॥

संतानीं पाणी मागतां म्हणे काय । मोडले कीं पाय जाय आणि ॥ ५ ॥

सेनां म्हणे कारे गाढवा नेणसी । कुंभपाक वस्तीसि केला आहे ॥ ६ ॥

येऊनि गर्भासी मेलों उपवासीं । नाहीं सखी ऐसी भेटली कोणी ॥ १ ॥

देह जाणे अनित्य करावें स्वहित । मोहापासुनि निश्चित सोडवील ॥ २ ॥

न होय अनारिसा पाळी तोंडिच्या घासा । सोडवी ना ऐसी परी देखो ॥ ३ ॥

वाटलो मीपणें धनमान कांहीं । सेना म्हणे नाहीं लाभ अलाभ ॥ ४ ॥

तुज ऐसें वाटे देह व्यर्थ जावा । द्यूतकर्म खेळावा सारीपाट ॥ १ ॥

मग नाहीं नाम निजल्य जागा राम । जन्मोनि अधम दुःख पावे ॥ २ ॥

दासीगमनीं धीट विषयीं लंपट । जावया वाट अधोगती ॥ ३ ॥

नर्का जावयासी धरसील चाड । तरी निंदा गोड वैष्णवांची ॥ ४ ॥

सेना म्हणे नामाचें लावीं करि पिसें । जन्माल्या सायासें व्यर्थ जासी ॥ ५ ॥

जे म्हणविती न्हावियाचे वंशीं । तेणें पाळावें स्वधर्मासी ॥ १ ॥

येर अवघे बटकीचे । नव्हे न्हावियाचे वंशीचे ॥ २ ॥

शास्त्रें नेम नेमियला । सांडोनि अनाचार केला ॥ ३ ॥

जन्मलों ज्या वंशांत । धंदा दोन प्रहर नेमस्त ॥ ४ ॥

सत्य पाळारे स्वधर्मासी । सेन म्हणे आज्ञा ऐसी ॥ ५ ॥

न्हावीयाचे वंशीं । जन्म दिला ऋषीकेशी । प्रतिपाळावें धर्मासी । व्यवहारासी न सांडी ॥ १ ॥

ऐका स्वधर्मविचारी ।धंदा करी दोन प्रहर । सांगितलें साचार । पुरणांतरीं ऐसें हें ॥ २ ॥

करूनियां स्नान । मुखीं जपे नारायण मागुती न जाण । शिवूं नये धोकटी ॥ ३ ॥

ऐसे जे कां न मानिती । ते जातील नरकाप्रती । सकळ पूर्वज बुडविती । शास्त्रसंमती ऐसी हे ॥ ४ ॥

शिरीं पाळावें आज्ञेसी । शरण जावें विठोबासी । सेना म्हणे त्यासी । ऋषीकेशी सांभाळी ॥ ५ ॥

करितों विनवणी । हात जोडोनियां दोन्ही ॥ १ ॥

हेंचि द्यावे मज दान । करा हरीचें चिंतन ॥ २ ॥

जातों सांगूनियां मात । पांडुरंग बोलावित ॥ ३ ॥

सोडा द्वादशी पारणें । सुखें करावें कीर्तन ॥ ४ ॥

दिवस मध्यान्हीं आला । सेना वैकुंठासी गेला ॥ ५ ॥

आलिंगन भेटी । मग चरणीं घाली मिठी ॥ १ ॥

ऐसा माझा भोळा भाव । पंढरिराव जाणता ॥ २ ॥

घेतलें हिरोनी । सीणभाग चक्रपाणी ॥ ३ ॥

सेना म्हणे मायबापें । द्यावें भातें हें आतां ॥ ४ ॥

नाहीं सुख त्रिभुवनीं । म्हणुनि मनीं धरिलें ॥ १ ॥

पायीं ठेवियला भाळ । कंठीं माळ नामाची ॥ २ ॥

पावलीं विश्रांती । सेना म्हणे कमळापती ॥ ३ ॥

ऐसी आवडी आहे जीवा । कैं पाहीन केशवा ॥ १ ॥

माझी पुरवा वासना । सिद्धी न्यावी नारायणा ॥ २ ॥

नलगे वित्त धन । मुखीं नाम नारायण ॥ ३ ॥

सेना म्हणें कमळापती । हेंचि द्यावें पुढती पुढती ॥ ४ ॥

संतीं सांगितलें । तेंचि तुम्हां निवेदिलें ॥ १ ॥

मी तों सांगतसें निकें । येतील रागें येवों सुखें ॥ २ ॥

निरोप सांगतां । कासया वागवावी चिंता ॥ ३ ॥

सेना आहे शरणागत । विठोबा रायाचा दूत ॥ ४ ॥

करा हाचि विचार । तरा भवसिंधु पार ॥ १ ॥

धरा संतांची संगती । मुखीं नाम अहोराती ॥ २ ॥

अजामीळ पापराशी । पार पावविलें त्यासी ॥ ३ ॥

नका धुरें भरूं डोळा । सेना सांगे वेळोवेळां ॥ ४ ॥

करितां परोपकार । त्याच्या पुण्या नाहीं पार ॥ १ ॥

करितां परपीडा । त्याच्या पापा नाही जोडा ॥ २ ॥

आपुलें परावें समान । दुजा चरफडे देखून ॥ ३ ॥

आवडे जगा जें कांहीं । तैसें पाहीं करावें ॥ ४ ॥

उघडा घात आणि हित । सेना म्हणे आहे निश्चित ॥ ५ ॥

शरणागत आहे वैभवाचा धनी । सत्य भावें मानी अर्पिलें तें ॥ १ ॥

आपणा वेगळें नेदी उरो कांहीं । भावेंचि दावी आपणामाजी ॥ २ ॥

दशा आपली अंगा नेणें जाणे कांहीं । आपणाचि होय इच्छा त्याची ॥ ३ ॥

धाकुट्यासी माता करी स्तनपान । सेना म्हणे जिणें बरें हेंचि ॥ ४ ॥

अंतरीचें पुरें काम । घेतां नाम विठोबाचे ॥ १ ॥

नाम साराचेंही सार । शरणागत यमकिंकर ॥ २ ॥

पाहिले वेदांत । निश्चय केला निगमांत ॥ ३ ॥

सेना म्हणे न वेचा कांहीं । लाभ नाहीं या ऐसा ॥ ४ ॥

करितां योगयाग । सिद्धी न पवेचि सांग ॥ १ ॥

देव एक भावाविण । नाहीं व्यर्थ शीण ॥ २ ॥

केल्या तपाचिया राशी । तरि न मिळेची त्यासी ॥ ३ ॥

करितां धूम्रपान । न भेटे नारायण ॥ ४ ॥

सेना म्हणे नको कांहीं । एका वीण दुजे नहीं ॥ ५ ॥

घेतां नाम विठोबाचें । पर्वत जळती पापांचे ॥ १ ॥

ऐसा नामाचा महिमा । वेद शिणला झाली सीमा ॥ २ ॥

नामें तारिलें अपार । महा पापी दुराचार ॥ ३ ॥

वाल्हा कोळी ब्रह्महत्यारी । नामें तारिला निर्धारीं ॥ ४ ॥

सेना बैसला निवांत । विठ्ठल नाम उच्चारीत ॥ ५ ॥

नामाचें चिंतन श्रेष्ठ पैं साधन । जातील जळोनि महापापें ॥ १ ॥

न लगे धूम्रपान पंचाग्निसाधन । करितां चिंतन हरी भेटे ॥ २ ॥

बैसुनि निवांत करा एकचित्त । आवडी गायें गीत विठोबाचें ॥ ३ ॥

सकळाहुनि सोपें हेंची पैं साधन । सेना म्हणे आण विठोबाची ॥ ४ ॥

कांही न करी रे मना । चिंती या चरणा विठोबाच्या ॥ १ ॥

ठाव नाहीं कल्पनेसी । राशी सुखाची अमूप ॥ १ ॥

पाहिलें श्रीमुख । नासे दुःख महाताप ॥ ३ ॥

होईल विसावा । सेना म्हणे सुख जिवा ॥ ४ ॥

सुखें घालीं जन्मासी । हेंचि बरें कीं मानसीं ॥ १ ॥

वारी करीन पंढरीची । जोडी ही माझी साची ॥ २ ॥

हरिदासाची करीन सेवा । तेणें सुख थोर जीवा ॥ ३ ॥

सेना म्हणे सर्व संग । केला त्याग यासाठीं ॥ ४ ॥

आम्हां हेंचि अळंकार । कंठीं हार तुळशीचें ॥ १ ॥

नाम घेऊं विठोबाचें । म्हणवूं डिंगर तयाचें ॥ २ ॥

चित्तीं चाड नाहीं । न धरू आणिकाची कांहीं ॥ ३ ॥

सकळ सुख त्याचे पायीं । मिळे बैसलिया ठायीं ॥ ४ ॥

सेना म्हणे याविण कांहीं । मोक्ष युक्ति चाड नाहीं ॥ ५ ॥

आम्ही विष्णूचे दास । न मानूं आणिक देवास ॥ १ ॥

स्तुति आणिकांची करिता । ब्रह्महत्या पडे माथा ॥ २ ॥

तुजविण देव म्हणतां । अवघी पापें पडो माथा ॥ ३ ॥

न करी पूजा आणि सेवन । सेंना म्हणे तुझी आण ॥ ४ ॥

प्रेमसुखें कीर्तन । आनंदें गाऊं हरीचे गुण ॥ १ ॥

धरिला वैष्णवांचा संग । नाहीं लाग कळीकाळा ॥ २ ॥

स्वल्प मंत्र हाचि जाण । राम कृष्ण नारायण ॥ ३ ॥

वाचे न उच्चारी कांहीं । याविण आणिक नाहीं ॥ ४ ॥

सेना म्हणे रंगलें ठायीं । माझें चित्त तुझें पायीं ॥ ५ ॥

सांडोनि किर्तन । न करी आणिक साधन ॥ १ ॥

पुरवा आवडीचें आर्त । तुम्हां आलों शरणागत ॥ २ ॥

मुखीं नाम वाहीन टाळी । नाचेन निर्लज्ज राउळी ॥ ३ ॥

सेना म्हणे नुपेक्षावें हेंचि मागें जीवें भावें ॥ ४ ॥

चित्तीं पाय रूप डोळां । मुखीं नाम वेळोवेळा ॥ १ ॥

हेंचि मागे तुजपाशीं । भाव खरा कीं जाणसी ॥ २ ॥

हें उचित तुमचें । कोड पुरवा बालकाचें ॥ ३ ॥

नको देऊं अंतर । सेना लोखे पायांवर ॥ ४ ॥