Get it on Google Play
Download on the App Store

कान्यकुब्ज नगरीची कथा

विश्‍वामित्र ऋषी रामलक्ष्मणांना बरोबर घेऊन जात असता राजा जनकाच्या दूताने त्यांना सीतेच्या स्वयंवराचे निमंत्रण दिले. विश्‍वामित्रांनी रामलक्ष्मणांनाही बरोबर चलण्यास सांगितले. मग विश्‍वामित्र हिमालयाच्या उजवीकडून गंगेच्या उत्तर तीरावर आले. ते म्हणाले, "रामा, पूर्वी येथे कुश नावाचा राजा होता. त्याला कुशांब, कुशनाभ, अमृतरजस व वसु अशी चार मुले होती. त्यापैकी कुशनाभाने महोदय नावाची नगरी वसवली. पण या महोदय नगरीचे नाव कान्यकुब्ज असे झाले आहे. त्याची कथा अशी - कुशनाभाला शंभर कन्या होत्या. त्या तरुण झाल्यावर एकदा बागेत फिरण्यासाठी गेल्या असता मलयगिरीवर राहणारा वायू रूप बदलून तेथे आला व त्या कन्यांना तुम्ही माझा स्वीकार करा, असे म्हणू लागला. पण पित्याच्या अनुमतीशिवाय आम्ही हे करणार नाही, असे कन्यांनी सांगितले. तेव्हा रागाने वायूने त्यांना शाप देऊन कुरूप केले. मग सर्व मुलींनी नगरात जाऊन वडिलांना सर्व सांगितले. राजाला त्यांचे ते विद्रूप झालेले शरीर पाहून वाईट वाटले.

चूली नावाच्या तपस्व्याला एका गंधर्वकन्येपासून एक त्याच्यासारखाच तपस्वी पुत्र झाला. त्याचे नाव ब्रह्मदत्त ठेवण्यात आले. एके दिवशी ब्रह्मदत्त कुशनाभ राजाकडे आला व तुझ्या शंभर मुली मला दे, म्हणू लागला. या कुरूप मुलींचा कुणीतरी स्वीकार करीत आहे याचा राजाला फार आनंद झाला. त्याने समारंभपूर्वक त्या मुली ब्रह्मदत्ताला अर्पण केल्या. ब्रह्मदत्ताने आपल्या मंत्रशक्तीने त्या मुलींना पूर्वीप्रमाणे तरुण व सुंदर केले. त्यांच्यासह तो आनंदाने राहू लागला. त्या कन्या वायूच्या शापामुळे कुब्जा म्हणजे कुरूप झाल्या म्हणून त्या नगराला कान्यकुब्ज असे नाव पडले. त्या मुली पुढे पुन्हा सुंदर होऊनही त्या गावाचे नाव तेच राहिले. पुढे ते नगर कुशनाभाने आपल्या गाधी नावाच्या मुलाला दिले व आपण वनात निघून गेला. या गाधीने संपूर्ण मगध देश जिंकून राज्य केले. विश्‍वामित्र ऋषी म्हणजे या गाधीराजाचे सुपुत्र होत.

पौराणिक कथा - संग्रह १

संकलित
Chapters
हयग्रीव अवतार बौद्धावतार हरिश्‍चंद्र वज्रनाभ राजाची कथा उषा-अनिरुद्ध विवाह यादवांच्या नाशाची कथा महाप्रलयाची कथा व्यासपुत्र शुकाची कथा मुचकुंदाची कथा उर्वशी व पुरुरवा ध्रुवाची कथा अयोध्येच्या धोब्याची कथा गाईचा महिमा दंडकारण्य उत्पत्ती कथा कर्णपुत्र वृषकेतूची कथा नृसिंह व वीरभद्र पाच पांडव व द्रौपदी कलंकी अवतार तपती आख्यान कृपाची जन्मकथा सरस्वतीची झाली नंदा रामभक्त राजा सुरथ श्‍वेतराजाचा उद्धार शिवभक्त वीरमणी रावणकथा विष्णूचे चक्र व गदा वैजयंतीमालेची कथा नंदीची कथा सांबाची सूर्योपासना प्रल्हाद आख्यान पौंड्रकवासुदेव वध व काशिदहन शांतीचा मार्ग शंबरासुर वध पारिजात कथा श्रीवत्सलांच्छनाची कथा वृकासुराची कथा स्यमंतक मण्याची कथा १ स्यमंतक मण्याची कथा २ दशरथ कौसल्या विवाह त्रिशंकूची कथा भृगुपुत्र शुक्राची कथा कर्कटी राक्षसीची कथा जीवटाख्यान समुद्रमंथन व राहूची कथा रेणुकेचा जन्म रेणुका स्वयंवर सहस्रार्जुनाची कथा जयध्वजाचे आख्यान सौभरी चरित्र गरुडाचे गर्वहरण पराशर कथा श्रीमतीचे आख्यान कौशिकाचे वैष्णवगायन क्षुप व दधिचाची कथा श्रीरामांची सतीकडून परीक्षा शंखचूडाची कथा शिवांचे अवतार अवदशेची कथा कान्यकुब्ज नगरीची कथा भरताचे मागणे उर्वशी लोपामुद्रा सती सुकन्या नीलम आणि ऋता मैत्रेयी गार्गी सुभद्रा चित्रांगदा देवकी यशोदा