श्लोक ४१ ते ५०
सखेति मत्वा प्रसभं यदुक्तं हे कृष्ण हे यादव हे सखेति ।
अजानता महिमानं तवेदं मया प्रमादात्प्रणयेन वापि ॥४१॥
नव्हतें केव्हां च । ओळखिलें देवा । ऐशा तुज सर्वा । सर्वात्मका ॥१०८८॥
म्हणोनियां सखा । सोयरा तूं साच । नातें एवढें च । बाळगोनि ॥१०८९॥
केलें तुजपाशीं । तैसें च वर्तन । थोरवी नेणोन । प्रभो तुझी ॥१०९०॥
सडासंमार्जनीं । वेंचिलें अमृत । झालें अनुचित । केवढें हें ! ॥१०९१॥
गेलें मी भुलून । शिंगरूं घेऊन । टाकिली देऊन । काम - धेनु ॥१०९२॥
जोडला खडक । दैवें परिसाचा । परी नाहीं साचा । ओळखिला ॥१०९३॥
म्हणोनियां तया । फोडोनियां वायां । दडपिला पाया - । भरणींत ॥१०९४॥
दिव्य कल्पतरु । तोडोनियां जाण । शेतासी कुंपण । घातलें मीं ॥१०९५॥
भाग्यें हातीं आले । चिंतामणी भले । परी ते फेंकिले । मूढपणें ॥१०९६॥
तैसें नोळखून । तुझें प्रभुपण । सखा चि मानून । वागलों मी ॥१०९७॥
पाहें उघड हें । येथें चि सांप्रत । कायसी ही मात । संग्रामाची ॥१०९८॥
परी तयासाठीं । तुज जगजेठी । आपुला सारथी । केलें आम्हीं ॥१०९९॥
कराया शिष्टाई । कौरवांच्या घरा । तुज सर्वेश्वरा । पाठविलें ॥११००॥
ऐशा रीती । खर्चीं । घातलें गा तुज । व्यवहार - काज । आधावया ॥११०१॥
समाधि - सुख तूं । होसी योगियांचें । नेणोनि हें साचें । मूर्खपणें ॥११०२॥
थट्टाविनोदांत । तुझा वेळोवेळां । अवमान केला । वासुदेवा ॥११०३॥
यच्चावहासार्थमसत्कृतोऽसि विहारशय्यासनभोजनेषु ।
एकोऽथवाप्यच्युत तत्समक्षं तत्क्षामये त्वामहमप्रमेयम् ॥४२॥
विश्वाचें तूं मूळ । अनादि अनंता । सहजें बैसतां । समेमाजीं ॥११०४॥
सोयरे संबंधें । तेथें हि स्वच्छंदें । हवे तें विनोदें । बोलिलों मी ॥११०५॥
जात असूं आम्ही । तुझ्या घरीं जेव्हां । सन्मानिसी तेव्हां ॥ आम्हांसी तूं ॥११०६॥
न मानिसी तरी । रुसावें श्रीहरी । प्रेमें तुजवरी । केव्हां केव्हां ॥११०७॥
मग घालावी तूं । माझी समजूत । पायांसी हि हात । लावोनियां ॥११०८॥
अजाणतां ऐशा । किती झाल्या गोष्टी । सर्व हि तूं पोटीं । घातल्या त्या ॥११०९॥
बैसें तुजपुढें । पाठ फिरवून । सौंगडी मानून । तुजलागीं ॥१११०॥
योग्यता ही माझी । नव्हे नव्हे स्वामी । परी चुकलों मी । वासुदेवा ॥११११॥
देवा तुझ्या संगें । करूं दंगामस्ती । दांडपट्टा कुस्ती । खेळोनियां ॥१११२॥
करोनि धिःकार । आवेशें भांडावें । खेळतां स्वभावें । सारीपाट ॥१११३॥
चांग वस्तु ती ती । एकाएकीं मागूं । तुज गोष्टी सांगूं । पांडित्याच्या ॥१११४॥
तेविं तुझें काय । लागतसों आम्हीं । ऐसें पुसों स्वामी । तुजलागीं ॥१११५॥
ऐसे अपराध । तुज सांगूं किती । जे न सामावती । त्रि - भुवनीं ॥१११६॥
परी नेणतां चि । घडले हातून । देवा तुझी आण । वाहतसें ॥१११७॥
आठवण माझी । करिसी श्रीहरी । लोभें अवसरीं । भोजनाच्या ॥१११८॥
परी तुजवरी । रुसूनफुगून । बाजूसी बैसून । रहावें मीं ॥१११९॥
अंतःपुरामाजीं । राहतां खेळत । आशंकेना चित्त । माझें देवा ॥११२०॥
तुझ्या शय्येवरी । तुझ्या चि शेजारीं । झोंपलों श्रीहरी । निःसंकोच ॥११२१॥
अरे कृष्णा ऐसी । मारितसूं हांक । समजोनि एक । यादव तूं ॥११२२॥
निघालासी तरी । होतों बैसवीत । आपुली शपथ । घालोनियां ॥११२३॥
सांडोनियां भीड । तुझ्या समवेत । होतों मी बैसत । एकासनीं ॥११२४॥
न मानावी तुवां । बोलिली जी गोष्ट । प्रभो ऐसा धीट । झालों होतों ॥११२५॥
ऐसें अनुचित । घडलें बहुत । परिचय दाट । म्हणोनियां ॥११२६॥
तरी एक एक । किती गोष्टी ऐशा । सांगूं ह्रषीकेशा । तुजलागीं ॥११२७॥
आतां एकदां चि । टाकितों बोलून । मीं तों असें पूर्ण । अपराधी ॥११२८॥
समक्ष वा पश्चात । ऐसें अनुचित । घडलें समस्त । जें जें काहीं ॥११२९॥
तें तें सर्व पोटीं । घालावें श्रीहरी । मातेचिया परी । कृपामूर्ते ॥११३०॥
गढूळ उदक । घेवोनि सरिता । मिळावया जातां । सागरातें ॥११३१॥
तियेचा स्वीकार । केल्याविना कांहीं । अन्य गति नाहीं । तयालागीं ॥११३२॥
प्रमादें वा प्रेमें । बोलिलों विरोधें । तुवां दया - निधे । क्षमावें तें ॥११३३॥
तुझ्या क्षमा - वृत्ति - । बळें त्रिविक्रमा । धरी भूत - ग्रामा । धरित्री हि ॥११३४॥
म्हणोनियां तुज । विनवावें किती । प्रभो रमा - पति । अप्रमेया ॥११३५॥
झाले अपराध । क्षमा करी आतां । शरण अनंता । आलों तुज ॥११३६॥
पितासि लोकस्य चराचरस्य त्वमस्य पूज्यश्च गुरुर्गरीयान ।
न त्वत्समोऽस्त्यभ्यधिकः कुतोऽन्यो लोकत्रयेऽप्यप्रतिमप्रभावः ॥४३॥
तुझें थोरपण । जाणिलें मीं साचें । होसी तूं जगाचें । जन्म - स्थान ॥११३७॥
हरि - हरादिक । सर्व हि देवांची । देवता तूं साची । होसी थोर ॥११३८॥
शब्द - ब्रह्मातें हि । पढविता साच । आदिगुरु तूं च । वासुदेवा ॥११३९॥
सर्वां भूतीं एक । सारिखा साचार । होसी तूं गंभीर । रमा - कांता ॥११४०॥
होसी अद्वितीय । सर्वगुणश्रेष्ठ । श्रीहरी वैकुंठ - । नायका तूं ॥११४१॥
प्रभो सर्वव्यापी । होसी तूं अजोड । मज हें उघड । दिसतसे ॥११४२॥
तुझ्या चि पासोनि । आकाश हें झालें । ज्यांत सांठवलें । चराचर ॥११४३॥
ऐशा तुज जोड । पहावया जावें । तंव परतावें । लाजोनियां ॥११४४॥
मग तुझ्याहून । असे कोणी श्रेष्ठ । नको च ही गोष्ट । बोलावया ॥११४५॥
तुजऐसा किंवा । तुजहून थोर । नाहीं च साचार । त्रि - भुवनीं ॥११४६॥
ऐसा अ - द्वितीय । एक तूं श्री - पति । तुझें वानूं किती । थोरपण ॥११४७॥
तस्मात्प्रणम्य प्रणिधाय कायं प्रसादये त्वामहमीशमीडयम् ।
पितेव पुत्रस्य सखेव सख्युः प्रियः प्रियायार्हसि देव सोढुम् ॥४४॥
मग तो अर्जुन । ह्यापरी बोलून । पुन्हां लोटांगण । घालीतसे ॥११४८॥
तों चि सात्त्विकांचें । येवोनि भरतें । भक्ति - प्रेमें दाटे । कंठ त्याचा ॥११४९॥
ऐसा तो सद्नद । म्हणे जगन्नाथा । प्रसन्न हो आतां । कृपा - सिंधो ॥११५०॥
अपराधार्णवीं । बुडालों दातार । करोनियां त्वरा । उद्धरावें ॥११५१॥
आमुचा तूं सखा - । सोयरा म्हणोन । नाहीं दिला मान । जगब्दंधो ॥११५२॥
देवदेवा तुज । सारथी करून । आम्हीं स्वामीपण । गाजविलें ॥११५३॥
प्रभो तूं चि एक । वर्णनीय साच । परी तूं मातें च । वाखाणिसी ॥११५४॥
ऐसा मजवरी । तुझा लोभ तरी । मी च गर्व करीं । सभेमाजीं ॥११५५॥
ऐसे अपराध । माझे अगणित । परी पदरांत । घ्यावें मज ॥११५६॥
प्रमादापासोन । करावें रक्षण । होवोनि प्रसन्न । जगन्नाथा ॥११५७॥
हें हि तुम्हांलागीं । विनवाया साच । योग्यता नाहीं च । माझ्या अंगीं ॥११५८॥
परी होय जैसें । लडिवाळपणें । बापाशीं बोलणें । बाळकाचें ॥११५९॥
किंवा जिवलग । सखा भेटतां च । सर्व हि संकोच । सोडोनियां ॥११६०॥
जीं जीं सुखदुःखें । भोगिलीं आपण । करावीं कथन । तीं तीं जैसीं ॥११६१॥
प्राणनाथालागीं । तन - मन - प्राण । सर्व समर्पण । करी जी का ॥११६२॥
ऐशा कान्तेलागीं । एकांतीं तो कान्त । भेटतां गुपित । बोले जैसी ॥११६३॥
तैशा परी तुम्हां । विनविलें देवा । हेतु पुरवावा । आणिक हि ॥११६४॥
अद्दष्टपूर्वं ह्रषितोऽस्मि द्दष्ट्वा भयेन च प्रव्यथितं मनो मे ।
तदेव मे दर्शय देव रूपं प्रसीद देवेश जगान्निवास ॥४५॥
निज - विश्वरूप । दाखवावें मज । ऐसें प्रेमें तुज । विनविलें ॥११६५॥
तुवां माझा छंद । पुरविला साचा । होसी तूं भक्तांचा । मायबाप ॥११६६॥
कामधेनु - वत्स । खेळावया द्यावें । अंगणीं लावावें । कल्प - वृक्ष ॥११६७॥
नातरी मांडावा । नक्षत्रांचा खेळ । चंद्रमा निर्मळ । यावा हातीं ॥११६८॥
ऐसा तरी माझा । छंद आगळा च । पुरविला साच । माउली तूं ॥११६९॥
जया अमृताचा । पावावया लेश । लागती सायास । करावया ॥११७०॥
तया अमृताचा । तुवां चातुर्मास । पाडिला पाऊस । देव - देवा ॥११७१॥
भूमि चोखाळून । वाफ्यावाफ्यांतून । टाकिले पेरून । चिंतामणी ॥११७२॥
प्रभो ऐसें मज । केलें तूं कृतार्थ । सर्व मनोरथ । पुरवोनि ॥११७३॥
शिव - ब्रह्मयातें हि । नाहीं ज्याची वार्ता । रूप तें अनंता । दाविलें तूं ॥११७४॥
उपनिषदांसी । नाहीं ज्याची भेटी । पडे ना जें द्दष्टी । ब्रह्मादिकां ॥११७५॥
तें चि अंतरींचें । तुवां निज गुज । उकलोनि मज । दाखविलें ॥११७६॥
कल्पादिपासोन । आजवरी माझे ! होवोनियां जे जे । जन्म गेले ॥११७७॥
तया सर्वांचा हि । वाचोनियां पाढा । घेतला मीं झाडा । तरी देवा ॥११७८॥
तुझें विश्व - रूप । देखिलें ऐकिलें । ऐसें आढळलें । नाहीं मज ॥११७९॥
जया स्वरूपाचें । अंगण हि ठावें । नाहीं च स्वभावें । बुद्धीलागीं ॥११८०॥
आणि चित्तालागीं । जया स्वरूपाची । कल्पना हि साची । करवे ना ॥११८१॥
तया स्वरूपाची । द्दष्टीलागीं भेट । नको च ही गोष्ट । बोलावया ॥११८२॥
आजवरी नाहीं । देखिलें ऐकिलें । ऐसें जें आपुलें । विश्वरूप ॥११८३॥
तें चि मज डोळां । दाखविलें देवा । म्हणोनियां जीवा । हर्ष झाला ॥११८४॥
परी कराव्या गा । तुजसवें गोष्टी । ऐसें जगजेठी । वाटे मज ॥११८५॥
प्रेमानंदें तुज । द्यावें आलिंगन । सन्निध । राहून । निरंतर ॥११८६॥
तरी तुझीं मुखें । अनंत अपार । बोलावें साचार । कोणापाशीं ॥११८७॥
तुज मिठी देऊं । तरी ह्रषीकेशी । सर्वथा तूं होसी । अनावर ॥११८८॥
कैसें वार्यासंगें । घडावें धांवणें । किंवा मिठी देणें । आकाशासी ॥११८९॥
महा - सागरांत । कैसी भगवंता । येईल खेळतां । जल - क्रीडा ॥११९०॥
प्रभो विश्वरूप । हें तुझें पाहून । गेलों मी भिऊन । एकाएकीं ॥११९१॥
तरी आतां घेई । आवरोनि ह्यास । एवढी च आस । पूर्ण करीं ॥११९२॥
कौतुकें करोनि । जगाचा प्रवास । सुखें स्व - ग्रृहास । यावें जैसें ॥११९३॥
तैसें प्रभो तुझें । रूप चतुर्भुज । आम्हासी सहज । विसावा तो ॥११९४॥
आम्ही योगजात । अभ्यासावें साड्ग । अनुभव मग । हा चि घ्यावा ॥११९५॥
रूप चतुर्भुज । सांवळें सगुण । विश्रांतीचें स्थान । तें चि एक ॥१९९६॥
आम्ही सर्व शास्त्रीं । व्हावें पारंगत । एक हा सिद्धान्त । जाणावया ॥११९७॥
आणि यज्ञ - याग । करावे सकळ । परी हें चि फळ । मिळवाया ॥११९८॥
सकळ हि तीर्थें । हिंडावीं पावन । घ्यावया दर्शन । रूपाचें ह्या ॥११९९॥
आम्हीं दान - पुण्य । करावें जें कांहीं । व्हावें तें सर्व हि । ह्या चि साठीं ॥१२००॥
रूप चतुर्भुज । सांवळें सुंदर । भेटावें माहेर । विश्वांतीचें ॥१२०१॥
घेतली आवडी । ही च माझ्या जीवें । पुरवावी देवें । झडकरी ॥१२०२॥
माझ्या अंतरींचा । जाणसी तूं भाव । देवांचा तूं देव । पूजनीय ॥१२०३॥
होवोनि प्रसन्न । पुनरपि मज । रूप चतुर्भुज । दाखवीं तें ॥१२०४॥
किरीटिनं गदिनं चक्रहस्त -- मिच्छामि त्वां द्रष्टुमहं तथैव ।
तेनैव रुपेण चतुर्भुजेन सहस्त्रबाहो भव विश्वमूर्ते ॥४६॥
शोभे अंग - कांति । नील - वर्ण कैसी । जणूं आकाशासी । रंगवीत ॥१२०५॥
नीळ - कमळातें । जी का भूषविते । निळी झांक देते । इंद्रनीळा ॥१२०६॥
सुटावा सुगंध । जैसा मरगजा । फुटाव्या कीं भुजा । आनंदासी ॥१२०७॥
तैसें मदनासी । लाधलें सौंदर्य । घेवोनि आश्रय । जानूंवरी ॥१२०८॥
कैसें मुकुटातें । मस्तकीं ठेवितां । मस्तकें मुकुटा । शोभविलें ॥१२०९॥
जया अंगाचिया । सुतेजें सहज । चढलासे साज । शृंगारासी ॥१२१०॥
इंद्रधनुष्याच्या । कमानींत चांग । आवरिला मेघ । नभामाजीं ॥१२११॥
तैसी शोभे मूर्ति । सांवळी सुंदर । वैजयंती हार । घालोनियां ॥१२१२॥
दैत्यांतें हि सदा । देई मोक्ष - पदा । उदार ती गदा । विराजते ॥१२१३॥
कैसें सुदर्शन - । चक्र तुझ्या हातीं । मिरवे श्री - पति । सौम्य तेजें ॥१२१४॥
काय सांगूं फार । ऐसें मनोहर । रूपडें साचार । तुझें देवा ॥१२१५॥
पहावया जीवा । लागली उत्कांठा । म्हणोनियां आतां । तैसा होईं ॥१२१६॥
विश्व - रूपाचे हे । सोहळे भोगून । निवाले नयन । ह्रषीकेशा ॥१२१७॥
आतां कृष्ण - मूर्ति । देखावयासाठीं । जाहले ते अति । उतावीळ ॥१२१८॥
गोजिरें तें रूप । पाहिल्यावांचोन । नाहीं समाधान । चित्तालागीं ॥१२१९॥
सगुण साकार । कृष्णमृर्तीपुढें । विश्वरूप थोडें । वाटे मज ॥१२२०॥
तरी आतां भोग - । मोक्षाचिया ठायीं । हरिविण नाहीं । दुजें कांहीं ॥१२२१॥
म्हणोनि तैसा चि । साकार तूं होईं । आवरोनि घेईं । विश्व - रूप ॥१२२२॥
श्रीभगावनुवाच --
मया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं रूपं परं दर्शितमात्मयोगात ।
तेजोमयं विश्वमनन्तमाद्यं यन्मे त्वदन्येन न द्दष्टपूर्वम् ॥४७॥
भक्त अर्जुनाचे । ऐकोनि हे बोल । वाटलें नवल । देवालागीं ॥१२२३॥
म्हणे पार्था कोणी । ऐसा अविचारी । नाहीं आजवरी । देखिला मीं ॥१२२४॥
केवढी ही वस्तु । लाभली अगाध । परी तो आनंद । भोगिसी ना ॥१२२५॥
नेणों कां गा ऐसा । हेकाड तूं होसी । काय हें बोलसी । भिवोनियां ॥१२२६॥
देतसों सगुण । साकार दर्शन । प्रसन्न होवोन । भक्तालागीं ॥१२२७॥
निज अंतरींची । परी गूढ खूण । ठेवितों राखून । जीवापाड ॥१२२८॥
परी तुझी आस । पुरवावी आज । म्हणोनि हें निज - । विश्व - रूप ॥१२२९॥
पार्था तुजपुढें । प्रकटिलें साच । जीव - प्राणाचें च । ओतलें जें ॥१२३०॥
कैसी नेणों तुझी । घेवोनि आवडी । प्रसन्नता वेडी । झाली माझी ॥१२३१॥
म्हणोनियां गूढ । विश्व - रूपाची हि । जगीं गुढी पाहीं । उभारिली ॥१२३२॥
तें हें परात्पर । अपारां अपार । जेथोनि अवतार । कृष्णादिक ॥१२३३॥
धनंजया शुद्ध । ज्ञान - तेजाचें च । ओतलें हें साच । विश्व - रूप ॥१२३४॥
सर्वांसी हें मूळ । अनंत अढळ । अखंड केवळ । विश्वात्मक ॥१२३५॥
नानाविध केलीं । साधनें बहुत । तरी नव्हे प्राप्त । म्हणोनियां ॥१२३६॥
तुजविण कोणी । विश्वरूप भलें । ऐकिलें देखिलें । नाहीं च हें ॥१२३७॥
न वेदयज्ञाध्ययनैर्न दानै -- र्न च क्रियाभिर्न तपोभिरुग्रैः ।
एवंरूपः शक्य अहं नृलोके द्रष्टुं त्वदन्येन कुरुप्रवीर ॥४८॥
पार्था वेद ह्यासी । पहावया गेले । तों चि स्वीकारिलें । मौन त्यांनीं ॥१२३८॥
यज्ञ - याग ते हि । स्वर्गापावेतों च । जावोनियां साच । परतले ॥१२३९॥
योग - साधक ते । देखोनि सायास । गेले योगाभ्यास । सोडोनियां ॥१२४०॥
कोणी जन्मवेरीं । केलें अध्ययन । नव्हे च दर्शन । तरी ऐसें ॥१२४१॥
सकळ सत्कर्में । झालीं उत्कंठिट । रूप हें अद्बुत । देखावया ॥१२४२॥
परी सत्य लोका - । पलींकडे कांहीं । धांव गेली नाहीं । तयांची हि ॥१२४३॥
तपें उग्रपण । टाकिलें सांडून । ऐश्वर्य देखून । आगलें हें ॥१२४४॥
विविध साधनां - । पासोनि साचार । ऐसें फार दूर । राहिलें जें ॥१२४५॥
तें हें विश्वरूप । तुवां अनायासें । आज येथें जैसें । देखिलें गा ॥१२४६॥
तैसें मृत्युलोकीं । कोणासी हि साच । पहाया नाहीं च । सांपडलें ॥१२४७॥
देखें सृष्टिकर्त्या । ब्रह्मदेवातें हि । लाधलें हें नाहीं । श्रेष्ठ भाग्य ॥१२४८॥
घ्यान - संपत्तीचा । एकटा तूं धनी । होसी त्रिभुवनीं । पार्था आज ॥१२४९॥
मा ते व्यथा मा च विमूढभावो द्दष्टवा रूपें घोरंमीद्दङ्ममेदम् ।
व्यपेतभीह प्रीतमनाः पुनस्त्वं तदेव मे रूपमिदं प्रपश्य ॥४९॥
म्हणोनि तूं मानीं । धन्य आपणातें । देखोनि हे येथें । विश्व - रूप ॥१२५०॥
विश्व - रूपाचि ह्या । आपुलिया चित्तीं । नको धरूं भीति । लेशमात्र ॥१२५१॥
विश्व - रूपाहून । दुजें कांहीं आतां । नको पंडु - सुता । मानूं चांग ॥१२५२॥
अथांग सागर । अमृतें भरला । दैवें प्राप्त झाळा । एकाएकीं ॥१२५३॥
मग बुडायाचें । बाळगोनि भय । कोणी निघे काय । सोडोनि तो ॥१२५४॥
किंवा सुवर्णाचा । लाभतां डोंगर । एवढा हा थोर । नको आम्हां ॥१२५५॥
ऐसा अविचारें । देवोनि नकार । तयाचार अव्हेर । करावा का ॥१२५६॥
दैवयोगें हाता । येतां चिंतामणी । भार तो म्हणोनि । फेंकावा का ॥१२५७॥
ना तरी ती कैसी । पोसावी म्हणोन । द्यावी हाकलोन । काम - धेनु ॥१२५८॥
किंवा शीत - रशिम । चंद्र आला घरा । न जातां सामोरा । तयालागीं ॥१२५९॥
म्हणेल का कोणी । नीघ होईं दूर । तुझा । उष्मा फार । तप देई ॥१२६०॥
पलीकड जाईं । पाडितोसी छाया । म्हणावें का सूर्या - । लागीं ऐसें ॥१२६१॥
महा - तेजाचा हा । ठेवा तैसा आज । लाधला सहज । तुजलागीं ॥१२६२॥
तरी आतां ऐसी । नको कासाविसी । गांवढा तूं होसी । कां गा पार्था ॥१२६३॥
सोडोनियां अंग । आलिंगिसी छाया । काय धनंजया । कोपूं आतां ॥१२६४॥
कां गा येथें ऐसा । होसी तूं अधीर । त्यजावया सार । विश्व - रूप ॥१२६५॥
चतुर्भुज रूप । माझें वरिवरी । परी तुज भारी । आवडे तें ॥१२६६॥
विश्वरूप घोर । चतुर्भुज थोर । सोडीं हा विचार । अजूनी हि ॥१२६७॥
नको नको तुज । सगुणाची गोडी । विश्वरूपीं बुडी । दिल्यावीण ॥१२६८॥
पार्था विश्वरूप । जरी हें विशाळ । अक्राळविक्राळ । महा - घोर ॥१२६९॥
तरी पूजनीय़ । हें चि एक साच । निश्चय ऐसा च । असों देईं ॥१२७०॥
कृपणाचा देह । वरीवरी नाचे । परी चित्त त्याचें । ठेव्यापाशीं ॥१२७१॥
किंवा फिरे जैसी । पक्षिणी आकाशीं । जीव पिलांपाशीं । ठेवोनियां ॥१२७२॥
किंवा जैसी धेनु । चरे रानींवनीं । परी ओढ मनीं । वासराची ॥१२७३॥
तैसें तुझें प्रेम । पार्था निरंतर । जडूं दे अपार । विश्व - रूपीं ॥१२७४॥
मग ब्राह्मात्कारीं । सख्यत्वाचें सुख । भोगावया देख । श्रीहरीतें ॥१२७५॥
सगुण साकार । सांवळें सुंदर । रूप मनोहर । चतुर्भुज ॥१२७६॥
परी सत्य नित्य । विश्वरूपाठायीं । सदा असों देईं । सद्भाव तूं ॥१२७७॥
सांगतसें तुज । हें चि वारंवार । न पडो विसर । बोलाचा ह्या ॥१२७८॥
नव्हतें हें पूर्वीं । रूप तूं देखिलें । म्हणोनियां भ्यालें । चि त्त तुझें ॥१२७९॥
तरी पार्था आतां । सोडोनियां भय । ठेवी तूं अक्षय । प्रेम येथें ॥१२८०॥
पार्थालागीं ऐसें । सांगोनियां सार । देव सर्वेश्वर । काय बोले ॥१२८१॥
म्हणे करूं आतां । तुझी इच्छा - पूर्ति । सुखें कृष्ण - मूर्ति । न्याहाळीं तूं ॥१२८२॥
संजय उवाच ---
इत्यर्जुनं वासुदेवस्तथोक्त्वा स्वकं रूपं दर्शयामास भूयः ।
आश्वासयामास च भीतमेनं भूत्वा पुनः सौम्यवपुर्महात्मा ॥५०॥
ऐसें बोलतां च । देवांचा तो देव । जाहला मानव - । देह - धारी ॥१२८३॥
नवल ना येथ । श्रीहरि समर्थ । परी हें अद्भुत । भक्त - प्रेम ॥१२८४॥
श्रीहरि प्रत्यक्ष । पूर्ण पर - ब्रह्म । दाखवी परम । विश्व - रूप ॥१२८५॥
परी तयाचें तें । स्वरूप थोरलें । नाहीं आवडलें । पार्थालागीं ॥१२८६॥
जैसी वस्तु एक । हातीं घेवोनियां । नको म्हणोनियां । टाकावी ती ॥१२८७॥
किंवा रत्नालागीं । ठेवावें दूषण । कीं वधू पाहून । नाकारावी ॥१२८८॥
तैसी अर्जुनाची । तेथें झाली स्थिति । विराट श्रीमूर्ति । पाहोनि ती ॥१२८९॥
देवें तत्त्व - सार । तया सांगितलें । दावोनि आपुलें । विश्व - रूप ॥१२९०॥
स्वयें कृष्णदेव । झाला विश्व - मूर्ति । पार्थावरी प्रीति । केवढी ही ! ॥१२९१॥
आपुलिया हौसे - । सारिखा बरवा । साज घडवावा । सुवर्णाचा ॥१२९२॥
परी पुनरपि । नावडे म्हणून । जैसा आटवून । टाकावा तो ॥१२९३॥
तैसा शिष्याचिया । प्रीतीसाठीं भला । विश्व - रूप झाला । कृष्णदेव ॥१२९४॥
परी तयाच्या तें । मना नाहीं आलें । अद्भुत आगळें । विश्व - रूप ॥१२९५॥
म्हणोनि तो देव । पुन्हां कृष्ण झाला । प्रेमें प्रकटला । पार्थापुढें ॥१२९६॥
येथवरी त्रास । सुखें जो साहेल । ऐसा का लाभेल । गुरु कोठें ॥१२९७॥
परी तो संजय । म्हणे नेणों केसी । आवडी देवासी । अर्जुनाची ॥१२९८॥
व्यापोनियां विश्व । भोंवतीं जें भलें । होतें प्रकटलें । दिव्य तेज ॥१२९९॥
तें चि सांठवलें । मागुतीं सहज । तिये चतुर्भुज । कृष्णरूपीं ॥१३००॥
‘ त्वं पद ’ तें जैसें । ‘ तत्पदीं ’ सामावे । बीजांत सांठवे । वृक्षाकार ॥१३०१॥
ना तरी जीवाची । जागृति साचार । स्वप्नाचा विस्तार । गिळी जैसी ॥१३०२॥
तैसा देवें मग । विश्वरूप - योग । आवरिला चांग । कृष्णरूपीं ॥१३०३॥
सूर्यप्रभा बिंबीं । हारपावी जैसी । नातरी आकाशीं । मेघ - माला ॥१३०४॥
किंवा जैसी राया । सागराच्या पोटीं । रहावी भरती । जिरोनियां ॥१३०५॥
तैसी विश्वरूपी । वस्त्राची जी घडी । कृष्णरूपीं दही । देवोनियां ॥१३०६॥
होती राहिली ति । देवें उकलून । दाविली भुलून । पार्थ - प्रेमें ॥१३०७॥
दिव्य वस्त्राची त्या । लांबी रुंदी रंग । न्याहाळीलीं चांग । धनंजयें ॥१३०८॥
मग तयाचिया । पसंतीस भलें । नाहीं उतरलें । म्हणोनियां ॥१३०९॥
तया विश्वरूप - । वस्त्राचि स्वभावें । पुनरपि देवें । घडी केली ॥१३१०॥
तों च विश्व - व्यापी । विश्व - रूप घोर । सगुण सुंदर । सौम्य झालें ॥१३११॥
काय सांगूम फार । श्रीहरीनें थोर । विश्वरूप घोर । आवरोनि ॥१३१२॥
चतुर्भुजरूपीं । पुन्हां प्रकटून । दिलें आश्वासन । अर्जुनासी ॥१३१३॥
स्वप्नामाजीं कोणी । विलोकावा स्वर्ग । येतां चि तो मग । जागृतींत ॥१३१४॥
व्हावा अकस्मात । आश्चर्यचकित । तैसा तो विस्मित । पार्थ झाला ॥१३१५॥
ना तरी सद्गुरु । होतां चि प्रसन्न । सर्व भव - ज्ञान । ओसरावें ॥१३१६॥
आणि जैसें व्हावें । तत्त्वाचें स्फुरण । श्रीहरि - दर्शन । तैसें पार्था ॥१३१७॥
श्रीहरीच्या आड । विश्व - रूप थोर । सरतां तें दूर । सुखावे तो ॥१३१८॥
जणूं काळालागीं । जिंकोनियां यावें । मागें हटवावें । महा - वाता ॥१३१९॥
किंवा बाहु - बळें । सप्त हि सागर । उल्लांघोनि पार । व्हावें जैसें ॥१३२०॥
तैसें पार्थालागीं । झालें समाधान । मागुतीं देखून । हरि - रूप ॥१३२१॥
मावळतां सूर्य । जैशा प्रकटती । तारका मागुतीं । साकाशांत ॥१३२२॥
तैसा देखूं लागे । पार्थ चराचर । लोक हि साचार । तिये वेळीं ॥१३२३॥
पाहे तंव देखे । तें चि कुरु - क्षेत्र । तैसें चि तें गोत्र । दोहीं भागीं ॥१३२४॥
आणि शस्त्रास्त्रांचा । समृह अपार । वर्षती सु - धीर । वीर तेथें ॥१३२५॥
मग पार्थ तया । शर - मंडपांत । तैसा चि तो रथ । उभा देखे ॥१३२६॥
देखे धुरेवरी । कृष्ण वनमाळी । तेवीं रथा - तळीं । आपणातें ॥१३२७॥