Get it on Google Play
Download on the App Store

निसर्ग 2

सृष्टीच्या निर्मळ सान्निध्यात असावे. विशाल सौंदर्य पहावे, शहरातील सौंदर्य म्हणजे कापलेले व छाटलेले. शहरातील बागा बघा. झाडांना आकाशाला भेटण्याची परवानगी दिली नाही. त्या झाडांना नाना प्रकारचे आकार देतील, छाटतील, कापतील. परंतु घनदाट जंगलात जा. तेथील सौंदर्यात अनंतता असते, भव्यता असते. ते सौंदर्य स्तब्ध करते, गंभीर करते.

रात्री दहा वाजता आकाशात पाहिलेत तर डोक्यावर आश्विनी नक्षत्र सध्या दिसेल. नांगराच्या आकाराचे एकीकडे दोन तेजस्वी तारे व टोकाला एक तारा सुरेख दिसतो. आणि पहाटे उठून पहाल तर कृतिका, आर्द्रा मावळल्या असतील. मृगही त्याच बेतात दिसतील. पुनर्वसु नक्षत्राचे दोन तेजस्वी तारे दिसतील. आणि ते चित्रा नक्षत्र वर बघा, किती सुंदर. खरोखर चित्रासारखे. नक्षत्रे पाहण्यात खरोखर मौज असते. तुम्ही बोर्डीला पहाटे प्रार्थनेला जात असाल, चंद्रवरती असतो. भरती येऊन गेलेली असते. ओलसर वाळवंटावर चंद्राचा प्रकाश पडून सारे चांदीसारखे वाटत असे. जावे नी चांदी भरून आणावी, परंतु देवाघरचे हे चांदीसोने दुरुन बघावयाचे असते. अमेरिकेतील थोरो म्हणत असे, ''माझे सोने देवाच्या बँकेत असते. सकाळी नि सायंकाळी ती बँक उघडते.'' सायंकाळी पश्चिमेकडे आकाशात सोन्याची द्वारका शोभत असते.

रात्री आकाशात बघा. गुरू-शुक्राची जोडी मध्यंतरी किती छान दिसते. अजूनही दिसते. प्रथम गुरू वर होता. शुक्र खाली होता. मग शुक्र वर चढला, गुरू त्याच्या चरणांशी बसला. शुक्र म्हणजे प्रेमाच्या तारा. पाश्चात्य वाङमयात शुक्राचा तारा म्हणजे प्रेमाचा मानतारा. गुरू म्हणजे ज्ञानाचा तारा. प्रथम गुरू म्हणजे ज्ञानाचा तारा वर चमकत होता, परंतु ज्ञानाने शेवटी प्रेमाला प्रणाम केला. माझ्याहून तू थोर आहेस असे प्रांजलपणे कबूल करून गुरू शुक्राच्या पायाशी बसला. प्रेमामध्ये हृदय आणि बुध्दी दोहोंचे गुण आहेत. प्रेम समजूनही घेते. प्रेमाची किल्ली हातात घेऊन जाऊ, तर दुसर्‍याची हृदयकपाटे खुली होतात. पायी झिरपण पृथ्वीच्या पोटात जाते. दगड तेथेच दाणकन पडतो. तुकाराम महाराज म्हणतात,

तुका म्हणे पाणी
पाताळपणे तळाखणी


आकाशात कालपासून ढगांनी भरलेले आहे. दोन चार दिवस चांगले ऊन पडले. परंतु ऊन खूप पडल्यावर पाऊस येतो म्हणतात. येऊ दे.

येरे येरे पावसा
तुला देईन पैसा

स्वप्न आणि सत्य

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
स्वातंत्र्य व स्वराज्य 1 स्वातंत्र्य व स्वराज्य 2 स्वातंत्र्य व स्वराज्य 3 स्वातंत्र्य व स्वराज्य 4 स्वातंत्र्य व स्वराज्य 5 स्वातंत्र्य व स्वराज्य 6 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 1 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 2 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 3 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 4 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 5 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 6 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 7 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 8 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 9 जातिधर्मनिरपेक्ष राष्ट्र व सामाजिक समता 10 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 1 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 2 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 3 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 4 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 5 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 6 सर्वोद्य व अनाग्रही निष्ठा 7 समाजवाद 1 समाजवाद 2 समाजवाद 3 समाजवाद 4 समाजवाद 5 समाजवाद 6 समाजवाद 7 समाजवाद 8 समाजवाद 9 सत्याग्रह 1 सत्याग्रह 2 सत्याग्रह 3 सत्याग्रह 4 सत्याग्रह 5 सत्याग्रह 6 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 1 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 2 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 3 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 4 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 5 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 6 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 7 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 8 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 9 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 10 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 11 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 12 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 13 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 14 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 15 संयुक्त महाराष्ट्र, आंतरभारती व एकात्म भारत 16 संस्कृति व साहित्य 1 संस्कृति व साहित्य 2 संस्कृति व साहित्य 3 संस्कृति व साहित्य 4 संस्कृति व साहित्य 5 संस्कृति व साहित्य 6 राष्ट्रीय चारित्र्य 1 राष्ट्रीय चारित्र्य 2 राष्ट्रीय चारित्र्य 3 संतांचा मानवधर्म 1 संतांचा मानवधर्म 2 संतांचा मानवधर्म 3 संतांचा मानवधर्म 4 संतांचा मानवधर्म 5 संतांचा मानवधर्म 6 संतांचा मानवधर्म 7 संतांचा मानवधर्म 8 संतांचा मानवधर्म 9 संतांचा मानवधर्म 10 संतांचा मानवधर्म 11 संतांचा मानवधर्म 12 संतांचा मानवधर्म 13 संतांचा मानवधर्म 14 संतांचा मानवधर्म 15 संतांचा मानवधर्म 16 संतांचा मानवधर्म 17 संतांचा मानवधर्म 18 संतांचा मानवधर्म 19 संतांचा मानवधर्म 20 संतांचा मानवधर्म 21 निसर्ग 1 निसर्ग 2 निसर्ग 3 निसर्ग 4 निसर्ग 5 निसर्ग 6 निसर्ग 7 निसर्ग 8 निसर्ग 9 मृत्यूचे काव्य 1 मृत्यूचे काव्य 2 मृत्यूचे काव्य 3 मृत्यूचे काव्य 4 मृत्यूचे काव्य 5 संतांची शिकवण